مقاله

گاه هسته اصلی حماسه رویدادی تاریخی است. کسی یا کسانی در نبردی از خود دلیری و از جان گذشتگی نشان می دهند. سپس آن واقعه بر سر زبان مردم می افتد و با گذشت زمان شاخ و برگ می گیرد و تبدیل به روایت یا داستانی حماسی می شود که گاه در عناصر زمان و مکان و اشخاص و غیره دگرگونی هایی می یابد و به کلی از هسته اصلی تاریخی خود دور می شود.

بسیاری از اهل علم، به ویژه دانشجویان از من می‌پرسند كه چگونه به پزشكی اسلامی و تاریخ آن علاقه‌مند شدم و درجریان كوشش علمی درباره این موضوع قرار گرفتم و فعالیت‌های من در نشر كتاب‌ها و مقاله‌هایی در این فن، درچه موقعیت زمانی و مكانی بوده است. این پرسش آنان كاملا بجاست؛ چه، از‌ سال ١٣٣٨ تا ١٣٥٥، من به‌طور مستمر- به جز سه‌سالی كه در كانادا بودم- در گروه زبان و ادبیات فارسی دانشكده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس نظم و نثر فارسی اشتغال داشتم.

«در وادیِ فلسفه‌های بزرگ شاید هگل تنها کسی است که آدمی اغلب به معنای واقعیِ کلمه نمی‌داند و نمی‌تواند موجز تصمیم بگیرد که [نزد او] سخن حقیقتا بر سرِ چیست…» (Adorno 1974: 84). این جمله‌ی تأمّل برانگیزِ آدورنو، ای بسا حرفِ دلِ کسانِ بسیاری باشد که با وجودِ تلاشِ فراوان برای راه یافتن به فلسفه‌ی هگل از رهگذرِ آثارِ او، گهگاه به گونه‌ای استیصال رسیده‌اند. در بابِ دشواریِ آثارِ هگل بسیار گفته‌اند و شنیده‌ایم. لیکن کمتر به این موضوع پرداخته شده است که این دشواری و نمودهای آن – خاصّه برای خواننده‌ی فارسی‌زبان – دقیقاً در کجاست و چه چیزی‌ست که خواندنِ این آثار را اینچنین دشوار می‌کند.

به گفتۀ فردوسی در دیباچۀ شاهنامه، نخستین بار دقیقیِ جوان، سرایش شاهنامۀ ابومنصوری را آغاز کرد، ولی جوانیِ او را «خوی بد» یار بود و «بدان خوی بد جان شیرین بداد» و بدین سان، نامۀ خسروان ناگفته ماند. سپس بیت زیر را می‌آورد:

روزگار پنج روزنامه‌نگاری که نامشان ماندگار شد «مزار شریف سقوط کرد. هفدهم مردادماه ۱۳۷۷، اینجا محل کنسولگری ایران در مزار شریف است، من محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران هستم، گروه طالبان چند ساعت پیش وارد مزار شریف شدند. خبر فوری، فوری. مزار شریف به دست طالبان سقوط کرد، عده‌ای از افراد طالبان در محوطه کنسولگری دیده می‌شوند، به من بگویید که چه وظیفه‌ای ...» این کلمات آخرین خبری بود که محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در آخرین لحظات زندگی‌اش مخابره کرد.

مقام اول مملکت در حالی به غرب سفر می‌کرد که هیچ درکی از پیشرفتهای تمدن غربی به ویژه در حیطه قانون و حکومت نداشت. از این رو بعید نبود که به اموری تن دهد که به جایگاه خود آسیب بزند. اگرچه همین سفرها مقدمه برخی تغییرات و اصلاحات محدود از بالا را فراهم می‌کرد.

برخلاف آنچه رهبران مشروطه و تنظیم‌کنندگان قانون اساسی، آرزوی آن را داشتند، مجلس شورای ملی، جز در برهه‌هایی کوتاه، تقریباً هیچگاه، برآیند اراده ملی نشد و جایگاه و نقش این مهمترین دستاورد انقلاب مشروطه، خیلی زود، و به‌دلایل گوناگون، مورد دستبرد قرار گرفته و تنزلی اسف‌انگیز پیدا کرد

قانون تأسیس بانک ملّی ایران در اوایل سال 1306ش از تصویب مجلس ملّی گذشت، و اگرچه مجلس اجازه استخدام متخصّص بانکی از اتباع یکی از دو کشور سویس یا آلمان را داده بود، در نهایت دکتر لیندنبلات که پیش از این، تجربه ریاست بانک اعتبارت صوفیه را در کشور بلغارستان داشته، از سوی دولت برای حضور در ایران مناسب تشخیص داده شد.

بنا به شواهد تاریخی، تاکنون چندین ضریح بر روی مرقد شریف امام رضا (ع) نصب گردیده که ضریح فعلی پنجمین ضریح است. مضجع مقدس و آرامگاه پاک و نورانی امام رضا(ع)، در آغوش ضریح مقدس و مجللی جای دارد که با صفحه های زرین و سیمین زینت یافته و آیاتی از قرآن کریم بر آن نمایان است و زائران و محبان حضرت از شبکاتش بر آن فضای ملکوتی دیده می دوزند و جلال و ابهتی روحانی بر صفحه ی جانشان پرتو می افکند.

نقش امام هشتم در تعیین و تبلیغ و گسترش فرهنگ امامت، انکارناپذیر است. امامت و رهبری آسمانی، ریشه در تاریخ انبیای الهی دارد و چیزی نیست که به تازگی در دنیای اسلام و تشیع مطرح شده باشد.