مقاله

یکی از رویکردهای مهم نقد و بررسی آثار ادبی، نقد کهن ‏الگویی یا اسطوره‏ شناختی است که آن خود یکی از متفرعات نقد روان‏شناسی‏ ژرفانگر به‏ شمار می‏ آید. ‌این نوع رویکرد که بر پایه اندیشه روان‏پزشک سوئیسی، کارل گوستاو یونگ تکوین یافته، به بررسی و تحلیل عناصر ساختاری اسطوره که در روان ناخودآگاه جمعی حضور دارند، می ‏پردازد. در نظر یونگ ‌این عناصر نوعی تجربه همگانی است که به گونه‏ ای در همه نسل‏ها تکرار می‏ شود، و از راه قرار گرفتن در ناخودآگاه جمعی وارد سازمان روانی فرد می‏ شود.

مقالة پیش رو، حاوی نکاتی پیرامون فریدون بن احمد اسفهسالار (سپه سالار) و رسالة مشهور او پیرامون زندگی و شرح احوال مولانا جلال الدین محمد بلخی است. سپه سالار تنها شرح حال نویسی است که به گفتة خود چهل سال سر بر آستان مولانا داشته است و از میان معاصران تنها او به شرح و تقریر رویدادهای زندگی مولانا اقدام کرده است

شاهنامه را می توان از جمله کتبی دانست که در تما‌می مکاتب نگارگری ایرانی از مهم ترین و پرکاربرد‌‌ترین‌کتابها در زمینه های کتاب آرایی ایرانی به شمار می‌آید. تعداد زیادی شاهنامه مصور در هردوره نگارگری به جای مانده است، که گویای این ادعاست. در میان شاهنامه هایی که به دستور پادشاهان، در دوره‌های مختلف تدوین و مصور شده، شاهنامه شاه طهماسب از ارزش هنری بالایی برخوردار است و ا‌همیت ان به دلیل وجود حامیان هنر دوست و تعدد هنرمندان عصر صفوی است که با سرپرستی سلطان محمد در پدید آمدن شا‌هنا‌مه شاه طهماسب نقش مهمی ایفا نمودند.

دوران امامت امام هادی(ع)، همزمان با حکومت متوکل عباسی بود؛ حاکمی که بیشتر مورخان جهان اسلام، درباره ستمگری و خونریزی وی، اتفاق نظر دارند. افزون بر این صفات، متوکل فردی ناصبی بود و نسبت به امیرالمؤمنین(ع) و فرزندان آن حضرت، بغض و کینه فراوانی داشت. «ابن‌جوزی»، مورخ و عالم اهل‌سنت، ضمن شرح دلایل فراخوانده شدن امام‌هادی(ع) به سامرا، می‌نویسد: «برخی علما بر آنند که دلیل فراخواندن علی‌ بن محمد[(ع)] از مدینه به بغداد و سپس سامرا، بغض و کینه متوکل نسبت به علی[(ع)] و فرزندان او بوده‌است.»(تذکره‌الخواص؛ ص321) با این حال، رفتار ظالمانه متوکل با امام‌هادی(ع)، تنها ناشی از اعتقادات ناصبی خلیفه عباسی نبود.

معین الدین شاهرخ تیموری (۸۰۷ – ۸۵۰ ه‍. ق/۱۴۰۵–۱۴۴۷ م) نام چهارمین پسر تیمور گورکانی (۷۷۱ – ۸۰۷ ه‍. ق/۱۳۷۰–۱۴۰۵ م) و یکی از جانشین او و از بزرگترین پادشاهان تیموری است. مکتب هرات در زمان زمامداری شاهرخ در هرات پایه‌گذاری شد. این سبک در دوره سلطان حسین بایقرا پیشرفت زیادی می‌کند ، اما در سال 1507 میلادی با حملهء ازبک‌ها رشدش متوقف می‌شود.

در هنر سعدی چیزی وجود دارد که دیگر بزرگان ما کمتر از آن بهره داشته اند و آن آزمونگری و تجربه گرایی سعدی است در آفاق پهناور حیات و ساحت های مختلف زندگی اجتماعی و فردی. او از سفرهای گوناگون خود و تجربه پیشه های مختلف یاد می کند که ما از آنها آگاهیم و به چگونگی آنها پرداخته ایم، اما برخی از تجارب وی همچنان بر ما پوشیده مانده است.

نسبت جلال آل احمد و انقلاب اسلامی جلال آل احمد در میان روشنفکران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران متفکری منحصربه‌فرد محسوب می‌شود؛ از سویی دارای کتب متعدد است و حدود 50 اثر مکتوب از وی برجا مانده که طیف متعددی از ادبیات و کتب سیاسی و اجتماعی را شامل می‌شود و از سوی دیگر بعد از پیروزی انقلاب و تشکیل جمهوری اسلامی نیز همچنان آثار و اندیشه‌های وی مورد توجه است.

روزهای اول مرداد ماه امسال، پانزده سال تمام از پرواز استاد جاودان یاد دکتر امیر حسین آریان پور، یکی از چهره های مؤثر فرهنگی و اجتماعی ایران معاصر، مخصوصاً در فاصله کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا پایان حکومت پهلوی (۱۳۵۷)، می گذرد

اصلى‌ترین پرسش فلسفى هایدگر پرسش از هستى بود و اینکه چرا به جاى «هیچ» موجودات یافت مى‌شوند؛ آنچه فلسفه غرب تا حدود زیادى از آن غفلت کرده بود شاید اهتمام وى به مسئله هستى بر اثر نفوذى بود که اندیشمندان یونان باستان ازجمله هراکلیتوس و پارمنیدس بر او داشتند؛ زیرا این دو شخصیت در مطرح کردن پرسش از هستى هم‌داستان بودند. فلسفه وجودشناسى و آنتولوژى در میان فیلسوفان اسلامى نیز رواج فراوانى داشت. آنها هستى را عام‌ترین مفهوم و از سنخ معقولات ثانیه فلسفى مى‌شمردند، اما عام بودن آن را از سنخ اجناس عالیه معرفى نمى‌کردند و به همین دلیل آن‌ را مفهومى تعریف‌ناپذیر مى‌دانستند.

رساله حاضر، ترجمه حاجی میرزا ابوطالب مجتهد زنجانی در سال 1310ق. و تحریرمیرزا علی اکبر خان آجودانباشی توپخانه است. مترجم در آغاز گفتار نام نویسنده اصل را نیاورده و او را شخصی از "اهالی عصر" خود ذکر کرده است.