مقاله

قرآن بزرگترین منبع معرفت برای پیروانش است که البته محتوای آن با استفاده از مبانی عملی و انسانی قابل انتقال به دیگر انسان‌ها نیز بوده و هست و بدون شک انسان کامل یعنی پیامبر(ص) و اهل بیت او(ع) بزرگترین شارحان و مفسران این «صحیفه الهی و انسان‌ساز» هستند

فریدریش روکرت۱ شاعر و مترجم برجسته اشعار غنایی شرق و آثار منظوم فارسی، در ۱۶ مه ۱۷۸۸ در آلمان در خانواده‌ای حقوق‌دان متولد شد و ۳۱ ژانویه ۱۸۶۶ درگذشت.

قطب‌‌الدین ابوالثناء محمود بن مسعود مصلح کازرونی شیرازی، حکیم و فیلسوف و عارف توانا پزشک و منجم و نورشناس برجسته، قاضی‌القضاه عالم به فقه و حاکم به عدل از نوادر روزگار است که سال ۶۳۰ در شیراز به دنیا آمد و سال ۷۱۰ در تبریز رخت از جهان بربست و در گورستان چرنداب مدفون گردید.

مردم مسلمان سرحدات دل خوشی از سلطان محمد خوارزمشاه نداشتند. به‌خصوص در این اواخر که اطلاع یافته بودند بازرگانان مقتول، مسلمان بوده‌اند و بی‌گناه. در نظر مردم غیرمسلمان نیز که از تعدیات و ستمگری‌های عمال خوارزمشاهی در فشار بودند و خود را تحت تابعیت بیگانه می‌دیدند، مغول و خوارزمی تفاوت چندانی نداشت، به‌خصوص که به هنگام سرنگون کردن حکومت قراختایی، نه تنها جبه ـ فرمانده معروف چنگیز ـ منجی مردم مسلمان ترکستان شرقی شناخته شده بود، بلکه با غیرمسلمانانی نیز که مقاومت نکردند، با آرامش و مدارا رفتار کرده بود.

در جریان استیلای مغولان و نیز پیش از آن، کوچ های روشنفکری که از سرزمین های اسلامی تحت اشغال به آناتولی اتفاق افتاده بود در آناتولی به صورت گروه های سازمان یافته پخش شد و موجبات پیشرفت و هر چه ریشه دار شدن فرهنگ و مدنیت اسلامی را فراهم کرد.

یکی از مهمترین دوره های تاریخ ایران، عصر سلجوقیان است. این دوره را می توان به قرون وسطای متقدم در غرب تشبیه نمود. با توجه به منابع تاریخی، چنین پیداست که ماورءالنهر از روزگاران بس قدیم محل گذر اقوام گوناگون بود که سرازیر سرزمین های مسکون جنوب و مغرب این منطقه می شدند.

آنگاه که ایران به دست سپاهیان اسلام گشوده شد، این خطه نه تنها کانون فرهنگهای شرق بلکه قلب تمام تمدن آن زمان بود. جای تردید نیست که بزرگترین عامل پیروزی مسلمانان در ایران پیام حیات بخش یکتاپرستی و نوید برادری و برابری اسلام بود.

از اواسط سدۀ نوزدهم میلادی، قدرتهای بزرگ اروپایی وقت، عرصۀ بازی سیاسی خود را از پهنۀ اروپا به بقیۀ جهان گسترش دادند. تا اواخر سدۀ بیستم، که به دلایل جنگ جهانی دوم (1939-1945)، بیداری مردمان کشورهای آسیایی و آفریقایی تحت سلطه، ناتوانی نظامهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی غرب، و یا مبتنی بر الگوی غربی، از میان رفتن ساختار سیاسی دو قطبی، و بالاخره فروپاشی نظام سیاسی، اقتصادی و فکری جهان مارکسیستی ساختار سیاسی جهان دگرگون شد، این قدرتها بازیگر مهم و گاه تعیین کننده در بسیاری از کشورهای به اصطلاح جهان سوم بودند.

پارتها دولتهایی تحت تسلط اشکانیان و مرکب از اتحادیه ای بدون مراکز متمدن صنعتی و شهری و روستایی بودند. ماهیت بیابانگردی آنها از اشاره ای معلوم می شود که ژوستین: Justin در کتاب خود خلاصۀ تروگوس پومپئیوس Trogus Pompeius کرده و گفته است که اصل پارتها از شمال باکتریا بوده است.

از فتح استانبول تا مرگ سلطان سلیمان قانونی، نوشتۀ پرفسور اسماعیل حقی اوزون چارشلی، ترجمۀ دکتر وهاب ولی، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1370 ش، 903 ص، وزیری، تیراژ 2000 نسخه، بهاء: 4500 ریال، جلد دوم.