مقاله

از مهمترین مسایل تاریخ ایران، روابط حکومتهای محلی و ایلات و عشایر و خاندانهای مناطق مختلف کشور با دولت مرکزی است. آنچه در این نوشتار در نظر بوده، توصیف و تبیین جایگاه و کارکرد یکی از خاندانهای کرد ایرانی در عرصه حکومت محلی و تعامل با دولت مرکزی است. در این نوشتار، سعی بر این است تا برخی ابعاد و زوایای مرتبط با حکومت محلی خاندان دنبلی بررسی و تجزیه و تحلیل گردد.

عوامل دینی، شخصی و خانوادگی، جغرافیایی، شغل و حتی تفأل از جمله انگیزه هایی است کهمی تواند سبب نامگذاری شود و به ندرت می توان نام هایی یافت که از انگیزه ای تهی باشد، مثلا در فصل 25، آیه 16 تورات تصریح شده که «اینها نام های فرزندان ییشماعیل(=اسماعیل) است و این نامها بر حسب دهات و آبادی هایشان می باشد».

ابوالحسن غفاری کاشانی، مورخ ایرانی قرن دوازدهم هجری، در تثبیت اندیشه تاریخ نگاری در عصر زندیان، بسیار تأثیر گذار بوده است، این نوشتار با توجه به جایگاه تاریخ نگاری او در ایران، می کوشد که زندگی، خاستگاه اجتماعی، روش و بینش تاریخ نگارانه وی را واکاوی کند

بدون تردید ملک الشعرای بهار یکی از ماندگار ترین چهره های ادبی و سیاسی تاریخ معاصر ایران است. ادیب و سیاست مداری که در دهه های اخیر در خصوص آرا و افکار و مبارزات سیاسی اش پژوهش های زیادی صورت گرفته است. با این وجود آن چه در این پژوهش ها محلی از اعراب نیافته یا توجه اندکی به آنها شده است تناقض گویی ها و به ویژه نوسان هایی است که مرحوم بهار در رفتارها و نگرش های سیاسی خود نسبت به مسایل و رخ دادها داشته است.

با برافتادن دولت زندیان، آغا محمدخان قاجار، میرزا محمدحسین فراهانی وزیر را به طهران فراخواند و از او خواست با دولت نوپای قاجار همراهی کند. با اصرار سرسلسله قاجار او به خدمت تن در نداد و به بهانه ضعف و پیری، داماد و برادرزاده‌اش میرزا عیسی‌فراهانی مشهور به میرزا بزرگ را برای خدمت معرفی کرد که مورد اجابت خان قاجار قرار گرفت.

بسیاری از ادب پژوهان، دورۀ تیموری را خاتمۀ ادبیات کلاسیک فارسی محسوب می کنند؛ چرا که آخرین بازماندگان و استادان شعر و ادب نظیر جامی، خواجۀ جهان و ... در این عصر ظهور کرده اند. در این مقطع تاریخی به واسطۀ توجه خاص سلاطین تیموری به علم و ادب پایگاه هایی برای گردآمدن تعداد کثیری از هنرمندان، علما، فضلا و اهل شعر و ادب در خراسان و در شهرهایی چون سمرقند و هرات شکل گرفته و فضای مناسبی برای ایجاد تصنیفات علمی و ادبی به وجود می آید.

بی تردید یکی از عواما مؤثری که در تاریخ معاصر ایران مراتب شکل گیری فرهنگستان ایران را فراهم آورد، اندیشه تشکیل فرهنگستان طب بوده است. در دوران پهلوی اول مسأله نوسازی زبان و گسترش واژگان آن و وضع اصطلاحها و واژه های علمی برای رفع نیازمندیهای علمی و صنعتی چیزی نبود که تنها افراد و اشخاص بدان توجه داشته باشند بلکه سازمانهای مسوؤل دولتی نیز کم کم متوجه هجوم واژه های علمی تازه می شدند.

از سنایی شاعر دوران ساز و پرآوازه قرن ششم علاوه بر اشعار او آثاری به نثر باقی مانده که محدود به چند نامه است و استاد نذیر احمد آنها را جمع‌آوری کرده و نام مکاتیب سنایی را بر آنها گذاشته است.نگارنده در این مقاله به تحلیل ساختار و سبک این مکاتیب پرداخته و اهمیت آن را در سیر تکاملی نثر فارسی نشان داده است.

حدیقه ی سنایی یکی از متن های پرابهام ادبیات ایران است. ابهام های این کتاب ـ که اوّلین منظومه ی عرفانی در زبان فارسی است ـ بیشتر از نظر زبان ادبی است که در آن، از امکانات زبان گفتاری و گویشی آن سال ها استفاده شده است.

با وجود آنکه مولوی پرورده ی دوران آشوب زده ای چون دوران مغول است، تحت تأثیر تعالیم پدرش، بهاء ولد، و استادش، محقق ترمذی، و به ویژه شمس تبریزی، با سلوک در تصوّف بسطی و عرفان عاشقانه، شادی و طرب را درون خود جاری ساخت و در غزلیّات شمس بازتاب داد.