مقاله

چنانچه دیده می‌شود، صرف نظر از هوشیاری هایی که از سوی آزادیخواهان و اصلاح طلبان در دور اول مبارزات (در زمان مظفرالدین شاه) وجود داشته ، در مرحله بعدی، یعنی از زمان استبداد صغیر تا شکست محمد علی شاه و تشکیل مجلس دوم، به لحاظ فضای اجتماعی و سیاسی، تفاوتهای بارزی در اصفهان و تهران وجود دارد: در اصفهان، این حکومت مرکزی (ناصرالملک، در مقام نایب السلطنه) است که گویی به شیوه قاجاری و تیول داری، به تقسیم غنائم می‌پردازد و اصفهان را نخست به صمصام السلطنه «می بخشد!»؛ که مردم اصفهان معترض این انتصاب می‌شوند.

اندیشه غزل در موسیقی قومی از دو جهت قابل بررسی است: اول این که این اندیشه خود به طور فرهنگی و اساسی در این موسیقی موجود بوده و دوم این که با گسترش فرم کلاسیک آن در ادبیات ایران، موسیقی قومی از آن تاثیر پذیرفته و مشابه آن را در موسیقی خود به کار گرفته است.

محمدعلی همایون کاتوزیان که در ایران وی را به نام همایون کاتوزیان و در خارج از ایران به نام هما کاتوزیان نیز می‌شناسند، اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبی است.زمینهٔ تحقیقموردعلاقهٔ او مسائل مربوط به ایران است...

اصولا یک نقد قوم‌گرایان ایرانی این است که بیشتر حکومتهای ایران سده سوم پس از اسلام تا قاجار، ترک بودند. اما پهلوی که آمد سیاست فارسی‌گرایی را در پیش گرفت و تلاش کرد زبان ترکی و دیگر زبانهای محلی را از میان بردارد.

محققانی که اول بار به سراغ «خلاصه قوانین» می‌روند، نباید انتظار داشته باشند که با موضع فلسفی کاملا مدونی روبرو شوند. قانون ژوستینین، مجموعه‌ای مدون از نظریات مستخرجه در طول چهار قرن به مثابه یک بیان نظری است و ‌ناگزیر کاستی‌هایی نیز دارد؛ اما حتی خلاصه قوانین که به عنوان پیش‌درآمد مجموعه قانون طراحی شد، مسائل مهمی را حل‌ناشده بر جای می‌گذارد. آن‌طور که مشاهده می‌شود، اهداف دوگانة جامعیت و ساختارمندی بررسی، قابل تحقق نبود. توصیف اولیه حوزه‌های متمایز (مانند قانون طبیعت، قانون ملتها و قانون مدنی) آشفته است؛ زیرا از مراجع مختلف اقتباس گردیده است.

ناصر خسرو چه در مقام داوری دربارة دیگران و چه در رفتار با آنان، تابع انصاف و مدافع حق و حقیقت است و از خودگرایی و خودمحوری بیزار و گریزان. ابیات زیر مؤید این مدعاست:

گروه وسیعی از آثار هنری امروز با عنوان هنر اسلامی شناخته می شوند. شناسه اسلامی در کنار هنر به تصورات مبهم نشانه شناسانه و مفاهیم روشن پدیدار شناسانه ای اشاره می کند. که بر ساخته از مفاهیم اولیه (بدون تعریف اما معلوم) و اصول موضوع (مفاهیم پیشادانشی) مربوط به هنر اسلامی می باشد. تئوری های متنوع نتوانسته اند تعریفی جامع و مانع از هنر اسلامی ارایه نمایند و این پرسش باقی مانده که براستی هنر اسلامی چیست؟

خاستگاه اجتماعی و انسان شناسی هنرمندان و هنرهای سرزمین های اسلامی در گذشته، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. اهمیت و ضرورت این تحقیق این است که بعضی از اندیشمندان معاصر خاستگاه اجتماعی هنرها در سرزمین های اسلامی را به بادیه نشینی نسبت داده اند. هدف از انجام این تحقیق این است که دیدگا ه نخستین تیتوس بورکهارت درباره ی خاستگاه اجتماعی و انسان شناسی هنر اسلامی در یک بررسی تطبیقی با دیدگاه های اندیشمندان مسلمان مورد بررسی قرار گیرد.

در سال ۱۲۰۰ ه.ق که آقامحمدخان قاجار تهران را به پای تختی برگزید، این شهر از نظر صنعت و تجارت اهمیت چندانی نداشت و مدتها طول کشید تا از نظر فرهنگی نیز بر شهرهای دیگر برتری بیابد. این شهر حتی از نظر ابنیه نیز توجه کسی را برنمی انگیخت، چنانکه جیمز بیلی فریزر که در سال ۱۸۳۸ م تهران را دیده، میگوید هیچ بنای عمومی، جز مدرسه و مسجد، در این شهر نیست و داخل شهر خرابه بسیار است.

:در داستان رستم و اسفندیار کتایون برای این­که مانعِ رفتنِ پسرش اسفندیار به سیستان و رویارویی با رستم بشود خدمات و پهلوانی­‌های رستم را یادآوری می­‌کند و از جمله می­‌گوید: «همان ماه هاماوران را بکشت/ نیارست گفتن کس او را درشت» در این بیت منظور از ترکیب «ماه هاماوران» سودابه است و با این­که فقط در یک نسخه (لندن/ بریتانیا 675 ه.ق) آمده در همۀ چا‌‌پ‌های معتبر و نیمه معتبرِ شاهنامه انتخاب شده است، امّا نگاشتۀ بیش­ترِ دست­نویس‌­ها، «شـاه هاماوران» است کـه فقـط در بعضی چاپ­های سنگی و کم اعتبارترِ شاهنامه دیده می­‌شود.