مقاله

يک رسم نابجایی به ويژه يکی دو دهه است در اسلامشناسی معاصر غربی معمول شده و آن اینکه نتايج تحقيقات در يک زمينه تاريخی از طريق محدود کردن آن در يک نظام آماری و بر اساس انتخاب چند محيط آماری دنبال و برجسته می شود.

مجلس استقبال در ادب پارسی فراوان است و برخی از آنها از منظر تاریخ ادبیات، کشف ما فی الضمیر و درونیات شاعر و اوضاع و احوال اجتماعی حاکم بر شاعران در یک دورۀ ادبی مشخص (Social context) اهمیّت علمی بسیار دارند. اما مجالس استقبالی شاعران چیست و اساساً چه تعریفی می توان از آنها ارائه داد؟.

در گذشته‌های دور، در قارۀ پهناور «آسیا» و به خصوص در کشور ایران و مناطق اطراف، جمعیت و پراکندگیِ یوز، این حیوان زیبا و دوست داشتنی، بسیار فراوان و بسیط بوده است.

خواجه نصیرالدین طوسی كه یكی از بزرگ‌ترین فیلسوفان جهان اسلام به شمار می‌آید، در میان عالمان شیعی جایگاهی مخصوص داشته است و تا چند قرن بزرگان شیعه از وی با تعبیر «افضل‌المتاخرین» یا «افضل‌المتقدمین و المتاخرین» یاد می‌كردند.

با گسترش‌ و رواج‌ تشیع‌ دوازده‌امامی‌ در ایران‌ عصر‌ صفوی، تحولی‌ در فضای‌ تدریس‌ و تحصیل‌ عرفان‌ ایجاد شد. در دوران‌ اولیۀ‌ حکومت‌ صفویان، بسیاری‌ از طرق‌ تصوف‌ رواج‌ و رونق‌ یافت؛ اما از قرن‌ ۱۷مر۱۱ق به‌ این‌ سو، به‌‌خصوص‌ در میان‌ علمای‌ شیعه‌ که‌ از این‌ پس‌ به‌ جای‌ لفظ «تصوف»، از لفظ «عرفان» استفاده‌ می‌کردند، مخالفت‌هایی‌ علیه‌ تصوف‌ صورت‌ گرفت.

مطلبی که پشت جلد کتاب‌های چاپی نوشته و منتشر می‌شود، معمولاً نباید بیش از چند سطر اطلاع باشد، و این چند سطر در اصل به این قصد چاپ می‌شود که در زمانی کوتاه تصویری گویا و مفهومی رسا از محتوای کتاب، و گاه نیز از کاربرد و مخاطب، یا مخاطبان اصلی آن، به دست بدهد.

میرزا محمدحسین خان ادیب اصفهانی، ملقب به فروغی و ذکاء الملک، از شخصیت‌های چند وجهی عصر ناصری و مظفری بود، مردی شاعر، ادیب، مترجم، مولف، ویراستار زبانی و ادبی، سردبیر مجله‌ای پیشگام، نوآور و تاثیرگذار، مدیر فرهنگی و انتشاراتی، مدرس و از صف اول پیشگامان معتدل جریان اصلاح طلبی و تجدد خواهی در ایران عصر قاجار.

مروری بر خاطراتِ 58 سال دوستی با «محمّدجواد حجّتی کرمانی»

روشِ پژوهش و تدریسِ استاد ابوالقاسمی بر دقّت و نگرشِ علمی استوار بود. هرکه به آثارِ ایشان مراجعه‌ کرده‌باشد، می‌داند که مبالغه‌آمیز نیست اگر بگوییم ایشان سطری و عبارتی را به‌گزافه و بی‌سببی بر کاغذ نمی‌آوردند.

این پرسشی است که بیش از سی سال است ذهن نگارنده را درگیر کرده است. تقریباً به‌استثنای چند مورد نادر مانند دکتر محمود افشار و فرزند نامورش استاد ایرج افشار، تقریباً تمامی نویسندگان و پژوهشگران برجسته و نامی ایران (و شاید حتی جهان) در حوزه‌های فرهنگ، ادب، تاریخ، جغرافیا، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و غیره و در یک کلام، علوم انسانی، فرزندانی بی‌علاقه نسبت به کار و روش پدر یا مادر دارند.