مقاله

روز معلم امسال برای من یادآور یکی از همکلاسی‌هایم است که به یکی از مدیران و معلمان برجسته و کاردان آموزش و پرورش تبدیل شد و سال گذشته دار فانی را وداع گفت: آقای سعید پیشداد.

نظامی گنجه‌ای حکیم بلند آوازۀ ایرانی با بهره‌گیری از شریعت اسلامی و افکار والای عرفانی، با اندوخته‌ای از گـنجینۀ مـعلومات زمان‌ خود‌، اثری شکوهمند و بس سترگ خلق کرده که در نوع خود بی‌نظیر است.

محمدعلی اسلامی ندوشن متعلق به نسلی از روشنفکران و نویسندگان ایرانی است که شمار اندکی از آنها در قید حیاتند و اکثرا به علت کهولت سن دار فانی را وداع گفته‌اند، رفتگانی چون رضا سید حسینی، احمد سمیعی گیلانی، اسماعیل سعادت، ایرج افشار، مصطفی رحیمی، ابوالحسن نجفی، عبدالله انوار، محمدرضا باطنی که یادشان گرامی باد.

هنوز از مرگ شیخ اجل سعدی شیرازی چند سال بیش نگذشته بود که شعر او را در اقصای چین می‌خواندند و جهانگرد عرب‌زبان، آهنگ آن را سخت پسندید.

شکست حکومت ساسانی در مقابل اعراب، دورة جدیدی را به لحاظ «تاریخی» برای سرزمین ایران رقم زد، ‌‌‌‌‌‌اما فرهنگ پربار و کهن ایران باستان، هرگز با این شکست، دچار زوال و فراموشی نشد؛ بلکه در دورۀ اسلامی ‌به حیات خود ادامه داد.

ما این افتخار را داشتیم که هر سال، در آغاز سال نو، به دیدن زنده‌یاد احمد سمیعی گیلانی برویم و گاهی هم میهمان ایشان به صرف صبحانه‌ای طولانی باشیم. در سالی که چنین شرایطی فراهم نیامد، پیش از دوران فراگیرشدن کرونا، ترجیح دادیم در «روز سعدی»، اول اردیبهشت‌ماه جلالی، به دیدارشان بشتابیم و از محضرشان بهره ببریم.

شمیسا ادیب و نویسنده‌ای است که در دانشگاه هم درس داده است و این متفاوت است با کسی که در دانشگاه درس می‌دهد و بنا به قوانین دانشگاهی و اجبارا خود را نویسنده و ادیب می‌نمایاند.

در یکی از روزهای ماه رمضان سال‌های گذشته، مرحوم مرتضی ممیز، بزرگ هنرمندان گرافیک، به دیدنم آمد و پرسید آیا لزوم دارد جلد قرآن از نوع سخت و به همان رنگ‌های سبز و یشمی و قهو‌ه‌ای سوخته و گل‌ومرغ باشد؟ برای نخستین‌بار بود که رنگ و طرح جلد قرآن این‌گونه توجه مرا جلب می‌کرد.

سهروردی در عبارتی که طنین شیعی دارد و شارحان وی نیز بدان تصریح کرده‌اند، می‌نویسد: «گاهی پیشوای متأله چیره، آشکار، پدیدار است و گاهی نهان است، و او هموست که «قطب»ش خوانده‌اند. ریاست از آن اوست، هرچند در نهایت گمنامی باشد.

استاد پرویز اذکایی از انگشت‌شمار پژوهندگان و محققان زمان ما بود که تحصیلاتش را هم نزد عالمان دین در مدارس حوزوی همدان و هم در دانشگاه‌های سرشناس نظیر دانشگاه تهران و دانشگاه منچستر انگلستان به انجام رسانده بود. در دانشگاه منچستر از محضر پروفسور ج. ا. بویل بهره برده بود.