اخبار

ابن سینا بنیاد گذار مكتب موسیقی شناسی اسكولاستیك ایرانی است. دو اثر عمده موسیقایی از ابن سینا در دست است؛ یکی به فارسی در کتاب دانشنامه علائی و دیگر "جوامع علم موسیقی" در بخش ریاضیات کتاب شفا به عربی.

«بهمن رجبی» (متولد 7 اسفند 1318- رشت)؛ فارغ از اینکه نوازنده و مدرسی مبدع، مؤلف، صاحب سبک و اساساً موسیقیدانی جریان‌ساز به شمار آید، موزیکولوگی ارزنده در فن خویش (هنر والای تنبک‌نوازی) و فراتر از آن، اندیشمند و متفکری موسیقایی است.

پرسش از تکدی‌گری یک پرسش فکری، فرهنگی و اجتماعی است که در رابطه با دیگر عناصر جامعه موضوعیت می‌یابد و نمی‌توان آن را به گونه‌ای مجزا مورد تحلیل قرار داد. با توجه به اینکه گاهی تکدی‌گری در برخی فرهنگ‌ها ظهور و بروز برجسته‌‌تری دارد و بالعکس فرهنگ‌هایی هم هستند که این پدیده را برنمی‌تابند و آن را بشدت پس می‌زنند؛ بنابراین باید دید این تفاوت‌های فرهنگی در کجا‌ها و چه مؤلفه‌هایی است.

هنرناب و اصیل موسیقی ایرانی از دیرباز مورد توجه قرارداشته است. هنرمندان واستادانی چون جلیل شهنار، تاج اصفهانی، حسن کسایی، عبدالله دوامی، پرویز مشکاتیان، محمد رضا شجریان، محمد رضا لطفی و... از جمله چهره‌هایی بودند که تاریخ هنر موسیقی و آوازی ایران را در دنیا نگاشتند و به‌عنوان میراثی هنری به ثبت رساندند. وامداران میراث گذشتگان که سینه به سینه موسیقی سرزمین خود را حفظ کردند تا نسل آینده بداند ریشه هنرموسیقی او چه بوده است. اما با گذر زمان و اختلاف نظرهایی که شکل گرفت، آرام آرام موسیقی ایرانی بویژه در حوزه موسیقی آوازی از هم گسسته شد و کار به جایی رسید که امروزه عملاً تعداد خوانندگان موسیقی آوازی که در قید حیات هستند به انگشتان دو دست هم نمی‌رسد؛ این مسأله زنگ هشداری به مسئولان فرهنگ و هنر بود تا تدبیری برای این موضوع بیندیشند بدین سبب آنها با برپایی نخستین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی براین هدف بودند ازنسل بعدی موسیقی ساز و آوازی که بیان‌کننده بخشی از موسیقی هویتی هستند حمایت و پشتیبانی داشته باشند.

نیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید بهشتی، گفتاری از آیت‌الله‌ دکتر سید محمد حسینی‌ بهشتی درباره «موسیقی از نظر اسلام» منتشر کرده است که مربوط می‌شود به سال‌ها حضور ایشان در کشور آلمان (1349-1343) که به عنوان امام مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ به پرسش‌های مردمی پاسخ می‌گفتند و این گفتار، پاسخی به پرسشی در همین رابطه است. نوع پاسخگویی ایشان هم می‌تواند قابل تأمل باشد که چقدر حساسیت به خرج می‌دهند تا سؤال‌کننده...

علیرغم پیوند دیرینه شعر و موسیقی و وجود شاعران اهل موسیقی، سنایی غزنوی، شاعر شهیر قرن ششم نه تنها میانه خوبی با موسیقی ندارد بلکه با آن مخالفت می کند و به صراحت آن را هنری شهوانی می داند و در مذمت آن شعر می گوید. نویسنده در این مقال به بیان نظر سنایی درباره موسیقی می پردازد و عوامل و زمینه های مخالفت او با موسیقی را می کاود. در این میان، برخی زمینه های اجتماعی صدور این حکم و از جمله آشنایی و سابقه شاعر در شرکت در مجالس بزم و طرب، در دوره پیش از تحول روحی، برجسته می شود، و مخالفت کلی سنایی با سماع و حکم اخلاقی او در خصوص موسیقی، به دلیل عقیده ای دانسته می شود که وی درباره روانشناسی سماع داشته است.

مبتنی بر جریانات اخیر که به واسطه ممنوع‌شد‌ن کنسرت‌ها د‌ر بعضی شهر‌ها اتفاق افتاد‌ه است، د‌وباره بحث بر سر نسبت اسلام و سنت با موسیقی شکل گرفته است. این‌بار تاریخ‌پژوهان و اسلام‌شناسان پا به عرصه گذاشتند‌ و از منظر علمی، تاریخی، نسبت با سنت و آنچه تاریخ شیعه اذعان د‌ارد‌ به مساله موسیقی پرد‌اخته‌اند‌. یکی از این شخصیت‌ها نصرالله پورجواد‌ی، عضو هیات‌علمی سابق د‌انشگاه تهران، نویسند‌ه، محقق و اند‌یشمند‌ حوزه اند‌یشه اسلامی است.

کتاب «موسیقی در فلسفه و عرفان، یک مقدمه‌ی کوتاه» نوشته محمدرضا آزاده‌فر، دانشیار دانشکده موسیقی تهران توسط نشر مرکز منتشر شد. هدف از نوشتن این کتاب به گفته نویسنده فاصله گرفتن ایرانی‌های امروزی از مطالعه علم است. چون به‌زعم وی برای داشتن زندگی بهتر نیازمند دانش هستیم نه اطلاعات صرف.

در این پژوهش ابتدا سه نگاه کلامی، فلسفی و عرفانی به موسیقی مطالعه می شود. دیدگاه های کلامی مرتبط به موسیقی ، در سه حوزۀ فکری معتزله، اشاعره و شیعه بررسی می شود و در بخش مربوط به متعالیه مورد کاوش قرار می گیرد و در پایان دیدگاه های عرفانی معرفی می شوند که عبارت اند از عرفان نخستین، عرفان نظری، مولویه و سایر و عرفا و متصوفه.

همایش سه روزه «عطار و موسیقی» از ساعت 20 روزهای 30 و 31 تیر و یکم مرداد با حضور استادان ادبیات و هنرمندان موسیقی در فرهنگسرای ارسباران برگزار می‌شود.