سرگرمیهای کودکان در دوره قاجار به خلاقیت و ابتکار آنها و ابزارهایی بستگی داشت که در اختیارشان بود. اسباببازیهای صنعتی در آن روزگار چندان گسترده و فراوان نبود. چنین اسباببازیهایی تنها در خانوادههای سلطنتی یا طبقاتی مرفه یافت میشدند که برای سفر به اروپا میرفتند. بخشی از آنها همچنین این اسباببازیها را از بازرگانانی میخریدند که از اروپا وارد کرده بودند. اسباببازیهای ماشینی یا کوکی حتی در خانوادههای سلطنتی نیز اندک بود. اکبر میرزا پسر ظلالسلطان شاهزاده قاجاری در نامهای به مادر ویلفرد اسپاروی آموزگار خود چنین نوشته است «آموزگار ما و آقای هنوود، ما را به یک مغازه ارمنی بردند و هدایای زیادی برای ما خریدند. ما با اسباببازیهای فراوانی به کاخ بازگشتیم.
یکی از مأموریت های اصلی سلسله های حکومت گر در ایران برای تداوم قدرت سیاسی خود، برقراری امنیت اجتماعی و مقابله با پدیده هایی بود که آرامش و ثبات کشور را در هم می ریخت.
سفرنامهنویسی یکی از بهترین منابع در هر دورهای از تاریخ میتواند باشد زیرا بسیاری مطالب را که در دیگر کتابها نیامده است، در اینگونه منابع تاریخی میتوان جست. سفرنامهنویسی در ایران در دوره قاجار رشدی چشمگیر یافت که میتوان آن را از جریان سفرنامهنویسی غربی متاثر دانست. در این دوران سفرنامههایی متنوع، هم از اروپاییانی که به ایران آمدند هم ایرانیانی که به کشورهای غربی رفتند، نوشته شده است. خراسان به ویژه شهر مشهد به دلیل ویژگیهای تاریخی و مذهبی، در زمره مناطقی به شمار میآمده که جهانگردان ایرانی و غیر ایرانی را بسیار بدانجاها میکشانده است.
اگرچه طی سالهای گذشته شاهد پایهریزی و شکلگیری تحقیقات قابل توجهی در حوزهی نقاشی در ایرانِ عهد قاجار بودهایم، با این حال به نظر نمیرسد که مورخان هنر پا را فراتر از مرزهای رسانههای متداولی چون نقاشی رنگ روغنی و اثار لاکی و مینایی گذاشته باشند.
باغ مستوفی در (ونک) نیز یکی دیگر از استراحتگاههای مردم تهران بود». جعفر شهری، تاریخنگار فرهنگ و مردم تهران قدیم در کتاب پرآوازهاش «طهران قدیم» اینگونه ما را به باغ مستوفی در روزگار قاجار میبرد «باغی در چند صد هزار ذرع مربع با درختان سرسبز و کاج و چنارها و نهال و اصلههای خرم بارآور و اشجار پرمیوه و کرت و جالیزهای پرمحصول و قنات خاصه جاری، با مظهری بسیار دلنشین در وسط باغ، همراه گوارائی و برندگی و سبکی ممتاز، در حد کمال که آب هیچ چشمه و قنات دیگر تهران و اطراف آن با او برابری نمینمود».
«سیاحتنامه ابراهیمبیگ» سفرنامهای به فارسی نگاشته یک ایرانی به نام زینالعابدین مراغهای است. او این کتاب ارزشمند را درباره شرایط اجتماعی و سیاسی ایران در میانههای دوره قاجار در سال ١٣٢١ قمری منتشر میکند. آنچه اهمیت انتشار این کتاب نقادانه را افزون میدارد، زمان انتشار آن است، یعنی دقیقا سه سال پیش از پیروزی جنبش مشروطیت ایران! بسیاری از پژوهشگران، تاثیر این کتاب را در شکلگیری آگاهی اجتماعی و سیاسی جامعه ایران در آستانه جنبش مشروطه بسیار میدانند
بیش از یکونیم قرن از زمانی که ناصرالدینشاه تاج پادشاهی را بر سر گذاشت و معروفترین پادشاه قاجار شد میگذرد؛ مردی که بهخاطر علاقهاش به هنر، تصویرهایی از خود باقی گذاشت که مردم امروز او را با همان تصویرها میشناسند.
«در حال عبور از میدان عمومی به یک نوع منجنیقی برخوردیم که مانند وسایل ژیمناستیک بود و معلوم شد که شعار مقدسی است که در روز عاشورا آن را با پارچههای ابریشمی زینت داده و با تشریفات زیادی در محلات میگردانند. این منجنیق نقاشی شده و از نوارهای نازک مسی پوشیده شده بود و در میان آن وسایل روشنایی از قبیل لاله و غیره دیده میشد». این توصیف از هانری رنه دالمانی، سیاح فرانسوی است. سفر وی به شهر نیشابور گویا با ماه محرم همزمان بوده است که در آن، عَلم یادشده را توصیف میکند، هرچند بیش از این درباره آن توضیح نمیدهد. او هنگام حرکت به نیشابور و پس از آن سبزوار، دستههایی فراوان نیز از زائران کربلا را دیده و از این که ایرانیان چنین مسیری میگذرانند تا به زیارت بروند، شگفتزده شده است.
پزشک اتریشی چه توصیفی از ارگ سلطنتی قاجار ارایه میدهد تضاد طبقاتی تهران عصر قاجار از نگاه ادوارد پولاک
آرتور میلسپو، کارشناس مالی و حقوقدان آمریکایی که در اواخر روزگار قاجار برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد، در کتاب «مأموریت آمریکاییها در ایران» درباره گسترش کتاب و کتابخوانی در جامعه ایران آن زمانه مینویسد «در ایران کتابخانه عمومی به معنی واقعی وجود ندارد. نوشتن و چاپ کتاب به زبان فارسی به ندرت اتفاق میافتد و مطبوعات ایران هنوز آنطور که باید، اثری در پیشرفت فرهنگ جامعه ندارند».
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید