اخبار

به اعتقاد من تاکنون به تاریخ ایران ظلم شده است؛ این کشور با تاریخ درخشانی که چه قبل از اسلام‌ و چه بعد از آن دارد، سزاوار توجه بیشتری است. ایران قبل از ورود اسلام نیز تمدنی حقیقی داشته است و پادشاهانی نظیر کوروش به عدالت اجتماعی در این سرزمین توجه داشته‌اند که البته اینها آن‌طور که شایسته است به بحث و فحص گذاشته نشده است. در مقابل امروز تاریخ اسلام هم به دست عرب‌زبان‌ها نوشته می‌شود و آن‌طور که سزاوار است به نقش برجسته ایرانیان در شکوفایی تمدن اسلامی توجه نمی‌شود. این درحالی است که بزرگ‌ترین خدمت را به اسلام، ایرانیان کردند.

ایده «تاریخ جامع ایران» از همان بدو ایجاد مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی شکل گرفت تا آنکه ١٤ سال پیش کار تدوین و تألیف آن آغاز شد. در ابتدا شروع به جمع‌آوری اطلاعات و نوشتن مقالات کردیم، اما دریافتیم بسیاری از منابعی را که در اختیار ماست غیرایرانی‌ها نوشته‌اند و دیدگاهی غیر از آن، دیدگاه مطلوب ماست. از همان زمان به تدریج حس کردیم که احتیاج است تاریخ ایران از جهات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از نو نوشته شود و نگاهی تازه به آن شود؛ زیرا تمام چیزی که ما داشتیم، مربوط به ٧٠ تا ٨٠ سال پیش بود؛ مثلا درباره ایران پیش از اسلام، کتاب تاریخ نوشته مشیرالدوله پیرنیا در دست بود که ٧٠ سال از آن گذشته بود و منابعی که مرحوم پیرنیا استفاده کرده بود؛ دیگر کهنه شده بود و علاوه بر این، بعد از آن منابع جدید زیادی پیدا شده بود و حتی اکتشافات و تحقیقات تازه‌ای صورت پذیرفته بود که در این کتاب، خبری از آن نبود. نمونه دیگر، کتاب تاریخ دوره‌ مغول نوشته مرحوم عباس اقبال آشتیانی است که آن هم برای ٦٠ سال پیش است. کتاب‌هایی که ما داشتیم همه مربوط به زمان‌های گذشته بود. از تحقیقات و اکتشافات متأخرتر خبری نبود و باید برای موضوعات تازه، مقالات تازه‌ای نوشته می‌شد که کار مشکلی بود

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در مراسم رونمایی از «تاریخ جامع ایران» گفت: هم و غم مسئولان کشور باید این باشد که راه را برای عقل و شرع باز کنیم و از خشکی و افراطی‌گری بپرهیزیم.

مجموعه بیست جلدی «تاریخ جامع ایران» با همکاری 143 نویسنده ایرانی و 25 نویسنده خارجی تدوین شده است. جعفری‌دهقی معتقد است: تاریخ جامع ایران، بیشترین زوایای تاریک دوره‌های مختلف تاریخی را بررسی کرده و این بخش‌ها را در بخش تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران کاویده است.

دوره ٢٠ جلدی «تاریخ جامع ایران» فردا در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی رونمایی خواهد شد. دستاورد این پژوهش بزرگ، دست‌کم از نظر تعداد مجلدات، هر چه که باشد، رخدادی نیک برای تاریخ‌نگاری جدید در ایران می‌تواند به شمار آید.

محمدتقی راشدمحصل، زبانشناس و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درباره بهره‌گیری از پژوهش‌های زبان‌های اوستایی در مجموعه «تاریخ جامع ایران» می‌گوید: در حوزه زبان‌های اوستایی پژوهش‌های متقن کمی به ثمر رسیده که در این مجموعه این کمبودها با ارایه مقاله‌هایی جبران شده است.

نویسندگان و مورخان کشورهای مختلف دنیا در کنار محققان و مورخان شناخته‌شده ایرانی در خلق مجموعه کتاب 20 جلدی «تاریخ جامع ایران» نقش‌آفرین بوده‌اند. به گزارش ستاد خبری تاریخ جامع ایران، در این پروژه که سه شنبه 26 خرداد ماه رونمایی خواهد شد، علاوه بر 143 نویسنده ایرانی، 25 نویسنده خارجی نیز همکاری داشته‌اند که از این بین 10 نویسنده خارجی در بخش ایران باستان (پیش از اسلام) و 15 نویسنده خارجی در بخش ایران دوره اسلامی در کنار سایر نویسندگان و مورخان فعالیت کرده‌اند

نشست خبری مجموعه «تاریخ جامع ایران» با سخنرانی سیدمحمدکاظم بجنوردی(رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی)، سیدصادق سجادی(معاون پژوهشی مرکز و سرویراستار بخش ایران بعد از اسلام مجموعه)، دکتر فتح‌الله مجتبایی(مشاور عالی بخش ادیان مرکزدایره المعارف بزرگ اسلامی)، دکتر محمود جعفری‌دهقی(سرویراستار بخش تاریخ پیش از اسلام این مجموعه) سه‌شنبه 19 خردادماه در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

نام ایران در تاریخ همواره با حوادث و تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عجین بوده است. از یورش اسکندر تا استیلای تیموریان، نه تنها هیچ کدام نتوانستند ریشه‌های مستحکم فرهنگ و تمدن این سرزمین را از جای درآورند، بلکه خود به مدافعان فرهنگ، تمدن و زبان ایران بدل شدند و ایران و ایرانی همچنان از مدعیان کهن‌ترین تمدنهای بشری است. تدوین و نگارش تاریخ چنین سرزمینی از مهمترین وظایف مراکز پژوهشی است که اکنون با همت مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی که می‌توان آن را بزرگترین نهاد پژوهشهای فرهنگی در ایران و بلکه جهان اسلام دانست، محقق شده است.

تسهیلات ویژه برای خرید مجموعه بیست جلدی «تاریخ جامع ایران» در روز رونمایی، به شرکت کنندگان در مراسم اختصاص داده خواهد شد.