به راستی مگر جانمایه و گوهر مشروطه، چیزی جز همان مهار سلطنت مطلقه و قدرت بی‌حساب و تشكیل مجلس یعنی تغییر بنیان مشروعیت و قدرت است؟ افزون بر این كه آنان مضمون و محتوای مشروطه را به نیكی درك كرده بودند، مفهوم واژگان موافق و مخالف مشروطه را نیز به درستی درك می‌كردند و با گفتمان مشروطه‌خواهی به خوبی آشنا بودند به نمونه‌هایی از كاربرد درست و دقیق اصطلاحات سیاسی آن دوران توجه كنید.
«انسانها در كمال حسن نیت به تحریف اندیشه‌ها و اعمالشان در مسیری گرایش دارند كه با منافع گروه اجتماعی آنان سازگار است.» (لوسین گلدمن) «از طنزهای منحصر به فرد تاریخ این است كه حتی در عصری كه دسترسی نامحدود به منابع وجود دارد، برای بدفهمی و تحریف نظریه‌ها هیچ حد و مرزی وجود ندارد!» (اریك فروم)
گفتمان ادبی مشروطه تا حد زیادی تحت تأثیر جریان مدرنیته است و در این قالب قابل تبیین و شناسایی است. این واژه با همه ابهام و عدم صراحت و دقتش، جای خود را در فرهنگ ایران باز كرده است. «مدرنیته را می‌توان نگاهی جدید به حساب آورد كه از درون رنسانس، اومانیسم، راسیونالیسم، پروتستانیسم، انقلاب فرانسه و روشنگری سده هجدهم برخاست و عناصری از همه این تحولات را فراهم آورد.»1 دكتر بشیریه در مدرنیته یك چهره دوگانه می‌بیند. یكی نیمرخ پیش از انقلاب فرانسه كه خوش‌بینانه است و دیگر نیمرخ پس از آن انقلاب كه وضعی متفاوت دارد.2 به طور كلی می‌توان مدرنیته را «مجموعه فرهنگ و تمدن اروپایی پس از رنسانس دانست.
در مورد اوضاع اقتصادی ایران در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20، لرد كرزن چنین می‌نویسد: «تشدید فلاكت روستائیان، كار را به فروش كودكان روستایی كشاند. فروش كودكان خردسال و حتی روستائیان جوان برای پرداخت مالیات در ایالات لرستان، سیستان، خراسان و كرمان امری كاملاً عادی بوده است. روستائیان بلوچستان جز پوست هندوانه چیز دیگری برای رفع گرسنگی نداشتند... رعایای املاك دولتی در سیستان و بلوچستان از گرسنگی و پریشانی علف می‌خوردند و لوت و عور زندگی می‌كردند.»21 اقتصاد بسته و غیرتجاری كهن ایران تا حدود زیادی، «ناشی از سلطه سیاسی و نظامی جوامع ایلی بر اجتماعات شهری و روستایی بود؛ زیرا از یك سو مانع رشد تولیدات كشاورزی و سبب كندی جریان آن به شهرها می‌شد و از سوی دیگر محدودیتهایی برای رشد و توسعه سرمایه‌داری... فراهم می‌ساخت.
14 مرداد سالگرد جنبش مشروطیت است كه درباره‌اش مقالات و كتابهای متعددی نوشته شده است. یكی از كتابهایی كه انتشارات اطلاعات در این زمینه منتشر كرده، «گفتمان ادبیات سیاسی ایران در آستانه دو انقلاب» است كه به انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی از زاویه فرهنگ می‌پردازد و از میان عوامل متعدد بروز آنها، نویسنده بر عامل فرهنگی انگشت می‌گذارد؛ به این معنی كه فرهنگ را در معنی گسترده‌اش، مهمترین عامل شكل‌گیری و پیروزی این دو انقلاب می‌داند: « این فرهنگ را بیشتر به شكل ادبیات سیاسی و در قالب گفتمانی می‌توان تبیین كرد. در اینجا منظور از گفتمان و رویكرد گفتمانی، مجموعة عوامل تأثیرگذار بر ذهن و زبان و رفتار و كردار مردم است
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید