1394/7/12 ۱۱:۳۴
برای آن دسته از اهالی فرهنگ و ادب که بخش مهمی از آثار مهم کتابخانه شخصی‌شان مربوط به انتشارات امیرکبیر تا سال‌های 1358 است، درگذشت عبدالرحیم جعفری خبری تاسف‌برانگیز است. به یاد آورید «فرهنگ فارسی دکتر معین» را که آرم انتشارات امیرکبیر بر عطف آنها خودنمایی می‌کند یا سری کتاب‌های صادق هدایت که حالا دیگر چاپ امیرکبیرشان از ارزش بالایی برخوردار است. به اینها اضافه کنید کتاب‌های مهمی از عبدالحسین زرین‌کوب، بدیع‌الزمان فروزان‌فر، ذبیح‌الله صفا، پرویز ناتل‌خانلری، سیدابوالقاسم انجوی‌شیرازی، ایرج افشار، جلال همایی، جلال آل‌احمد، سیمین دانشور، علی‌محمد افغانی، احمد محمود، غلامحسین ساعدی، احمد شاملو، نصرت رحمانی، منوچهر آتشی، ابراهیم یونسی و سروش حبیبی که همگی آنها را عبدالرحیم جعفری با شور و شوق منتشر کرده بود.
برای آن دسته از اهالی فرهنگ و ادب که بخش مهمی از آثار مهم کتابخانه شخصی‌شان مربوط به انتشارات امیرکبیر تا سال‌های 1358 است، درگذشت عبدالرحیم جعفری خبری تاسف‌برانگیز است. به یاد آورید «فرهنگ فارسی دکتر معین» را که آرم انتشارات امیرکبیر بر عطف آنها خودنمایی می‌کند یا سری کتاب‌های صادق هدایت که حالا دیگر چاپ امیرکبیرشان از ارزش بالایی برخوردار است. به اینها اضافه کنید کتاب‌های مهمی از عبدالحسین زرین‌کوب، بدیع‌الزمان فروزان‌فر، ذبیح‌الله صفا، پرویز ناتل‌خانلری، سیدابوالقاسم انجوی‌شیرازی، ایرج افشار، جلال همایی، جلال آل‌احمد، سیمین دانشور، علی‌محمد افغانی، احمد محمود، غلامحسین ساعدی، احمد شاملو، نصرت رحمانی، منوچهر آتشی، ابراهیم یونسی و سروش حبیبی که همگی آنها را عبدالرحیم جعفری با شور و شوق منتشر کرده بود. بی‌خود نیست که مرگ بنیانگذار انتشارات امیرکبیر یک اتفاق عادی نیست. چیزی حدود سه هزار کتاب مهم از تاریخ گرفته تا فرهنگ و ادبیات و فلسفه در زمان مدیریت جعفری در انتشارات امیرکبیر منتشر شده است. آثاری که امروز مهم‌ترین سرمایه این نشر به شمار می‌رود و تجدید چاپ‌شان در هر دوره یک اتفاق خوب است. مطالعه دو جلد منتشر شده از سه جلد خاطرات عبدالرحیم جعفری به نام «در جست‌وجوی صبح» در نشر «روزبهان» تاکیدی بر این مهم است که موسس مهم‌ترین و گسترده‌ترین شرکت خصوصی چاپ و انتشار کتاب در تاریخ ایران و خاورمیانه تا چه اندازه در روند تاریخ ایران مدرن نقش داشته است، چراکه او تاریخ و تفکر و اندیشه و ادبیات ایرانی را با انتشار آثار تاثیرگذار و ماندگار وارد فاز دیگری می‌کند. عبدالرحیم جعفری بعد از یک هفته بستری شدن در بخش آی‌سی‌یو بیمارستان ایرانمهر، صبح دیروز در 96 سالگی به علت کهولت سن درگذشت. جعفری زاده شده در خانواده‌ای بی‌بضاعت با بنیه مالی ضعیف بود که کارش در نشر را نخست به‌عنوان پادو و بعد با سمت ورق‌گیر با دستمزد روزی ۱۰ شاهی در چاپخانه علمی‌ها شروع کرد. او پس از سال‌های کارگری با دختر برادر علی‌اکبر علمی ازدواج می‌کند. جعفری در وصف این روزهایش در کتاب خاطراتش نوشته است: «همچنان در دالان مسجد‌شاه هستم، درآمدم مختصر است، بساطم محقر است، اما مرارت‌های دلم بزرگند؛ بیشتر این مرارت‌ها با خود نفرت می‌آورند، مثل هر مرارتی و همین نفرت مرا بر‌می‌انگیزاند و به مقابله تشویق می‌کند؛ این کشش و کوشش به نوعی «مبارزه» شبیه است؛ باید بمانم، باید خودم را سرپا نگه دارم، نباید بیفتم، باید موفق شوم. هر روز و هر ساعت نفرت می‌اندوزم و از این نفرت نیرو می‌سازم، نفرت به موتور زندگی من بدل شده است... .» در خاطرات او آمده است به سال ۱۳۲۸ پس از آنکه با دختر برادر مدیر چاپخانه علی‌اکبر علمی ازدواج می‌کند، در اتاقی در طبقه دوم چاپخانه آفتاب، در خیابان ناصرخسرو، انتشارات امیرکبیر را در ۲۸ آبان ۱۳۲۸ پایه‌گذاری کرده و طی 30 سال خدمات شایانی در حوزه‌های مختلف نشر ارائه می‌دهد که از همین بابت لوح تقدیر«دایره المعارف بزرگ اسلامی» را دریافت می‌کند. جعفری جدا از تاسیس انتشاراتی در1342 کار چاپخانه و چندین کتابفروشی و تاسیس شرکتی مشتمل بر چند ناشر و چاپخانه‌دار، چاپ و انتشار کتاب‌های درسی دوره دبیرستان را به عهده می‌گیرد و با داریتش چاپ، پخش و توزیع کتاب‌های درسی در سراسر کشور را نظم می‌دهد. بعد هم با شرکت کتاب‌های جیبی و انتشارات ابن سینا، ضمیمه امیرکبیر و... به این موسسه رونق می‌دهد. پس از انقلاب موسسه امیرکبیر بدون رضایت جعفری به سازمان تبلیغات اسلامی واگذار می‌شود و سال‌ها کتاب‌های قبلی این انتشارات تجدید چاپ نمی‌شود. جعفری از یک سال و نیم بعد از صلح‌نامه‌ای که در بازداشت امضا کرده‌بود،تلاش خود را در چارچوب مجراهای قانونی جمهوری اسلامی، برای بازپس‌گیری انتشارات امیرکبیر، آغاز کرد وتوانست حکم‌هایی به ترتیب از سیدمحمد موسوی بجنوردی [رئیس دادگاه عالی انقلاب وقت]، کمیسیون حقوق بشر اسلامی، قاضی ویژۀ رسیدگی به این پرونده در زمان ریاست سیدمحمود هاشمی شاهرودی بر قوه قضائیه و نیز سه قاضی دیگر تحقیق مبنی بر غیرشرعی و غیرقانونی بودن تصاحب اموالش و لزوم بازگشت دارایی‌ها به خود را بگیرد؛ اما این حکم‌ها هیچ‌گاه جامه عمل نپوشیدند.
روزنامه فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید