1394/4/6 ۱۰:۳۰
بسیاری از معماران ایرانی که درحال‌حاضر دوران کهن‌سالی را سپری می‌کنند، در دوران دانشجویی در دانشکده هنرهای زیبا، شاگرد هوشنگ سیحون بوده‌اند. این معماران که با سیحون مواجهه مستقیمی از نوع استاد و شاگردی داشته‌اند، این استاد کم‌نظیر معماری را با تعابیر متنوعی به یاد می‌آورند: معلمی برجسته، معماری هنرمند، شخصیتی کاریزماتیک، از آغازگران معماری نوگرای ایرانی، طراح و نقاشی برجسته و تعابیری از این‌دست. درواقع، تنوع فعالیت‌های سیحون و چیره‌دستی او در زمینه‌های مختلفی که فعالیت می‌کرد، نام او را ماندگار کرده است.
هوشنگ سیحون در دورانی که در ایران به فعالیت مشغول بود، حداقل در دو بعد، تأثیرات انکار‌ناپذیری داشت؛ یکی بعد معلمی، که ماحصل آن تربیت شاگردانی است که بعدها در معماری ایران منشأ اثر بسیاری شدند، آثاری قابل توجه را شکل دادند و در مواردی توانستند گفت‌وگوهایی فرهنگی را نسبت به معماری معاصر ایران شکل دهند. یکی از ویژگی‌هایی که از روش آموزش سیحون برمی‌شمارند، این است که سیحون بی‌آنکه سلیقه زیبایی‌شناختی خاصی را بر دانشجویان تحمیل کند، سعی می‌کرد با اشاراتی غیرمستقیم و عباراتی موجز، با نشان‌دادن جنبه‌های برجسته‌ای از آثار معماری، سطح درک و فهم و سطح سلیقه زیبایی‌شناختی دانشجویان را بالا ببرد؛ اشاراتی که شاید در ظاهر گنگ و نامفهوم به نظر می‌رسیدند، اما در فهم ویژگی‌های آثار معماری، می‌توانستند زبانی مشترک را پدید بیاورند که تنها در آتلیه‌های سیحون معنا می‌شد. شاید ازهمین‌روست که بسیاری از شاگردان سیحون، معمارانی که امروز٨٠،٧٠ ساله هستند، با وجود جهت‌گیری‌ها و برداشت‌های مختلفی که از معماری دارند، در مواردی می‌توان زبان مشترکی در آثارشان جست‌وجو کرد که گویی از یک خاستگاه یکسان برمی‌آید.
برای بسیاری از شاگردان سیحون، او معلمی چیره‌دست است که با سفرهای معمارانه با دانشجویان برای کشف دوباره سرزمین مادری معنا می‌شود؛ استادی برجسته که معماری ایران را به‌خوبی می‌شناسد، بر مسائل فنی جدید، تسلطی قابل‌تأمل دارد. این معلم، نسلی از شاگردان را تربیت می‌کند که عمدتا علاوه بر گرایش به معماری مدرن، نگاهی به سنت دیرینه معماری ایرانی دارند.
در بعد دیگر، سیحون را به‌عنوان معماری می‌شناسیم که آثار ماندگار بسیاری خلق کرد. امروزه بسیاری از این آثار، جایگاه خود را در فرهنگ عمومی و فهم عامه نسبت به معماری تثبیت کرده‌اند. بخش قابل‌توجهی از آثار سیحون، به یادمان‌هایی تبدیل شده‌اند که بر غنای فرهنگی و هویتی مکان‌ها افزوده‌اند؛ به گونه‌ای امروزه به‌عنوان مثال مشکل می‌توان آرامگاه نادر، بوعلی‌سینا یا کمال‌الملک را بی‌معماری سیحون تصور کرد.
در یک دسته‌بندی کلی، می‌توانیم آثار سیحون را به سه‌دسته تقسیم کنیم؛ خانه‌ها، بناهای عمومی و بناهای یادمانی. گفته می‌شود سیحون بیش از ١٥٠ پروژه مسکونی خصوصی را به سرانجام رسانیده است که اگر این عدد درست باشد، باید گفت ما امروزه بخش بسیار کوچکی از این آثار را می‌شناسیم و اطلاعات دقیقی نداریم که چه تعداد از این آثار، همچنان پابرجا هستند و چه تعداد در معرض از بین‌رفتن قرار دارند یا تخریب شده‌اند.
در حوزه ساختمان‌های عمومی، سیحون را عمدتا با طرح ساختمان شعبه مرکزی بانک سپه می‌شناسیم که در خیابان امام‌خمینی در مجاورت بانک سپه قرار دارد. از ساختمان‌های عمومی دیگری که سیحون طراحی کرد، می‌توان به ساختمان دانشگاه شریعتی، کارخانه‌های کانادادرای (زمزم) در تهران و اهواز اشاره کرد که مهارت و آشنایی او را با معماری مدرن آن زمان نمایان می‌کند.
اما بخش پراهمیتی از معماری سیحون، آثار یادمانی اوست. در این‌گونه آثار است که سیحون، به‌عنوان استادی چیره‌دست که معماری ایران را به‌خوبی می‌شناسد، در برابر ما نمایان می‌شود. در آثار یادمانی سیحون، عمدا با برداشت‌هایی تازه از عناصر، الگوها و هندسه کهن معماری ایرانی مواجه می‌شویم. در این دسته آثار، سیحون به گونه‌ای از معماری مدرن با ویژگی‌های تاریخ‌گرایانه دست یافته است که به لحاظ زیبایی‌شناسی، تناسبات زیبا در سطحی بسیار والا قرار دارد. به‌عنوان مثال، آرامگاه کمال‌الملک، با خلق ترکیب بدیعی با استفاده از عناصر قوسی، با تناسباتی چشم‌نواز، محصول فهم عمیق میراث معماری در کنار خلاقیتی کم‌نظیر است. تداوم فرهنگی و معمارانه در این اثر و دیگر آثار این‌چنینی، به‌آسانی قابل درک است.
روزنامه شرق
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید