اثری جامع / سیدصادق سجادی

1394/3/19 ۰۹:۴۶

درباره «تاریخ جامع ایران» معتقدم از آن‌جا که تاکنون اثری جامع مشتمل بر تاریخ چند هزار ساله ایران در قلمرویی که روزگاری از مصر تا حدود چین گسترده بود، به شکلی که همه یا بیشتر جنبه‌ها و جلوه‌های آن‌را در برگیرد، وجود نداشت، به تحقیق و تصنیف این اثر اقدام شد تا بتواند تصویری منسجم و جامع از آنچه طی هزاره‌ها بر این سرزمین و مردم آن گذشته است، ایجاد کند.

 درباره «تاریخ جامع ایران» معتقدم از آن‌جا که تاکنون اثری جامع مشتمل بر تاریخ چند هزار ساله ایران در قلمرویی که روزگاری از مصر تا حدود چین گسترده بود، به شکلی که همه یا بیشتر جنبه‌ها و جلوه‌های آن‌را در برگیرد، وجود نداشت، به تحقیق و تصنیف این اثر اقدام شد تا بتواند تصویری منسجم و جامع از آنچه طی هزاره‌ها بر این سرزمین و مردم آن گذشته است، ایجاد کند. همچنین در مورد این اثر باید بگویم که در این مجموعه از محققان و دانشمندان غیر ایرانی هم، علاوه بر ایرانیان استفاده شده است، زیرا کسانی که به همکاری در تالیف این اثر دعوت شده‌اند، هریک بهترین متخصص در آن موضوع به شمار می‌رفتند و در آن زمینه‌ها محققان ایرانی تحقیقات عمیق نداشتند. افزون بر آن، تعداد محققان غیر ایرانی در بخش مربوط به تاریخ ایران اسلامی نسبت به محققان ایرانی بسیار اندک است. ویژگی‌های «تاریخ جامع ایران» بسیار است و بهتر است خوانندگان و مراجعه‌کنندگان در این باره سخن گویند، اما اجمالا عرض می‌کنم که مهم‌ترین خصوصیت این مجموعه، جامعیت آن است. یعنی «تاریخ جامع ایران» منحصر به تاریخ سیاسی ایران از پیش از اسلام تا سقوط قاجاريان نیست، بلکه تاریخ فرهنگی، اجتماعی و قسمتی از تاریخ اقتصادی ایران را هم در بردارد. منظورم از تاریخ فرهنگی، وجه عام آن است؛ یعنی تاریخ زبان و ادبیات، تاریخ علوم، اعم از علوم محض و علوم موسوم به علوم انسانی به علاوه وجود طیفی وسیع از محققان و نویسندگان و تنوع دیدگاه‌ها بر غنای اثر بسی افزوده است. بنده فکر می‌کنم این اثر با استقبال سطوح مختلف جامعه از استادان و محققان و دانشجویان تا همه طالبان تاریخ ایران روبه‌رو شود. به عبارت دیگر باید چنین شود. هر ایرانی باید تاریخ خود را، به اجمال یا تفصیل بداند. دانستن تاریخ برابر است با اطلاع از منافع ملی ایران و کوشش برای حفظ آن. مشکلات این کار بسیار بوده است. همین جامعیت اثر از طرفی دشواری‌های متعدد در انتشار این اثر سترگ ایجاد کرد. تاریخ جامع ایران کوشیده است موقعیت ایران را در عرصه تاریخ و فرهنگ جهانی بیش از پیش روشن کند و شکوه کم‌مانند آن را نشان دهد. تبیین جایگاه اقوام و سرزمین‌ها در ایجاد، تحول و تداوم فرهنگ و تمدن جهان، جز با تحقیق و ثبت مستند و دقیق وجوه و اجزا و جلوه‌های تاریخ آن قوم و سرزمین به مفهوم عام متصور نیست. تاریخ جامع ایران کوشیده است موقعیت ایران را در عرصه تاریخ و فرهنگ جهانی بیش از پیش روشن کند و شکوه کم‌مانند آن را نشان دهد. کوشش‌های طراحان و مدیران علمی و اجرایی این اثر بزرگ بر آن بوده تا اثری جامع پدید آورند. در پایان متذکر شوم که به لحاظ مادی تهیه مقدمات و سپس ورود به متن کار، جلب همکاری محققان، بررسی و رد و تصویب هریک از فصولی که نوشته می‌شد، انواع ویرایش‌های علمی و فنی، تکمیل و تهذیب مقالات وارده و سپس مسائل و مشکلات عدیده چاپ از جمله دشواری‌های این کار بزرگ بوده است.

روزنامه اعتماد