قصص الانبیاء جویری

1393/12/16 ۱۲:۳۵

قصص‌الانبیاء و سیرالملوک منسوب به ابومحمد جویری، عارف قرن چهارم هجری است. مطابق آنچه در مقدمة اثر آمده، این کتاب در سال 352 هجری قمری به زبان عربی تألیف و به دلیل رواج متن عربی آن میان عامة علما و حکما و نیز تعلق خاطر سلطان به این اثر، توسط عده‌ای از علمای پارسی‌دان هندی در حدود قرن یازدهم هجری به پارسی ترجمه شده است.

قصص‌الانبیاء و سیرالملوک منسوب به ابومحمد جویری، عارف قرن چهارم هجری است.

مطابق آنچه در مقدمة اثر آمده، این کتاب در سال 352 هجری قمری به زبان عربی تألیف و به دلیل رواج متن عربی آن میان عامة علما و حکما و نیز تعلق خاطر سلطان به این اثر، توسط عده‌ای از علمای پارسی‌دان هندی در حدود قرن یازدهم هجری به پارسی ترجمه شده است.

کتاب مشتمل است بر ذکر آفرینش هستی، چگونگی آفرینش ماه و ستارگان، خلقت آدم و حوا و احوال پیامبران الهی تا بعثت پیامبر اسلام و ذکر حوادث روزگار ایشان و اتمام کتاب با روایت وفات آن حضرت. اکثر منابع، نام نویسنده قصص‌الانبیاء و سیرالملوک را محمد جویری ذکر کرده و وی را همان عارفی دانسته‌اند که عطار ترجمه احوال او را در تذکرة‌الاولیاء خود ذیل نام ابومحمد جویری آورده است.

درباره مترجمانِ هندی قصص‌الانبیاء و سیرالملوک باید گفت که اگرچه نام هیچ‌یک از آنان را در دست نداریم، اما براساس متن کتاب، تشیّع آنان مشهود است.

برخی از پژوهشگران، ترجمه فارسی این کتاب را مربوط به پیش از قرن هشتم هجری دانسته‌اند، اما به دلایل مختلف، به‌خصوص ویژگی‌های سبکی (استفادة فراوان از عبارات و تعبیرات عامیانه، به‌کار بردن فعل وصفی) و نیز ذکر ابیاتی از صائب تبریزی، شاعر قرن یازدهم) باید آن را ترجمه‌شده پس از قرن یازدهم هجری قمری به شمار آورد.

این اثر می‌تواند به‌خوبی ویژگی‌های زبان فارسی در قرن یازدهم را آینگی کند؛ زبان این کتاب، آمیخته‌ای از عبارات و تعبیرات عامیانه و نیز لغات و واژگان کهن است. قصص‌الانبیاء و سیرالملوک نثری ساده و در برخی موارد مبهم و پیچیده دارد. غالباً جملات، کوتاه و واژگان، مأنوس و متداول هستند. در این تصحیح، از نسخة خطی 14741 کتابخانة ملّی ایران و همچنین چاپ سنگی 1304 قمری بهره برده است.

قصص‌الانبیاء و سیرالملوک جویری در سال 1393 با تصحیح و تحقیق مرضیه مسیح‌پور توسط نشر دینا به طبع رسیده است.

کتابخانه مجلس شورای اسلامی