زیر سایه غول‌‌ها در شهر آفتاب

1395/2/25 ۱۰:۲۰

هر کس برای بازدید از نمایشگاه، دلایل و‌انگیزه‌ خودش را دارد. البته اینجا از کسانی حرف می‌زنیم که به قصد خرید کتاب، به محل برگزاری بزرگ‌ترین رویداد مربوط به کتاب در طول سال می‌رود. خیلی‌ها می‌روند کتاب‌های‌شان را برای مخاطبان‌شان امضا کنند، برخی می‌روند با ناشران آشنا شوند و دوستان‌شان را ببینند، عده‌ای برای شرکت در برنامه‌های جنبی به «شهر آفتاب» می‌روند و... . اما آنها که برای تهیه کتاب‌ها به نمایشگاه می‌روند، مهم‌ترین عوامل ‌انگیزشی خود را چه چیزهایی می‌توانند معرفی کنند؟

سامان محمدی: هر کس برای بازدید از نمایشگاه، دلایل و‌انگیزه‌ خودش را دارد. البته اینجا از کسانی حرف می‌زنیم که به قصد خرید کتاب، به محل برگزاری بزرگ‌ترین رویداد مربوط به کتاب در طول سال می‌رود. خیلی‌ها می‌روند کتاب‌های‌شان را برای مخاطبان‌شان امضا کنند، برخی می‌روند با ناشران آشنا شوند و دوستان‌شان را ببینند، عده‌ای برای شرکت در برنامه‌های جنبی به «شهر آفتاب» می‌روند و... . اما آنها که برای تهیه کتاب‌ها به نمایشگاه می‌روند، مهم‌ترین عوامل ‌انگیزشی خود را چه چیزهایی می‌توانند معرفی کنند؟ مسلما یکی از‌انگیزه‌های مهم این است که اغلب ناشران را یک‌جا می‌توانید رصد کنید و یک عامل مهم دیگر این است که همه، با تخفیف از شما میزبانی خواهند کرد. اما در این گزارش می‌خواهیم به دلایل و عوامل دیگری اشاره کنیم؛ به‌انگیزه‌ای که می‌تواند حتی مهم‌تر از آن دو دیگر، عمل کند.
می‌دانیم که ناشران برجسته و پرکار، کتاب‌های‌شان را در این ده روز خوب می‌فروشند چون می‌توانند با توجه به تسهیلاتی که در اختیار دارند، کتاب‌های‌شان را تبلیغ کنند و به گوش رسانه‌ها و مخاطبان برسانند؛ ناشرانی که آنها را بیرون از نمایشگاه هم به‌راحتی می‌توانید پیدا کنید و حتی از تخفیف‌های مختلف سالانه‌شان هم بهره‌مند شوید. اما نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، به یک دلیل عمده، رویدادی است که نباید از دستش داد؛ ناشرانی هم هستند که کتاب‌هایی بسیار مهم منتشر می‌کنند؛ هم نام این ناشران کمتر به گوش شما می‌خورد و هم نام کتاب‌ها. نه می‌توانند ارتباط به‌خصوصی با رسانه‌ها بگیرند نه توان چندانی برای برگزاری مراسم معمول برای کتاب‌های‌شان دارند. اتفاقا نمایشگاه کتاب، با توجه به وجود چنین ناشران و کتاب‌‌هایی بسیار جذاب‌تر است. در واقع می‌توان گفت با این‌ها هیجان‌انگیزتر و بکرتر است. مثلا شما از چند ماه پیش از برگزاری نمایشگاه کتاب می‌دانید که فلان ناشر خیلی اسم‌ و رسم‌دار و آن یکی ناشر بسیار حاضر در صحنه، چه کتاب‌هایی منتشر کرده و کدام‌یک هم‌اکنون روی پیشخوان پرفروش‌هاست، اما بسیار هیجان‌انگیزتر است که در راهروها قدم بزنید و نزد ناشری که نمی‌شناسیدش، کتابی تهیه کنید که انتشارش اتفاقی است برای خودش. این مواجهه با نمایشگاه کتاب، دو لذت را توأمان به همراه دارد؛ یک اینکه به بزرگ‌ترین فستیوال کتاب آمده‌اید و دو اینکه کتابی را پیدا کرده‌اید که نه کسی به شما توصیه‌اش کرده و نه شما اطلاعی از وجود و انتشارش داشته‌اید. این لذت، هم‌تراز با لذت کشف است. همه چیز دست خودتان است، بی‌القای رسانه‌ای و بی‌توصیه این و آن. بنابراین می‌خواهیم چند پستو، از پستوهای نمایشگاه کتاب امسال را به روی شما بگشاییم؛ پستوهایی فارغ از شلوغی‌ها و سروصداهای ناشران معروف و کتاب‌‌های پرسروصدا و گاه توخالی.

 کوله‌پشتی
نمایشگاه پر است!
«کوله‌پشتی» ناشر ‌تر و تمیزی است؛ هم شکل و شمایل کتاب‌‌هایش درست و درمان است، هم سعی می‌‌‌کند برای ترجمه آثار خوب ادبیات داستانی عجله نکند و ترجمه مناسبی ارائه دهد، اما یکی دوباری هم برای عقب‌نماندن از قافله بازار داغ کتاب‌‌ها، سرعت به خرج داده است. این ناشر امسال با آخرین اثر میچ آلبوم، نویسنده‌ای که با «سه‌شنبه‌ها با موری» در ایران محبوب شد به «شهر آفتاب» آمده است. عنوان کتاب، «تارهای جادویی فرانکی پرستو» است که سحرتوکلی به ترجمه‌اش نشسته. البته این، تنها کتاب کوله‌پشتی در نمایشگاه امسال نیست. آنها بیست‌وشش کتاب چاپ اول دیگر را نیز به سالن A1 راهروى ٦ غرفه ١١ نمایشگاه کتاب آورده‌اند ترجمه‌هایی مثل «به دیگر سخن»، «درکشور مردان»، «عاشق ژاپنى»، «میرایی»، «دریاچه»، «ماهی‌ها نگاهم می‌کنند» و البته چند تالیف در ادبیات داستانی: «معلم پیانو»، «مرباى انجیر»، «من آذر هستم»، «ماه بر ترک اسب پیر»، «شاخه گلى در دهان تفنگ‌ها»، «دلم تکرار راهبه‌ها»، و «نگاه اول شخص».

 نظریه ادبی در نقش جهان
اگر از آنهایی هستید که ادبیات و به‌خصوص ادبیات داستانی را هم‌راستا با متون نظری و تئوریک در این‌باره دنبال می‌‌کنید، این فقط چند ناشری که اسم‌شان در این باب معروف شده نیستند که کتاب‌های به‌دردبخور در این‌باره منتشر می‌کنند. «نقش جهان» که البته از سوی ناشر معتبری چون خوارزمی نیز حمایت می‌شود هم چند سالی است کتاب‌هایی در نظریه ادبی منتشر می‌‌کند که حسابی به کارتان می‌آید. مثلا اگر می‌خواهید ماهیت نظریه ادبی را با رویکردی زبان‌شناختی بشناسید، کتاب «کارکردگفتمانی سکوت در داستان کوتاه» را از این نشر تهیه کنید؛ کتابی نوشته لیلا صادقی داستان‌نویس. حالا که تا غرفه این ناشر می‌روید، یک مجموعه مقاله خوب هم منتشر کرده که خواندنش نظرتان را درباره معانی و بیان و ارائه‌های ادبی عوض خواهد کرد؛ «استعاره و مجاز با رویکردشناختی» گردآوری: آنتونیو بارسلونا و ترجمه فرزان سجودی، لیلاصادقی وتینا امراللهی.

 مهم‌ترین اتفاق‌‌های شعری سال در یک غرفه
بی هیچ سردرگمی و بالاوپایین‌کردنی ابتدا بروید به سالن ملل، راهرو۴، غرفه۶. این‌جا بیشتر شعرهای جریان‌های متفاوت قدیم و جدید شعر فارسی را یک‌جا خواهید دید. مثلا امسال «آوا نوشت»، با تجدید چاپ مجموعه شعر «کتاب‌های موسی مرعشی» نوشته رضا زاهد به نمایشگاه آمده است؛ کتابی از شاعر «هواخواهی‌ها» شگفت‌انگیز در دهه پنجاه. این ناشر دو کتاب شعر دیگر زاهد را نیز پیش از این منتشر کرده، یکی «منظره‌ها» و دیگری «شعر هم تمام می‌شود». یک اتفاق مهم دیگر امسال در این نشر، تجدید انتشار دو مجموعه شعر قدیمی از احمدرضا احمدی است که هیچ‌گاه پس از خمیرشدن در آن سال‌ها منتشر نشده بودند: «من فقط سپیدی اسب را گریستم» و «ما روی زمین هستیم». اغراق نیست اگر بگوییم، همین دو کتاب، که کمتر خبری از انتشار آنها شنیده‌اید و ناشری نه‌چندان معروف هم منتشرشان کرده، پایه‌های موج نو در شعر فارسی را بنا نهاده‌اند. امسال «آوانوشت» کم اتفاق در شعر رقم نزده؛ انتشار مجموعه شعری از مجید نفیسی هم بسیار مهم است هر چند اگر شعرش دیگر شعر آن نوجوانی نباشد که در دهه چهل همگان را شگفت‌زده کرد و به‌عنوان نابغه رساندش. اسم این کتاب شعر هست «جیرجیرک و شش شعر بلند دیگر». علاوه‌بر این اگر از دلداده‌های شعر ناب و شاعران خوب جنوبی‌اش هستید، «این گلو تاریک از صدای دنیاست» یارمحمد اسدپور را هم حتما با خود به خانه ببرید. اگر هم از جوان‌ترها شعر می‌خواهید، اما شعرهای ناشران برجسته در چند سال اخیر، از شعر جوانان ناامیدتان کرده، از همین ناشر، «زحل» حامد هاتف را بخواهید اما باید اهل حوصله در چندبار خواندن شعرهایی با لایه‌‌هایی پیچیده باشید تا از این کتاب لذت ببرید. برای شعر جوان‌ترها، یک پیشنهاد دیگر هم می‌تواند مناسب باشد. به غرفه نشر «حکمت کلمه» بروید و «چند صورت از مستی» سمیرا یحیایی را تهیه کنید.

منبع: فرهیختگان