تازه های نشر

جنبش دانشجویی ایران بخش مهمی از جنبش سیاسی منتهی به انقلاب است و دانشکده پلی‌تکنیک تهران (دانشگاه امیرکبیر کنونی) نیز یکی از پایگاه‌های مهم این جنبش بود. کتاب حاضر از یک سو دغدغه نویسنده در پاسخ به این پرسش تاریخی است که چرا در ایران انقلاب شد؟ و از سوی دیگر علاقه و ایفای دین نسبت به دانشگاه پلی‌تکنیک تهران است که خود نیز روزگاری عضوی از دانشجویان سیاسی این دانشگاه بوده، از این‌رو کوشیده است که پاسخ به پرسش‌های دغدغه اول خود را از طریق تحلیل جنبش دانشجویی پلی‌تکنیک از بدو تأسیس (1338) تا پیروزی انقلاب (1357) به دست آورد. هرچند تأکید نویسنده بر بخش اسلامی این جنبش دانشجویی است ولی تا آن‌جا که شرایط و امکانات اجازه داده سایر گرایش‌ها را نیز در تحلیل خود لحاظ کرده است.

به عقیده بسیاری از صاحب‌نظران، یانیس ریتسوسِ یونانی یکی از مهم‌ترین شاعران قرن بیستم میلادی در این کشور است؛ شاعری که تلاطم‌های سیاسی و اجتماعی، جنگ سرد، کودتا‌ها و... را به چشم دید و در شعرش بازتاب داد. ریتسوس شاعری است که هیچ‌گاه از سیاست غافل نشد و حتی با نگاهی گذرا به عاشقانه‌ترین شعرهای او، می‌توان رد پای سیاست را در آنها یافت و هیچگاه خودش را محدود به یک نوع شعرنویسی مشخص نکرد.

تشتت، تفرقه، رقابت و رويارويى يکى از ويژگى‌هاى اصلى نظام‌هاى ايلى است؛ نظامى که بنا به دلايل مختلف در خلال دوره‌هايى طولانى از ادوار تاريخ، نظام حاکم بر ايران بوده و از زمان شروع ميل به اصلاح و تجدد در سده‌هاى اخير، خواست از ميان برداشتن اين نظام و عوارض نامطلوبش به يکى از مهم ترين انگيزه‌هاى تحرکات نوجويى و نوخواهى در ايران معاصر بدل شد. ولى در مراحلى چند از اين سعى و تلاش نوسازى و تجدد، دقيقا به دليل شيوه‌هاى آمرانه‌اى که اتخاذ شد، کل کار مختل و براى دوره‌اى نتايجى مغاير با انتظارات اوليه حاصل شد.

عصر بی شکوه عنوان کتابی است که نویسنده با نگارش آن سعی کرده است دوره‌ی صد و چند ساله حکومت قاجار را معرفی کند. قاجارها از ترکمنان ترک زبان و شیعه مذهب ساکن نواحی رود ارس در مناطق شمالی ایران بودند. ایشان با یاری صفویان توانستند با به دست آوردن جایگاهی در پیوندهای سیاسی، مقام مهمی در مرزبانی به دست آورند.

کتاب «جستارهایی در حیات فرهنگی ایرانیان» تالیف جلیل عرفان‌منش با مقدمه علی‌اکبر ولایتی از سوی انتشارات سروش منتشر شد. کیستی ذوالقرنین و انطباق آن با شخصیت‌های تاریخی از موضوع بحث برانگیز این کتاب است.

دانشگاه بریگام یانگ آمریکا (Brigham Young University) در پروژه ای پژوهشی اقدام به ترجمه متون کلاسیک اسلامی به زبان انگلیسی کرده است. دراین پروژه کتاب 'المشاعر' ملّاصدرا که یکی از مهم ترین رسائل فلسفی وی در باب وجود است، توسط پروفسور سید حسین نصر، استاد کرسی مطالعات اسلامی دانشگاه جورج واشینگتن آمریکا، به انگلیسی برگردان شده است.

اولین داستان از مجموعه داستانهای شاهنامه فردوسی که قرار است با مقدمه، تصحیح و توضیحات استاد دکتر جلال خالقی مطلق، شاهنامه‌شناس برجسته و صاحب‌نام، فراهم گردد، منتشر شد. اوّلین داستان از این مجموعه به رستم و سهراب اختصاص دارد که به تازگی از سوی نشر سخن چاپ و منتشر شد. آماده‌سازی و ترتیب و تنظیم این مجموعه بر عهدة دو تن از محقّقان فاضل و پویای ادب فارسی، دکتر محمد افشین‌وفایی (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران) و پژمان فیروزبخش (دانشجوی دکتری ایران‌شناسی دانشگاه هامبورگ) است. داستان رستم و سهراب با پیشگفتاری از دکتر جلال خالقی مطلق آغاز می‌شود. ایشان در پیشگفتار یکی از دلایل اصلی پنهان ماندن بخش بزرگی از ارزش ادبی شاهنامه را حجیم بودن آن دانسته‌اند؛ از این روی از نظر این استاد دانشمند یکی از راههای رفع این مسئله، انتشار برخی از داستانهای شاهنامه به صورت مستقل و همراه با توضیحات گسترده است.

ابونصر فتح الله خان شیبانی، از معروف ترین شاعران دورۀ دوم بازگشت ادبی و از پیشگامان جنبش مشروطه است. با توجه به اینکه وی مدایح خود را با انتقاد از وضع حکومت درآمیخت، می توان او را از پیشگامان و پیشروان نهضت مشروطه به شمار آورد. ویژگی دیگر اشعار او، توصیفات زیبایی است که از طبیعت و مظاهر آن داشته است. تاکنون چاپ منقحی از آثار او صورت نگرفته بود، لذا، نظر به اهمیت و جایگاه ویژۀ شیبانی در بین شاعران دورۀ بازگشت ادبی، نیاز به تصحیح و انتشار آثار او احساس می شد. اثر حاضر با جمع آوری نسخه های خطی شاعر و سپس مقابلۀ نسخه ها و با روش تصحیح انتقادی و در برخی از موارد تصحیح قیاسی تدوین شده است.

مولانا مراحل شناخت را پشت سر می‌گذارد تا به آگاهی و فراآگاهی و شعور کیهانی می‌رسد. شعور کیهانی یعنی حجاب‌های جزم‌اندیشی را رها می‌کند و دید او وسعت کهکشانی می‌گیرد. این راه را «آگاهی عرفانی» برای او فراهم می‌کند. آگاهی عرفانی یعنی در شناخت «خود» فرارفتن از حس و عقل در مقام طفیلی ‌بودن و مزاحمت. در این مرحله از آگاهی است که مولانا عروج عرفانی خود را آغاز می‌کند. حجم دانستگی مشکل انسان است و همیشه هم اینطور بوده، راهگشای او نیست. غرق ‌شدن در معانی مع الفارق در مثنوی هم کمکی به انسان نمی‌کند. آدمی گیج می‌شود.

رسم و رسوم وزارت و تعیین حدود اختیارات و وظایف وزیران و روابط آنان با خلفا و درباریان، به مرور زمان و به اقتضای نیازهای روزافزون دولت، شکل گرفت و رو به کمال نهاد. رسم وزارت و منصب وزیر با تشکیل دولت عباسیان آن هم به تقلید از شاهان ایرانی به وجود آمد.