1393/7/14 ۱۱:۴۹
دانشگاه بریگام یانگ آمریکا (Brigham Young University) در پروژه ای پژوهشی اقدام به ترجمه متون کلاسیک اسلامی به زبان انگلیسی کرده است. دراین پروژه کتاب 'المشاعر' ملّاصدرا که یکی از مهم ترین رسائل فلسفی وی در باب وجود است، توسط پروفسور سید حسین نصر، استاد کرسی مطالعات اسلامی دانشگاه جورج واشینگتن آمریکا، به انگلیسی برگردان شده است.
تهران - ایرنا- کتاب المشاعر ملاّصدرا، از مهم ترین رساله های فلسفی - تحلیلی صدرالمتألهین شیرازی درباره ی «اصالت وجود»، برای اوّلین بار توسط دکتر سیّد حسین نصر به زبان انگلیسی برگردانده شد.
صدرالدّین شیرازی ، حکیم مابعدالطبیعه دان ایرانی که عموماً با عنوان ملّاصدرا یا صدرالمتألهین از وی یاد می شود، از فلاسفه تأثیر گذار در حیات عقل اسلامی است که حکمت متعالیه را با بهره مندی از محضر اساتیدی همچون شیخ بهایی و میرداماد، در دوران صفوی (قرن یازدهم هجری ) پایه نهاد.
حکمت متعالیه ملاصدرا، تلفیقی از چهار مکتب کلاسیک دوران پیش از مغول یعنی مشّایی، اشراقی، عرفانی و کلامی بود که طی چهار قرن پیش از وی به طور گسترده ای بسط یافته و به هم نزدیک شده بودند و در واقع زمینه را برای این تلفیق مهم توسط ملاصدرا فراهم کرده بودند.
کتاب 'المشاعر ' وی که در سال های اخیر مورد مطالعه و توجه بیشتر واقع شده ، مشتمل بر خلاصه ای از وجودشناسی ملاصدرا است و به دلیل اهمیت آن ، حکمای متأخر شرح های متعددی بر آن نوشته اند. از جمله ی این شرح ها می توان از شرح های ملّا علی زنوزی ، ملّا محمد جعفر لنگرودی لاهیجی ، ملّا اسماعیل اصفهانی و میرزا ابوالحسن جلوه ، یاد کرد.
صاحبنظران ،' المشاعر' ملّاصدرا را به عنوان نقطه ی عطفی در تاریخ اندیشه اسلامی قلمداد کرده اند، چرا که وی در این کتاب دیدگاه خود را از اعتقاد به 'اصالت ماهیت' به اعتقاد به 'اصالت وجود' تغییر داده است. ملّاصدرا این تغییر نگرش خود را یک الهام الهی می داند که با استمدادی آسمانی میسر شده است. وی در کتاب 'المشاعر' استبصار ِ خود در این خصوص را اینگونه توصیف می کند :
'من در روزگاران گذشته ، طرفدار پر شور و حرارت اصالت ماهیت و اعتباری بودن وجود بودم ، تا این که خدا هدایتم کرد و برهانش را به من نمایاند. پس برایم کشفی رخ داد در غایت انکشاف ، و فهمیدم که حقیقت امر درست بر خلاف آنچه (عموم فلاسفه) تصوّر و تقریر کرده بودند، است. پس خدای را سپاس که مرا با نور فهم از ظلمات وهم بیرون آورد و غبار شک و تردیدها را با طلوع خورشید حقیقت ، از قلبم زدود و مرا بر قول ثابتی در زندگی دنیا و آخرت ثابت قدم کرد. '
وی سپس می افزاید : ' پس وجودات حقایقی اصیل اند ، حال آنکه ماهیات ، اعیان ثابته ای هستند که هرگز رایحه ی وجود را نبوییده اند. وجودات چیزی نیستند جز شعاع ها و پرتوهای نور حقیقی، و وجود قیومی – جلّت کبریائه – جز آن که برای وجودی صفات ذاتی و معانی عقلی ای هست که ماهیات نامیده می شوند. '
اهمیّت آموزه ' اصالت وجود' ملاصدرا از آن جهت است که این آموزه ، موضوع مابعدالطبیعه را از 'موجود' (ens) به 'وجود' (esse) تبدیل کرد و 'قالب ارسطویی' فلسفه ی اسلامی متقدم را متحول ساخت.
براساس این آموزه بود که ملّاصدرا توانست آن حلقه ی متصل کننده ی همه ی سطوح واقعیت را مشخص کند. ملّاصدرا هم چنین بر اساس این نگرش، آموزه ی ' وحدت متعالی وجود' (وحده الوجود) را که نشانه ی اوجِ کلّ مابعدالطبیعه ی وی ، و در واقع اوج کلّ عرفان اسلامی است را اثبات نمود. (صدرالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه، سید حسین نصر)
در اندیشه صدرایی، اصالت در برابر اعتبار به کار می رود یعنی وجود، امری اصیل و ماهیت امری اعتباری است. بنابراین مفهوم اصالتِ وجود در فلسفه اسلامی با مفهوم اصالت وجود در اگزیستانسیالیسم متفاوت است.
در ادامه معرفی جدّی این حکیم شیرازی، هم به فلاسفه غرب و هم به شرق شناسان که پس از قرن ها توسط پروفسور هانری کربن ، اسلام شناس و فیلسوف فقید فرانسوی، صورت گرفت و 'المشاعر' برای اولین بار به یک زبان اروپایی - فرانسه- توسط وی ترجمه شد، دکتر سیّد حسین نصر طی سال ها تدریس ، تحقیق و پژوهش در موضوعات مختلف تفکر و تمدن اسلامی به تألیف کتب متعددی در باب حکمت متعالیه ملاصدرا و تبیین رئوس فلسفی وی به جامعه ی فکری غرب اهتمامی مؤثر داشته است.
دکتر ماریا مسی دکیک ، استاد مطالعات دین دانشگاه جورج میسون آمریکا، در این باره می گوید : ' یکی از اقدامات مهم پروفسور نصر، معرفی صدرالدین شیرازی یا همان ملّاصدرا به محافل آکادمیک غرب بوده است. ملّاصدرا نسبتاً برای غرب شناخته شده نبود و سیّد حسین نصر نه تنها ملاصدرا که مکتب اصفهان را نیز به جهانیان شناساند. مکتبی بسیار مهم که از مکاتب فلسفی قرون 16 و 17 میلادی است. این نکته به نظر من، بسیار مهم است.' (گفتگو با برنامه رادیویی دارالفنون)
انتشارات دانشگاه بریگام یانگ ترجمه ی کتاب 'المشاعر' توسط دکتر سید حسین نصر با مقدمه ی ابراهیم کالین را در 320 صفحه به صورت دو زبانه ( عربی – انگیلیسی) روانه ی بازار نشر آمریکا کرده است.
خبرگزاری ایرنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید