مقاله

سرآغاز فرمانروایی صفویان- عصر سلطنت اسماعیل و طهماسب- دورۀ بالندگی هنر خوشنویسی در ایران است. این هنر در این عصر، سه دوره تقریباً برابر را گذراند. نخست دورۀ گذار و انتقال از سنت های پیشین به ویژه عصر تیموری به صفویان تبریز است؛ دورۀ دوم که مقارن با نخستین سال های سلطنت طهماسب و اقبال او به هنر کتاب آرایی است

بعد از شکل گیری حکومت اسلامی به دست پیامبر اکرم (ص) در مدینه و گسترش قلمرو آن به سراسر جزیرة العرب و سپس به مناطق مهم تحت سلطه دو امپراتوری روم شرقی و ایران ساسانی، ایجاد و توسعه تشکیلات اداری و مالی منسجم و گسترده ضروری بود. به گواه اطلاعات مندرج در منابع تاریخی، میراث دیوانی ایرانی از طریق دبیران ایرانی بیش از میراث رومی وارد دیوانسالاری اسلامی شد.

در جریان جنگ جهانی دوم و با اشغال ایران توسط قوای نظامی متفقین، کشور وارد چرخه‌ها ‌و گروه‌بندیهایی ‌در عرصه مناسبات بین الملل شد که بخش عمده آن خارج از اراده کارگزاران و حاکمان وقت بود. بی اعتنایی انگلستان و شوروی به اعلام بی طرفی حکومت ایران که به اشغال نظامی آن در شهریور1320 انجامید و کناره‌گیری رضاشاه از سلطنت، علاوه بر این که در سپهر سیاست داخلی نیز با نوعی خلأ قدرت همراه بود، روابط ایران با قدرتهای ‌درگیر جنگ را نیز دستخوش تغییر ساخت.

موسسات مالی جدید از جمله بانک، به جای آنکه به نفع ملت باشد، محملی بود برای دور باطل گرفتن امتیازهای بیشتر و در تنگنا قرار دادن دولت و سیاستهای جاری آن. دو دولت استعماری تزار روسیه و بریتانیای کبیر با دستاویز قرار دادن این موسسات مالی و فراهم نمودن منویات پولی و مالی درباریان و وزرای فاسد دوره ناصری و مظفری، استقلال سیاسی و اقتصادی ایران را زیر پا گذاشته و دستاویزی برای ترکتازی خود قرار داده بودند.

مطالعات سکه‌شناسی ساسانی از اواخر قرن هجدهم میلادی آغاز شد و تا کنون پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته است، به‌گونه‌ای که امروز پاسخ بسیاری از پرسش‌ها و ابهامات تاریخ و باستان‌شناسی دورۀ ساسانی از تحقیقات سکه‌شناختی به‌دست می‌آید.

شعر روایتی زیبا از تاریخ است و مردم و جوهر زندگی آنها مایه و الهام‌بخش شاعر است. یکی از ارکان استوار شعر فارسی در ادبیات ایران، «نظامی» است. شاعری که بارتاب واقعیت اجتماعی زمانه یکی از خصوصیات شعر اوست. بررسی‌ها نشان می‌دهد نظامی به موضوعاتی لبریز از مایه‌های واقعیت و بیانگر حقیقت و عینیّت زندگی پرداخته و آثارش منابعی گرانقدر برای شناخت جامعه دوران او از منظرهای گوناگون به خصوص هنر نقاشی است.

ما ايرانيان جزو تعداد انگشت شمار كشورهايى هستيم كه دانش آموزان آن مى توانند متون نظم و نثر هزار ساله خود را، از شاهنامه تا سفرنامه ناصرخسرو، بخوانند. فهم متون قديمى فقط منحصر به افراد با سواد نيست.

در قرون وسطی آثار پزشکی رازی نه تنها نزد مسلمانان، بلکه نزد یهودیان و مسیحیان دارای ارزش فراوانی بود. بسیاری از این آثار به زبان لاتینی ترجمه گردید و تا قرن هفدهم میلادی در نزد دانشمندان فن حجت بلامعارض بود.

اصلاحات در ایران با اقدامات عباس میرزا ولیعهد بعد از شکست ایران در جنگ های ایران و روس آغاز شد واین اصلاحات زیر بنای اصلاحات بعدی به شمار آمد. مصلحانی همچون امیرکبیر و دیگران آن را ادامه دادند .

به احتمال زیاد، قنات در پیش از تاریخ و در نجد ایران ابداع شد. سپس در دوره حکومت های مقتدر ایرانی پیش از اسلام و دولت های بعد ازاسلام، سیر تکاملی پیمود و بیش از پیش مورد بهره برداری قرار گرفت؛ تا جایی که نقش تعیین کننده ای در زندگی مادی و معنوی ساکنان این سرزمین ایفا نمود.