مقاله

این روزها نه‌تنها در‌ و ‌دیوار شهر، که حتی رسانه‌های رسمی از رستم و کورش و ایران باستان سخن می‌گویند. دیروز روز کورش بود و موزه ملی ایران در تدارک دومین نشست کورش هخامنشی از افسانه تا واقعیت بود. مبارک است.

در اسطوره‌های ایرانی طبیعت و عناصر طبیعی نقش اساسی دارند، در هیچ اسطوره‌ای نیست كه باد و آب‌ و خاك و آتش بی‌تاثیر باشد. در كنار اساطیر ما، طبیعت در ادبیات ما هم نقش دارد؛ بیت معروف «ابر و باد و مه و خورشید و فلك در كارند | تا تو نانی به كف آری و به غفلت نخوری»، تنها معنای معیشت ندارد! حتما یك امری مافوق آن عناصر است.

سرزمین ایران، به مفهوم جغرافیایی بسی پهناور قدیم آن در ادوار کهن، با تنوعِ شرایط اقلیمی و آب و هوایی، کشت و کارِ آبی و دیمۀ برخی محصولات، مخصوصاً «غلات» و «زیره» و غیر آن، از دوران باستان تا کنون، همواره معمول بوده است. برزگران هر یک از نواحی تجاربی در طول زمان کسب کرده و به نسل‌های بعدی انتقال داده‌اند.

در دورۀ افزونى آگاهی‌ها و ريزپردازنده‌‏هايى به سر مى‏‌بريم كه به‌اندازۀ اَبررایانه‌های چندين سال پيش، داده‌‏ها را در خود نگهدارى و پردازش مى‌‏كنند؛ در زمانی كه كم‏‌كم كتاب‌هاى كاغذى جاى خود را به كتاب‌هاى الكترونيكى و دیجیتالی داده و با ابزارهای کنونی مى‏توان يك كتابخانۀ بزرگ را در چند لوح فشرده جاى داد و با خود جابه‌جا کرد.

اصطلاح ایران یک مفهوم جامع از فلسفه فرهنگی سرزمین ایران تاریخی است که بنیان و اساس آن بر تخت جمشید اتکاء دارد.

زبان نمایانگر همۀ ابعاد فرهنگی، اجتماعی، و تاریخی یک ملت است و با شیوۀ زندگی و تفکر آنها پیوند خورده است. مرگ یک زبان و گویش، مرگ یک فرهنگ، تاریخ و گنجینۀ اندیشه و تفکر آن است.

در اهمیت «دانشنامۀ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی»

در اهمیت تدوین «دانشنامۀ زبانها و گویشهای ایرانی»

بیش از ۳۵ سال پیش وقتی در بخش ویرایش موسسه انتشارات امیركبیر مجموعه مقالاتی از مرحوم استاد محیط طباطبایی را برای انتشار به مناسبت هزاره شاهنامه آماده می‌كردم، مقاله‌ای از ایشان خواندم با عنوان «شاهنامه كتاب مقدس كردها» كه به ‌گمانم سال‌ها پیش از انقلاب نخست در مجله گوهر منتشر شده بود.

نکتۀ درخور توجه آنکه در هیچ‌یک از این دو سرود، نامی از ایران در بین نیست؛ درحالی‌که امروزه، طنین این نام شور و شوقی میان ایرانیان و ایران‌دوستان برمی‌انگیزد و به ارزش اثر بسی می‌افزاید.