مقاله

این مقاله با تبیین نظام فکری ایران و اندیشه سیاسی شاه آرمانی در دوره کوروش، ضمن بررسی ساختار سیاسی و اجتماعی نظام مختار، بر آن است نشان دهد چرا و چگونه خردمندی، شجاعت، میانه روی و عدالت، چهار محور بازخوانی شده در جمهور افلاطون و شاه آرمانی در ایران باستان نشان داده، همواره مبنای اندیشگی دینی و سیاسی دولت ایرانی محسوب می شدند.

از جمله موضوعات بسیار مهم و جذاب در پهنه ایران شناسی و مطالعات ایرانی، گاهشماری است که از آغاز سده هجدهم میلادی تا کنون ادبیات چشمگیری پیرامون آن پدیدآمده است. بحث در باره ابعاد موضوع گسترش یافت و مقولاتی چون: منشأ تقویم و تأثیرپذیری آن از تقویم مصری، همچنین تحولات و اصلاحاتی که گاهشمار ایرانی از روزگار هخامنشی تا به امروز از سرگذرانده است، بارها بررسی و از زوایای گوناگون پژوهش شده اند.

درست همان‌جایی كه افلاطون، جای پرسش از وجود از موجودات پرسید و عالم محسوسات را به عالم معقولات و مثل پیوند زد، جایی بود كه به‌زعم هایدگر فلسفه به انحراف كشیده شد.

درحوزۀ مردم شناسی یا انسان شناسی شهر در ایران کار بزرگ و مستقل چندان چشمگیری نشده است و مردم شناسان در این زمینه هنوز گامهای نخست را برمی دارند. پرداختن به مردم شناسی شهر و پژوهش در نظام پیچ اندرپیچ و درهم تنیدۀ فرهنگ شهرنشینی، رویکردی است تازه در پیشینۀ حوزۀ دانش مردم شناسی یا انسان شناسی فرهنگی.

مرحوم دکتر غلامعباس توسلی، جامعه‌شناس نام آشنا، در روز پنج‌شنبه ۲۵ مهرماه ۱۳۹۹ دیده بر جهان ما فرو بست و در غوغای اپیدمی و اخبار دیگری که سیاست و فرهنگ و افکار عمومی را درگیر ساخته است، به آرامی تشییع و به سوی آرامگاه ابدی بدرقه شد.

مقاله حاضر،متن یکی از سخنرانی‌های زنده‌یاد استاد دکتر غلامعباس توسلی است.این مطلب، نگرشی به تحولات دانشگاه و درک سیر تغییرات مثبت و منفی در علوم اجتماعی و انسانی در کشور ماست.

به‌طور كلی آوازهای جنوب و جنوب شرق خراسان به 3‌دسته كلی تقسیم می‌شوند؛ دسته اول سرحدی‌ها كه مجموعه‌ای از آوازهای سرحدی از جمله سرحدی بالا پرده، سرحدی پایین پرده، سرحدی میان پرده، سرحدی كبوتر، سرحدی جامی و... را شامل می‌شوند. دسته دوم آواز هزارگی است كه خودش مشتمل بر شاخه‌های مختلف است و دسته سوم آواز جمشیدی كه دقیقا مثل هزارگی و سرحدی، خود شاخه‌های مختلف دارد.

شاید در ایران، علی احمد سعید ملقّب به آدونیس، یکی از پرآوازه‌ترین شاعران معاصر جهان عرب را تنها به واسطه اشعارش و کتبی مانند «الکتاب»، «سیری در شعر عربی»، منتخب «دیوان الشعر العربی»، «بوطیقای عربی» و سایر کتبی که در زمینه شعر از او به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است بشناسند اما آنچه آدونیس را از هم‌نوعانش در جهان عرب و ایران متمایز کرده توجّهش به ابعاد گوناگون سنّت اسلامی و بستر شکل گیری شعر عربی است.

ایمانوئل كانت می‌خواست مثل تمام فلاسفه گذشته (جز اندك‌شماری) جایگاه ممتاز انسان در طبیعت را مشخص كند و با معلوم كردن تمایز اساسی انسان از سایر جانداران او را قله آفرینش و غایت خلقت و طبیعت بداند، اما نمی‌توانست به سیاق ارسطو با عاقل دانستن انسان، این جایگاه را به او ببخشد، چون اولا با توجه به نظرات فلاسفه قبلی دوران جدید از كجا معلوم كه حیوانات هم به همین اندازه از عقلانیت و هوش برخوردار نباشند و آن عقل و هوش را در جهت خیر و نیكی به كار ببرند، دوما مدعیات عقل محض، استعلایی از آب درآمدند و طبق فلسفه او، مابعدالطبیعه نمی‌تواند به عنوان علم عرضه شود.

جمشید ملك‌پور در كتاب «درام ایرانی» می‌نویسد «آیین‌های عزاداری محرم كه تعزیه را شكل داده در جریان انقلاب در بسیج احساسات ایرانیان علیه رژیم پهلوی نقش مهمی ایفا كردند. هرچند تعزیه در رژیم اسلامی ایران از آزادی و پشتوانه مردمی بیشتری بهره‌مند است اما باید پاسخگوی چالش منتقدانی باشد كه علیه نمایش‌های مذهبی داد سخن سر می‌دهند.