مقاله

ایرانشهری، روایتی جدید از میراث قدیم است که به رغم رگه هایی در پیشامشروطه بویژه ناشی از تحولات مشروطه خواهی و دولت ملی برآمده از آن در ایران معاصر است. آنگاه که دولت ملی (1285) در ایران تأسیس شد، رهبران مشروطه را بر آن داشت که به تعبیر میرزا حسن خان مشیرالدوله، «جایی» پیدا کنند که میخ چادر این ملیت را بر آن بکوبند بلکه از باد و توفان مصون بماند. برخی از این متفکران، این «جای مناسب» را در «ایران باستان» دیدند و در «احیای» آن کوشیدند.

دوره ناصرالدین شاه از منظر اندیشه و کنش سیاسی دربردارندة وضعیت گذار از سلطنت مطلقه به سبک جدید است. این دگرگونی در قالب ظهور سوژه های جدید و طرح گزارة دولت مدرن و جدایی دولت از دربار هویدا شد. مسئله نوشتار حاضر در قالب پرسش های زیر صورت بندی و طراحی می شود که گفتمان دولت مدرن در دوره ناصری چه بود؟

جرم پدیدۀ اجتماعی است که از دیرباز به تناسب هر عصری و هر نسلی، وجود داشته و بنابراین عمری به قدمت عمر جامعۀ بشر دارد. در یک تعریف کلی جرم یا به عبارتی بزهرا عملی ناپسند و برخلاف مقررات تعیین شده در یک جامعه دانسته اند که در اشکال مختلف در تمامی مقاطع تاریخی وجود داشته و مختصِ جامعه یا فرهنگ خاصی نبوده است.

در میان مورخان و متخصصان بی‌شماری که به مطالعه هنر اسلامی پرداخته‌اند، بسیار اندک‌اند افرادی که ویژگی‌های خاص این هنر را تجزیه و تحلیل کرده باشند، با این هدف که تبیین کنند چگونه این هنر در طی قرون و در کشورهای مختلف‌، هرگاه که در آن کشورها پدید آمده باشد، نشان بدیع و اصیل واحدی بر معماری، گونه‌های تزئینی و بسیاری از شاخه‌های صنایع دستی، برجای نهاده است

بشر پیوسته در مسیر پیشرفت و توسعه مدنیّت گام برداشته است و بی تردید جوامع متمدّن امروزی مرهون تلاش های نخستین انسان هایی است که گاه به صورت فردی و عالمانه و گاه به شکل جمعی و احیاناً تصادفی و به طریق آزمون و خطا مسیر تمدن و زندگی نوین بشری را فراهم آورده و سنگ بنای جوامع کهن را نهاده اند.

شاهنامه فردوسی زندگی نامه، شرح سرگذشت و فراز و نشیبِ حیات و برآمدن و بالیدن قوم ایرانی است و وجوه و ابعاد مهم و ارزنده فراوانی دارد. یکی از این ابعاد مهم، چند و چون تدبیر و چاره اندیشی شاهان، پهلوانان و دانایان ایرانی و حتی غیر ایرانی در برخورد با مشکلات، تنگناها، بحران ها و امور مهم و سرنوشت ساز است.

کتاب «سروده‌های رودکی»، به کوشش دکتر علی رواقی، به تازگی از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است. این اثر ماحصل سال‌ها مطالعه و تأمل دکتر رواقی بر سروده‌های رودکی است.

ولادیمیر فِدِرُویچ مینورسکی(۱۸۷۷-۱۹۶۶م) بخش مهمی از زندگانی خود را در ارتباط با ایران سپری کرد؛ حدود شانزده – هفده سال آن، از اوایل قرن بیستم تا پیش آمد انقلاب ۱۹۱۷ روسیه، در چارچوب مجموعه‌ای از مناصب دیپلماتیک در ایران که زمینهٔ اصلی آشنایی و دلبستگی وی را به فرهنگ ایران فراهم آورد و آنگاه تداوم پُربار این آشنایی و دلبستگی در خلال یک دورهٔ طولانی از تدریس و تتبع در مراکز دانشگاهی و شرق‌شناسی اروپایی و انتشار مجموعه‌ای از مقالات و کتب گران‌بها دربارهٔ تاریخ و جغرافیای تاریخی ایران.

صابئین مندائی اعضای قوم-دینی هستند که در ایران و عراق زندگی می‌کنند. ایشان حامل سنّتی غنوصی متکی بر متونی مقدسی به زبان مندائی هستند. به عنوان اقلیتی کوچک و تحت تهدید مستمرِ امحای فرهنگی از جانب همسایگان غالب، مندائیان مناسک طهارت مفصلی را بسط داده‌اند که به نوعی مرجع هویت گروهی ایشان است و به طور نمادین و نیز عملی مرزهای هویتی ایشان را حفظ و بازتولید می‌کند.

جلال ستاری می‌نویسد: «روانکاوی به استناد ماهیت بهشتیِ اصل و آغاز آدمی (از لحاظ روانکاوی این “بهشت” همان مرحله جنینی یا دوران کودکی تا هنگام بازگرفتن کودک از شیرخواری است) معتقد است که با “یادآوری” یا “بازگشت به گذشته” می توان برخی از حوادث آسیب زای نخستین دوران کودکی را زنده کرد و از میان برداشت»