مقاله

غرض این نوشتار بررسی طغرا (امضای تودرتو) سیاه رنگی است که بر فراز متن یکی از اسناد دیوانی به نام «مثال» ترسیم می شده است. این سند منحصر به «صدر» بوده است. از آن جا که محققان داخلی و خارجی طرح و مبانی طغرای صدر را مورد بحث قرار نداده اند، لذا این مقاله در ابتدا با مطالعه ای بصری و گرافیکی سعی دارد نظام نامه ای برای طراحی آن ارائه نماید.

دانسته ها درباره ی چرایی و چگونگی شهادت شمس الدین محمد بن مکّی جِزّینی عاملی (متوفای سال 786 ﻫ.ق)، مشهور به شهید اول، اندک، مبهم و متناقض است. این ابهام باعث شده است که محقّقان برای حلّ نکات مبهم ذکر شده در گزارش های متداول درباره ی شهادت وی، حدس و گمان هایی، خاصّه بر اساس برخی نظرات فقهی او، مطرح کنند

داستان شرقیان از سنت بریده در نوع خود غم‌نامه‌ایست؛ آن‌ها از آیین اجدادی در پی هوس آزادی و عشق جدا شده‌اند، ولی بی‌اربابی را دوام نمی‌آورند، پیوسته از «ایسمی» به «ایسمی» دیگر درمی‌غلتند و هر بار ارباب را اشتباه گرفته و تنها دربه‌دری و رنج نصیب آن‌ها می‌شود.

مکتب علمی سمرقند حاصلِ تکامل مکاتب علمی بغداد، مراغه و تبریز بود که در روزگار الغ بیگ گورکانی(854- 812 ه.ق) شکوفا گشت. یکی از دانشمندان فعال در این محفل غیاث الدین جمشید بن مسعود کاشانی بود که برای تاسیس رصدخانه سمرقند و فعالیت در آن، به سمرقند دعوت شد.

برخورد با غرب و دستاوردهای آن زمینه نقد خویشتن و بازنگری در ساختارهای جامعه ایران را فراهم آورد. مسأله تغییر در ساختار نظام آموزشی کشور به طور جدی از دیدار امیرکبیر و هیأت همراهش از مدارس مسکو در سال 1260ه.ق آغاز می‌شود.

احتمالاً، تأسیس تشکیلاتی برای پاسداری از امنیت و آسایش مردم، با تشکیل جوامع انسانی آغاز شده است. زندگی بدون امنیت ممکن نیست. افزون بر این، جلوگیری از اجحاف زورمندان به زیردستان و مقابله با سوءاستفاده افرادی که زندگی در اجتماع را دستمایه مطامع شخصی خود قرار می‌دهند و نیز مقابله با عدم رعایت موازین شرعی و عرفی از سوی تعدادی از مردم هم موضوعی است که تشکیل نهادی حکومتی را برای انتظام بخشیدن به امور، اجتناب ناپذیر می‌کند.

خداوند متعال را سپاسگزارم که بر بنده منّت نهاد تا با ارشاد و راهنمایی والد معظّم و دانشمند خویش به محضر استاد یگانه و ذی‌فنون، حضرت استاد سیدعبدالله انوار، راه یابم.

عراق در عصر امویان محل ظهور و بروز اندیشه ها و آراء مختلف سیاسی و فکری متنوعی بود. پیشینه تاریخی، ترکیب اجتماعی، مرکزیت سیاسی و اقتصادی، آن را به عنوان کانون مهم بروز این گونه افکار و اندیشه ها درآورده بود. یکی از مهم ترین این آراء و اندیشه ها، غلو و حروفیگری بود.

شیوه تاریخ نگاری یکی از موضوعاتی است که در دو سده ی اخیر مورد توجه قرارگرفته و دارای فروع ها و شاخ و برگ های بسیاری گشته است. تاریخ نگاری جدید و اصول آن یکی از پایه های تغییر در علوم انسانی و به تبع آن تحولاتی است که در مغرب زمین پدید آمده است.

این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که گفتمان سیاسی حاکم در متن سیرالملوک در باب خلافت عباسی چیست و خواجه نظام الملک چه رابطه ای میان آن و سلطان سلجوقی برقرار می سازد؟ برای بررسی و تحقیق در این باره، حکایت هایی از سیرالملوک را که نقش خلافت عباسی در آن بارز است، به تجزیه و تحلیل کشیده می شود.