مقاله

دوره زمامداری پنجاه ساله ناصرالدین شاه که به عصر امتیازات معروف گشته است که یکی از مقاطع کم نظیر در تاریخ ایران به لحاظ به یغما رفتن منابع و معادن کشورمان به شمار می آید. وجود دو کشور استعماگرا روس و انگلیس در تمام این مدت موجب صدمات جبران ناپذیری به اقتصاد و منافع ملی کشورمان گردید که همانا تبعات آن تا دهه های بعدی نیز مشهود بود. قراردادهای ریز و درشتی که در دوره حکومت قاجار ها بسته شد، نوعی لاقیدی و بی لیاقتی شاهان و حکام را به نمایش گذاشت.

نخبگان جوانمرگ فزون از شمارند. حسن مقدم(1277-1304ش) از آن زمره است. وی در تهران زاده شد و فقط بیست و هفت سال و اندی در این جهان زیست. در مدرسۀ تربیت درس خواند و چون پدرش را به منصب سفارت ایران در سوئیس برگزیدند به همراه خانواده خود رهسپار آن کشور شد.

خط فارسی را باید خطی اقتباسی دانست که برای نوشتن زبان فارسی از آن به جای خط پهلوی (که خود اقتباسی از خط آرامی بود) و با سقوط حکومت ساسانی استفاده شد. این خط برگرفته از خط سوریانی است که اعراب و مسلمانان آن را نبطی ها فراگرفتند و سپس آن را در سراسرقلمرو اسلامی به عنوان تنها خط رسمی گسترش دادند.

نقش معنوی بارگاه مقدس حضرت فاطمه معصومه (س) و جایگاه مذهبی شهر قم به عنوان مهمترین پایگاه علمی تشیع در جهان اسلام از مهمترین عوامل تأسیس موزه آستانه مقدسه قم می باشد. دوستداران این بانوی بزرگوار همواره در کنار اظهار ارادات قلبی، معمولاً وجوه نقدی و اشیاء مختلفی را تحت عنوان هدایا و نذورات به این بارگاه تقدیم داشته که در بین آنها آثار نفیسی همچون قرآن های خطی، مسکوکات تاریخی، پارچه ها و قالیچه های دست بافت و سایر آثار هنری را می توان مشاهده نمود

در سالهای اخیر، بحث پیرامون نام «خلیج فارس» و قدمت آن بسیار شایع بوده است. متأسفانه برخی قدمت این نام همیشه جاودان را به دلیل مسایل قومی و سیاسی زیر سئوال برده و به جعل عناوین ساختگی برای آن پرداخته اند. گویا اولین بار در سال 1957م. یکی از نمایندگان سیاسی انگلیس که مقیم در خلیج فارس بود به نام «رودریک اوون» در کتابش با آوردن نام خلیج عربی به تحریف نام خلیج فارس پرداخت.

میرزا حسن بن علی جابری انصاری از علمای دوره اخیر قاجاری از نویسندگان و فرهیختگان اصفهان است که به سال 1376ق. در گذشت. وی بیشتر به کتاب گوهر شب چراغ و گنجینه انصار شناخته می شد اما به جز آن در سراسر عمر خویش به تألیف و نگارش مشغول بود.

در بررسی نورومیتولوژیک شاهنامه داستان جمشید اگر مهم ترین نباشد یکی از مهم ترین داستانهای شاهنامه محسوب می شود.البته باید توجه داشت که بخش عمده ای از داستان جمشید در شاهنامه را داستان ضحاک تشکیل می دهد.ما بخشی مجزا را به ضحاک اختصاص خواهیم داد.زیرا داستان ضحاک نکته های بسیار مهمی دارد که خود نیازمند فصلی مجزا هست.در اینجا نیز صرفا اشاراتی به او خواهیم داشت.

در این نوشتارکوتاه جای آن نیست که به بحث درباره ماهیت فلسفه‌ی تاریخ و چیستی حماسه‌ی ملّی بپردازیم، تنها اشاره می‌شود که این نویسنده به تعریف هگل از فلسفه‌ی تاریخ که آن را والاترین پایه خودآگاهی قومی می‌شمارد باور دارد و فلسفه‌ی تاریخ را همان بررسی اندیشه‌گرانه تاریخ می‌داند. درواقع فلسفه‌ی تاریخ پژوهشی است که می‌خواهد در پس رویدادهای پراکنده و گونه‌گون تاریخ، نظمی منطقی و هماهنگ و یگانه بیابد؛ یعنی همان کاری که یک دستگاه نظری در سایر رشته‌های علوم انجام می‌دهد.

آزادی مذهبی در غرب به ارزشی نمادین بدل شده است. این آزادی در قانون‌های اساسی جای گرفته و سیاست‌مداران و متفکرانی از تمام طیف‌های سیاسی از آن دفاع می‌کنند و برای بسیاری ارزشی مطلق و ورای چون‌وچراست. اما دربارۀ چگونگی و چرایی پیدایش آن سوءتعابیرِ بسیار باقی است.

علوم انسانی همواره به‌مثابۀ یک کلیت منسجم عمل کرده و اگرچه برای مقاصد عملی مفید است که رشته‌ها و عناوین از هم جدا شوند، اما در نهایت یک موضوع مربوط به علوم انسانی را نمی‌توان شناخت مگر از طریق نوعی نگاه کل‌گرایانه. در این نوشته می‌کوشم به‌واسطۀ نقد لوویت بر آرای مارکس، نشان دهم که چگونه غفلت کل‌گرایانه می‌تواند موجب آن شود که یک نظریه به ضد خود بدل گردد.