مقاله

عهد قاجاریه از لحاظ القاب توصیفی، شخصی و دیوانی، سه دوره دارد: دوره رونق القاب در زمان فتحعلی شاه؛ دوره تورم القاب در عهد ناصرالدین شاه و دوره انحطاط و پایان یافتن نهاد القاب در عهد مظفرالدین شاه و احمشاه و انقراض قاجاریه.

در این مقاله سعی شده است تا مهم ترین مدارس دینی موقوفه از دوره ناصرالدین شاه تا پایان دورۀ قاجار در شهر تهران بررسی شوند. روش کار در این پژوهش این گونه بود که در ابتدا مطالب مورد نیاز از میان وقف نامه های موجود در بایگانی ادارات اوقاف استخراج شد و برای تکمیل داده های وقف نامه ها از روش کتابخانه ای استفاده شد

الموت، در شمال قزوین و جنوب دریای کاسپین و در جوار شهرهای شمالی ایران به ویژه شهرهای گیلان قرار دارد. به عبارت دیگر، الموت از راه سه هزار و دو هزار به شهسوار در شرق، و از راه قدیمی انبوه – دیلمان به لاهیجان و رشت در غرب، با تمامی شهرها و قصبات درون این خطۀ جغرافیایی از شمال ایران همجوار است و بنا بر شواهد، از زمان های دور تا کنون با مردمان آنجا دارای ارتباط و خویشاوندی بوده است.

ظهور فرزندان صوفی تبار شیخ صفی الدین در صحنۀ قدرت در نخستین دهۀ قرن دهم هجری قمری و اعلام مذهب شیعه اثنی عشری به عنوان مذهب رسمی و شهرت یافتن به مجدد عظمت و وحدت ملی ایران، رابطۀ ویژه دین و دولت و نفوذ مجتهدان در حکومت دنیوی صفویه، کشمکش های مداوم میان اهل قلم و شمشیر و کارزار طولانی با همسایگان برای القای قدرت و تثبیت مرزها و شمار دیگری از موضوعات، تحقیق و بررسی در دورۀ صفویه را مهم و جذاب ساخته است.

آشتیان شهری است که علاوه بر آنکه مهد اندیشمندان، فرهیختگان، عالمان، مستوفیان، ادیبان و سیاستمداران بنام ایران زمین به حساب می آید؛ آثار ارزشمند تاریخی نیز دارد که در طول تاریخ پرفراز و نشیبش در کنار مشاهیر، به حیات اجتماعی خود در این شهر ادامه داده است.

خواجه نظام‌الملک در «سیاستنامه» بارها و بارها در باب عدل سخن گفته است؛ زیرا در زمان وی با آمدن ترکان به ایران‌زمین، نابسامانی‌های بسیار پدید آمده بود که خواجه می‌کوشید با بهره‌گیری از داستان‌های مربوط به دوران باستان و با پیش‌کشیدن بحث عدالت، به این اوضاع سر و سامانی دهد.

سفالگری از جمله باستانی ترین هنرهای بشری و در واقع سرمنشاء هنر تولید کاشی و سرامیک است که نخستین آثار این هنر در ایران به حدود 10000 سال قبل از میلاد می رسد که به صورت گل نپخته بوده و آثار اولین کوره های پخت سفال به حدود 6000 سال قبل از میلاد برمی گردد.

مهاجرت برای کسب علم و دانش از جمله پدیده هایی است که ریشۀ کهن تاریخی دارد. حتی در ادوار بسیار دور و متقدم نیز همواره کسانی بودند که به هر دلیل نظیر نبودن امکانات در محل زندگی شان یا پایین بودن سطح اطلاعات صاحبان فن و مدرسان موجود، برای فراگیری حرفه و فن علوم عملی یا نظری از جایی به جای دیگر می رفته اند. پس از رواج کاغذ و متداول شدن آموزش مکتوب، رفتن از روستایی به روستای دیگر، از روستا به شهر، یا از شهری به شهر دیگر و از کشوری به کشور دیگر برای کسب علم متداول، یکی از صور مهاجرت بوده است که می توان آن را مهاجرت علمی نامید.

سرگذشت تیموریان در سه نسل اول تغییر و تحولات بسیار داشته است. از دیدگاه پژوهشگران، تغییرات بنیادینی به واسطه جنگجوی بزرگ (تیمور) انجام گرفت که عبارتند از: فرماندهی سپاهی از طوایف و سوق دادن آنان برای احیای امپراتوری مغول، حکم فرما ساختن یک سلسله فرهیخته بر شهرهای ایرانی و بنیان نهادن فرهنگ عالی توسط آنان

جنبش حروفیه را به لحاظ شیوه تفکر و کارکرد اجتماعی، باید ادامه نحله اسماعیلیه و در طیفی وسیع تر، استمرار تفکر باطن گرایانه دانست. این گفته و ادعا، البته موافقان و مخالفانی تواند داشت، بسته به اینکه از کدام زاویه به حروفیه یا اسماعیلیه نگریسته شود.