مقاله

یکی از معماهای ناگشودۀ مثنوی معنوی، بحث تمامی یا ناتمامی آن در دورۀ زندگی مولوی است. عده ای بر این باورند که کهولت سن، بیماری و درگذشت مولوی موجب شد تا مثنوی، به ویژه آخرین قصۀ آن، ذات الصور ناتمام باقی بماند. برخی نیز معتقدند که مولوی سال ها پیش از آنکه از دنیا برود، مثنوی را به پایان رسانده بود و هیچ بحثی را ناتمام باقی نگذاشت.

ارتباطات گسترده در شاهنامه ایجاب می کند از وجوه گوناگون به آن نگاه کنیم. تراژدی با توجه به تعریف آن که مرگ انسان ایده آل و نیک و مثبت داستان است که از به روزی به تیره روزی می افتد، این سوال را در ذهن می آورد که ارتباطات انسانی چگونه پیش می رود که مرگ این انسان را موجب می شود. از آن جایی که در سرزمین آرمانی ایران ارتباطات بر مبنای خرد شکل می گیرد پس چگونه است که تراژدی ها بوقوع می پیوندند.

"اسب" در ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی جایگاهی ویژه دارد . د رمتون اوستا و ادبیات باستانی ایران از اسب به نیکی یاد شده است . شاعران‘عارفان‘نکته پردازان و خردمندان‘پادشاهان و امیران‘گردان و دلاوران‘دیهقانان و کارورزان ایرانی و دین آوران بزرگ آن را مظهر خوشبختی و رستگاری و فراست و تیز هوشی دانسته اند. در ادبیات غنائی و حماسی اسب‘ به نژادگی‘نجابت و خوهای پسندیده توصیف شده است .

حکیم ناصرخسرو قبادیانى از حکما و شعراى بزرگ قرن پنجم ایران است که تحول روحى عجیبى درسن 45 سالگى در وى ایجاد شد به گونه اى که تمام دنیا و مظاهرش را رها کرده، به سفرى طولانى پرداخت و در این سفر پرماجرا ضمن ملاقات با فاطمیون مصر به عقاید اسماعیلیان (= فاطمیه) گرایش پیدا کرد و ضمن پیشرفت فراوان در این مذهب به عنوان حجت خراسان برگزیده شد و به تبلیغ عقاید خود پرداخت.

سنایی با فرهنگ گذشته ایران و با مفاهیم اسطوره‌ای و قهرمانان و پهلوانان ایرانی آشنایی داشته است و جزو انگشت‌شمار شاعرانی است که در حوزه‌ عرفان، این ارتباط را حفظ کرده است. وی در مرحله‌ انتقال از مفاهیم و اندیشه‌‌های ایرانی به اندیشه‌ها و مفاهیم سامی قرار دارد و میان این مفاهیم در نوسان است. پس از او فرهنگ عرفانی ما به سمت اشعری‌‌گری تمایل می‌یابد.

تجدّدطلبی ایرانیان، یکی از پایه‌هایش، بازبینی و بازاندیشی در مؤلفه‌ها و مبانی هویت ملی بوده است در نتیجه در کنار جریان ستبر و پرهیاهوی نفی و انکار«سنّت» و هر آنچه با آن پیوند می‌خورده، جریانی فرعی اما اصیل و معتبر شکل گرفت که «تحقیق» به منظور «شناختِ عالمانه» ایران و تاریخ و فرهنگ و ادب و آداب دیرینه‌سال آن را وجهه همّت خود ساخت. بخشی از کارنامه فرهنگی ایران معاصر، به «پژوهشگران» اختصاص دارد و مجتبي مينوي (۱۲۸۲ – ششم بهمن ماه1355 خورشیدی)از کاروان‌سالاران کاربلد و راه‌شناس این قافله خجسته به شمار می‌آید.

بیشترین اطلاعات ما درباره عقاید دینی ایرانیان غیرآریایی در ما قبل تاریخ‘از یافته هایی حاصل می شود که از قبور آنها بدست آمده است . اشیاء بدست آمده مبین اعتقاد عمیق آنها به زندگی پس از مرگ می باشد. غالب اقوام ملل مشرق زمین به ویژه فلات ایران بر این اعتقاد بودند که ارواح اموات پس از مرگ شریک زندگی آنها خواهد بود.

فصاحت و بلاغت ابن مقفع همواره مورد توجه و موضوع بحث مورخان وسخن شناسان متقدم و متأخر بوده است . راز فصاحت و بلاغت و منشأ تعلیمات وی موضوع این مقاله است که در مورد آن اشارات متفاوتی در کتب تاریخ به چشم می خورد . عموم محققان بر این عقیده اند که : - زبان فارسی را در فارس نزد پدرش آموخته است. - در بصره با زبان و ادب عربی آشنا شده و با علمای عصر خویش آمد و شد داشته.

گارنده بر آن است که پیوند میان تصوف را با فتوت بیابد. و پیام جهانی این دو مکتب را بررسی نماید. اگرچه هر دو مکتب ریشه در ایران باستان دارند و با تصوف هندی ‘ بودایی ‘ مسیحیت و سایر ادیان و فلسفه ها گره خورده اند.

داریوش شایگان یک روشنفکر واقعی است به این معنا که آزاد‌اندیش است و بی‌تعصب است و جزم‌اندیش نیست. منادی و مروج گفت‌وگوست و به تعمیم و تعمیق فضای گفت‌وگو کمک کرده است. جستجوگر و متأمل است. نقاد و نقد پذیر است. اهل هیاهو و هوچی‌گری و عوام فریبی نیست. اهل رواداری و مدارا و مروت است. تند‌خو نیست. متین و آهسته و معتدل و مسالمت‌جوست.