مقاله

رزمنامۀ کنیزک از آثار برجسته و شاخص ادب حماسی ایران به زبان گورانی و روایتی از یادگار زریران است. این حماسه از ارزشهای ویژه‌ای برخوردار است که «شاید پس از یادگار زریران اصیل‌ترین و پس از شاهنامۀ فردوسی ناب‌ترین اثر حماسی ایران باشد.»(رزمنامۀ کنیزک، ص 9). این اثر همراه با حماسه‌هایی چون رستم و زنون و رستم و زردهنگ از آن دسته داستانهای گورانی است که نمونۀ فارسی ندارد.

شاهنامه آیینه ای تمام نما از هویت و باورهای کهن ایرانیان در گذشته های دور تا پایان دورۀ ساسانیان است. بسیاری از باورهای کهن ایرانی در هر سه بخش این شاهنامه به ویژه در دورۀ اساطیری و حماسی تجلی یافته است. رستنی ها، پدیده هایی هستند که در اسطوره ها و باورهای توتمی و آنیمیسمی که شکل هایی از دین های ابتدایی اند نقش درخور تأملی دارند.

سنت فکری فلسفی غرب از روزگار افلاطون و ارسطو، و حتی پیش تر از آن، تا قرن بیستم و در اندیشه و آرای فردینان دو سوسور، زبان شناس سوئیسی، تحت تأثیر رویکردی دوقطبی، گفتار را بر نوشتار ترجیح می داده است. در این نگره، انتقال کامل معنا از طریق «گفتار» امکان پذیر می نمود. حال آنکه نوشتار تنها فرع و جانشین گفتار قلمداد می شد و این انمکان دست نایافتنی به نظر می رسید.

اخلاق فضیلت گرایانه که از یونان باستان تاکنون، مطمح نظر بسیاری از فیلسوفان قرار گرفته است، با نام ارسطو پیوند خورده است. هرجا سخنی از فضیلت گرایی اخلاقی به‌میان می آید، بی درنگ نام ارسطو و شیوۀ فلسفی وی خصوصا در کتاب اخلاق نیکوماخوس به ذهن متبادر می شود.

گسترش اخلاق کاربردی در دهه‌های اخیر، برای فلسفه و جامعه اهمیت به‌سزایی داشته است. این مقاله بر آن است که این حوزه از تحقیق فلسفی را توصیف کند. همچنین دربارۀ رابطه اخلاق کاربردی با سیاست‌های اجتماعی و اخلاق حرفه‌ای بحث می‌شود.

با ماگناکارتا (Magna carta)، «ملت یکی شد و مفهوم یگانگی را تشخیص داد؛ این تشخیص پیش از اینکه رشد مورد نظر آغاز شود، لازم است. این امر نخستین بیان مشخص خود را در ماگنا کارتا پیدا کرد.»

در ایران باستان موبدان همواره یکی از مقامات برجستۀ جامعه به شمار می آمدند و در دربار شاهان نفوذی فوق العاده داشتند. این امر به خوبی در مشهورترین حماسۀ ملی ایران نمود یافته است و به حدی اهمیت دارد که با بررسی نقش و جایگاه موبدان در شاهنامه چگونگی ارتباط دین و حکومت در ایران باستان مشخص می شود.

عرفان و تصوف اسلامی یکی از جریان های مهم فکری و فرهنگی است که از زمان پیدایش تاکنون تأثیرات فراوانی بر فرهنگ ایرانی اسلامی و زبان و ادبیات فارسی بر جای گذاشته است. از این جهت ضروری است تا ابعاد مختلف این طریقة فکری و عملی شناخته شود.

برخی از کرامت های موجود در کتاب های صوفیه در ظاهر بسیار غیرعقلانی و غیرطبیعی به نظر می رسند که هم باورکردن آن ها دشوار است و هم موجودیت آن ها با پاره هایی از تعلیمات اساسی در شریعت و طریقت تعارض دارد. در پدیدآمدن این گونه کرامت ها بیش از هرچیز عامل های خارج از اندیشه های عرفانی و حتّی مغایر با قاعده های محو و فنای فردیت دخالت داشته است، یعنی خلوت ها و استغراق های صوفیان گاه به جای تمرکز مطلق بر یاد حق، به عرصه ای برای خیال بافی های فردی و حضور ساکنان ملکوت و محوریت مشایخ تبدیل شده است.

تاریخ بیهقی از آثار ماندگاری است که توانسته در برابر زمان ها تاب آورد و خود را به ما برساند، اما با وجود سیلان این نثر، تا کنون قلم های ما نتوانسته به گونه ای شایسته به توصیف و تبیین و تدقیق نثر بیهقی بپردازد.