مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

اقلیدسی | یونس کرامتی ابوالحسن احمد بن ابراهیم، ریاضی‌دان مسلمان كه ظاهراً در حدود سال 341 ق / 952م در دمشق می‌زیسته است. در منابع شناخته شدۀ دورۀ اسلامی، هیچ اشاره‌ای به نام او نشده است. به همین سبب تا 1936 م / 1325 ش كه ماكس كراوزه، در مقالۀ معروف خود «دربارۀ نسخه‌های خطی ریاضی موجود در استانبول» (ص 513)، از وی و كتاب الفصول فی ...
اقطاع | صادق سجادی اصطلاحی در امور ارضی، مالیاتی و دیوانی در قلمرو اسلام، و آن واگذاری زمین، آب، معدن یا منافع حاصل از آن، یا واگذاری حقِ گردآوری خراج و مالیات، یا واگذاری محلی برای كسب و كار است به كسی به طور محدود و در زمانی معین یا نامحدود. این معنی در طی قرون متحول شده، انواع و صورتهای مختلفی یافته، و مفهوم و مدلول آن مورد ...
اقیانوس | بخش جغرافیا اقیانوس \oqyānūs\، حجم پیوسته‌ای از آب شور که در حوضه‌های عظیمی از سطح زمین محصور است. اگر از فضا به زمین بنگریم، تسلط اقیانوسها بر روی زمین به‌روشنی آشکار می‌گردد. اقیانوسها و دریاهای حاشیه‌ای با عمق میانگین 795‘ 3 متر، نزدیک به 71٪ از سطح کرۀ زمین را در بر دارند. پهنه‌های خشکی زمین با ارتفاع میانگین 840 متر...
اقلیم التفاح | عباس سعیدی ناحیه‌ای در جنوب لبنان. اقلیم التفاح درگذشته از نواحی جبل عامل یا بلاد بشاره به شمار می‌آمد كه خود به دو ناحیه تقسیم می‌شد: بشارۀ جنوبی و بشارۀ شمالی. اقلیم التفاح از لحاظ اداری ـ سیاسی یكی از بخشهای سه گانۀ بشارۀ شمالی بود (سوید، 1 / 34، 36). رودخانۀ لیطانی با 144 كمـ طول، به عنوان بزرگ‌ترین رودخانۀ لبنان ( ...
اقیانوس اطلس | بخش جغرافیا اقیانوس اطلس \oqyānūs-e atlas\، پهنۀ آب شور که 5/ 1 از مساحت کرۀ زمین را دربر دارد و دومین اقیانوس بزرگ جهان به شمار می‌آید. نام این اقیانوس از اساطیر یونانی، به معنای «دریای اطلس» مشتق شده است. این اقیانوس با حوضه‌ای S‌شکل، از قطب شمال تا قطب جنوب در حدود 000‘15 کمـ امتداد دارد. وسعت اقیانوس اطلس بدون دریاها...
اقیانوس آرام | بخش جغرافیا اقیانوس آرام \oqyānūs-e ārām\، یا اقیانوس کبیر، منبع آب شور که از قطب جنوب تا قطب شمال امتداد دارد، و بین قاره‌های آسیا و استرالیا (از غرب و شمال) و آمریکای شمالی و جنوبی (از شرق) واقع است.
توت ابوالفضل | مهری مؤیدحسنی توتِ اَبوالْفَضْل، درختی کهن‌سال و مقدس، در 32کیلومتری جنوب غربی سیرجان، هم‌جوار با روستای امیرآباد در روستای عباس‌آباد که از زیارتگاههای منطقه است.
تورک | محمدسعید جانب اللهی تورْک، اصطلاحی عامیانه برای نوعی بیماری چشمی، که در آن نقطۀ سفید یا سیاه و آبلۀ ریز سرخ یا سفیدی در سیاهی و سفیدی چشم به‌وجود می‌آید.
تهران عهد ناصری |
تهران قدیم |
تیرگان |
توتون و تنباکو | مهبانو علیزاده توتِ اَبوالْفَضْل، درختی کهن‌سال و مقدس، در 32کیلومتری جنوب غربی سیرجان، هم‌جوار با روستای امیرآباد در روستای عباس‌آباد که از زیارتگاههای منطقه است.
ته چین | زهرا نصرالهی تَهْ‌چین، غذایی ایرانی و سنتی از خانوادۀ پلوها که معمولاً در مهمانیها و جشنها تهیه می‌شود و مواد اصلی آن برنج، ماست، تخم‌مرغ، زعفران، انواع گوشت، روغن و نمک است.
ته دیگ | مهشید شیرمحمدلو تَهْ‌دیگ، لایۀ نازک زیر پلو و چلو در تهِ دیگ که برشته، سرخ و سخت می‌شود و محتوی هر نوع پختنی، به‌ویژه برنج است و در تهیۀ آن سلیقه، مهارت و تجربه به کار می‌آید.
ثناخوانی |
جام چهل کلید |
جام گیتی نما |
جام و قلیان | حسن ذوالفقاری جام و قَلْیان، مناظره‌ای منظوم میان جام و قلیان از سراینده‌ای ناشناس که 41 بیت دارد.
جام جهان بین |
جاری | سارا حسامی جاری، از اصطلاحات خویشاوندی در فرهنگ مردم ایران که در تعریف آن آمده است: زنِ برادر شوهر، زن برادر نسبت به زن برادر دیگر، دو زن که هر یک زن یکی از دو برادرند
جاماسپ | فرزانه گشتاسب
جاویدان خرد | مینا سلیمی جاویدانْ‌خِرَد، اندرزنامه‌ای منسوب به هوشنگ، شاه پیشدادی، که اصل آن، به زبان فارسی میانه، از میان رفته است.
جامع التمثیل | محمد جعفری (قنواتی) جامِعُ التَّمْثیل، از مشهورترین کتابهای تمثیل و مَثَل به زبان فارسی، تألیف محمد (یا محمدعلی) هبله‌رودی از ایرانیان مقیم هند.
جامع الحکایات | پگاه خدیش جامِعُ الْحِکایات، نام عمومی مجموعه‌ای از نسخه‌های خطی مشتمل بر تعدادی داستان.
جبرئیل جولا | حسن ذوالفقاری جِبْرِئیلْ جولا، یا جبرئیل جولاه، نام داستانی شفاهی و عنوان کتابی مکتب‌خانه‌ای از نویسنده‌ای ناشناس. کتاب، داستان جولاهی (= نساجی، بافنده‌ای) است که صندوق پرنده‌ای به دست می‌آورد و خود را جبرئیل می‌نامد و دختر پادشاه عمّان را فریب می‌دهد.
تیرماه سیزده | نسیم نورافکن روحی تیرْماهْ سیزْدَه، جشن و مراسمی آیینی در سیزدهم تیرماه «تبری»، مصادف با آبان ماه شمسی، به منظور شکرگزاری خداوند، ستایش آب و طلب خیر و برکت.
جذام | پیمان متین جُذام، نوعی زخم عفونی مزمن و پیش‌رونده که با ایجاد تغییرات شکلی در اعضای بدن همراه است. این زخم با نامهای دیگری چون خوره، آکله، داءالاسد و بَرَص نیز شناخته شده است. واژۀ جذام به معنای بُریدن است
جارو | مریم محمدتبار جارو، یا جاروب، وسیله‌ای دست‌ساز، ساخته‌شده از برگ، ساقه و شاخۀ گیاهان جهت رُفت‌وروب، با کاربردهای متنوع در فرهنگ مردم.
جرب |
جرس | شهناز مرادی کوچی جَرَس، فیلمی مستند دربارۀ ساربانان كویر به كارگردانی كیومرث درم‌بخش. این فیلم توصیف تقابل سنت (حمل بار با شتر) و صنعت (حمل بار با قطار) و نابودی تدریجی حرفۀ ساربانهای كویر به صورتی نمادین است.
جریب |
جریده |
ثمار القلوب | حسن طباطبایی ثِمارُ الْقُلوب، یکی از مهم‌ترین آثار عبدالملک ثعالبی (350- 429 ق / 961- 1038 م)، ادیب، لغوی، شاعر و کاتب ایرانی.
جشن مردگان |
جشن سده |
جرگه، شکار | ابوالقاسم پژوهشگر جَرْگه، شِکار، یا شکار جرگه‌ای، نَرْگ، نرگه، نرکه، نوعی شکار که در آن شکارگران در جرگه‌ها (صفها)یی حلقه‌‌وار حیوانات شکاری را محاصره کرده، مرتباً حلقۀ محاصره را تنگ‌تر می‌کنند تا آنها را به‌طور گروهی شکار ‌کنند.
جغول بغول |
جشن سده | عباس بهارلو جَشْنِ سَده، فیلم مستندی ساختۀ منوچهر عسگری‌نسب دربارۀ مراسم جشن سده در ایران.
جزیه |
جفت |
جام جم | آرش اکبری مفاخر جامِ جَم، جام ویژۀ جمشید با 3 ویژگیِ می‌نوشانی، پیوند داشتن با روان نیاکان و جهان‌نمایی، با عنوانهایی چون جام جهان‌نما و جام گیتی‌نما، که به فریدون، کیکاووس، کیخسرو و جز آنها نیز نسبت داده شده‌است.
توفیق | علی میرانصاری , محمد جعفری (قنواتی) توفیق، از مشهورترین نشریات فکاهی ایران. این نشریه در 3 دورۀ انتشاراتی و در طول 50 سال ...
جزیره خارک | محمد بهارلو جَزیرۀ خارْک (دُرّ یتیم خلیج‌فارس)، تک‌نگاری (مونوگرافی) جلال آل‌احمد از جزیرۀ خارک که در 1339 ش منتشر شد.
توق | عمادالدین باقی توق، یا طوق، توغ، توقه، از نشانه‌های سوگواری مذهبی. فرهنگ فارسی معین آن را به شکل «توغ»، و ترکی آن را «توق» ضبط کرده
جفر |
جغرافیای اصفهان | نیره افتخاری
تیله بازی | نسیم عظیمی پور تیله‌بازی، از بازیهای سنتی رایج در نقاط گوناگون ایران، که با نام تیله‌انگشتی نیز شهرت دارد.
جفتک چارکش | علی آخرتی جُفْتَکْ چارْکُش، از بازیهای ورزشی در ایران. این بازی در بسیاری از مناطق با نامهایی متفاوت، اما با اصول و قواعدی تقریباً مشابه، دیده می‌شود.
جلال الدین اشرف | ابوالقاسم پژوهشگر , سعادت بخشی جعفرآبادی جَلالُ‌الدّینْ اَشْرَف، از مشهورترین و معتبرترین امامزاده‌های شمال ایران، که بنا به قول مشهور، فرزند امام موسى کاظم (ع) و برادر تنی امام رضا (ع) بوده است
جاحظ | آذرتاش آذرنوش , حسن طباطبایی , حسین کیا جاحِظ، ابوعثمان عمرو بن بَحْر کنانی فُقیمی بصری، نویسنده‌ای با تألیفات فراوان در زمینه‌های گوناگون (د 255 ق / 869 م).

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام