مقاله

با وجود گسترش وسایل ارتباط جمعی مثل ماهواره و فیس‌بوک جوان‌ها کمتر به کتاب و مطالعه توجه دارند در حالی که هیچ چیز جای کتاب را نمی‌گیرد. به گمانم مطالعه کتاب‌های دیجیتالی تا سال‌های آینده می‌تواند جای کتاب‌های کاغذی را بگیرد اما این موضوع هم مستلزم فراهم شدن فضای لازم است. با توجه به شرایط موجود به گمانم ممیزان کتاب در قرن نوزدهم یا دوره‌های نخست قرن بیستم زندگی می‌کنند.

هر­ گاه در فرم تن­ پوش ­های دوره سلوکی و تزییناتی که برای آن قایل شده اند دقیق شویم به شلوغی و انسجام نداشتن موتیف ­ها (طرح تزیینات روی پارچه­ لباس) و به طور کلی برش و دوخت تن پوش­ ها که تفاوت فاحشی با دوره­ی هخامنشیان دارد، پی می­ بریم. در این دوران می توان پیکره ­های برنزی آتنا[1]الهه­ یونانی را با لباسی که همانند لباس یونانیان شکل خاصی ندارد مشاهده کرد. یک نمونه از این پیکره ­ها، تندیسی مکشوف از نهاوند مربوط به قرون سوم و دوم قبل از میلاد است. باید توجه داشته باشیم که برای این پیکره­ ها که سبکی یونانی دارند، لباس تنها یک پوشش محسوب نمی ­شود بلکه بیش از آنکه بخواهد بدن را از نظر پنهان دارد، به خطوط آن شکوه و وقار می­ بخشد. با این وجود پارسیان در این دوران سعی کردند پوشش خود را حفظ کنند. کما اینکه پس از بر افتادن سلوکیان، احیای سنت­ های پوشش در ایران را شاهد هستیم.

او را رئیس المحدثین نامیدن کافی نیست و «صدوق» او را بس لقبی است فاخر. چرا که به قول «سید ابن طاووس(ره)» عدالت وی را چنان اتفاقی بین عام و خاص بوده که او را «صدوق» نامیدن بایست.

هنر به معنای «زیبایی برساخته ذهن و دست آدمی» قدمتی به پیشینه تاریخ بشر دارد. میل به «زیبایی» از محوری‌ترین عناصر فطرت آدمی و از مبانی تعین‌بخش هنر است. هنر نوعی رسالت قدسی در دنیای خاکی دارد. اصطلاح «دنیوی» در ادبیات دینی بر هر چه پست و به دور از روح متعالی است، اطلاق می‌شود و آنچه جاوید و سرشار از حقیقت و زیبایی و خیر است، «اُخری» خوانده می‌شود و یکی از رسالت‌های هنر این است که «دنیا» را به صورت «اُخروی» بیاراید.

«فرهنگی» که ما امروز در آن زندگی می‌کنیم با آنچه به عنوان «فرهنگ» نزد اجداد ما شناخته می‌شد، متفاوت است. آنچنان که امروزه انتخاب یک عامل به عنوان مهمترین فاکتور فرهنگ، کار بسیار دشواری است. سرعت ارتباطات، خلق بازی‌های سرگرمی، بسته‌بندی کردن همه‌چیز به شکل دیجیتال و انتقال تفریحات‌مان به فضای مجازی، همه اینها «فرهنگ» را کاملاً تغییر داده‌اند.

شكل‌گيري آثار ارزشمند و ظهور گنجينه‌هاي گرانسنگ فرهنگي، و نيز ظهور نام‌آوران عرصه قلم بعضاً از حوادث و اتفاقاتي منشأ مي‌گيرد كه نهايتاً فصلي مستقل و بابي آموزنده و خواندني به روي مخاطبان مي‌گشايد؛ به طوري كه اگر حادثه‌اي صورت وقوع نمي‌يافت و زمينه و شرايطي براي قلم‌زدن فراهم نمي‌آمد، آن آثار هيچ‌گاه با انگشتان صاحبان ذوق شكل نمي‌گرفت و اساسا زيور طبع نمي‌آراست، و حتي چه بسا نويسنده‌اي هيچ‌گاه دل به نوشتن نمي‌داد و احساس مسئوليت وي را در پرداختن به موضوعي خاص برنمي‌انگيخت. درواقع مي‌توان گفت برخي وقايع و حوادث، به منزله علتهاي زمينه‌ساز شكل‌گيري ساختار وجودي نوشته‌اي و يا ظهور نام‌آوري قلم‌پرداز به‌شمار مي‌آيند.

به مناسبت 15 ارديبهشت، روز شيراز . نمي‌شود اشعار دلنشين سعدي و حافظ را خواند و از دلبستگي اين دو ستيغ سربلند ادب و معرفت به شيراز آگاه شد و با آنها اظهار همدلي نكرد؛ همچنان كه قرنها بعد شهريار شعر معاصر از دلباختگي خود اين چنين گفت: سلام ای شهر شیخ و خواجه، شیراز سلام ای مهد عشق و مدفن راز

«پاندیت‌ها» (فرزانگان هندو) برای توضیح و تبیین تمام فجایع و فتوحات به «فرهنگ» متوسل می‌شوند: چرا یک جوان آزاردیده و پریشان، به یک سیاستمدار شلیک می‌کند؟ چرا کودکان آفریقایی- امریکایی در مدرسه دعوا می‌کنند؟ چرا ایالات متحده نمی‌تواند در عراق دموکراسی را حاکم کند؟ چرا کارخانه‌های آسیایی اتومبیل‌های بهتری می‌سازند؟ با یک کلیک سریع در رسانه‌های صبح این موضوعات را می‌توان دید: فرهنگ‌ سلاح، فرهنگ ‌توییتر، فرهنگ‌اخلاقی، فرهنگ‌آریزونا، فرهنگ‌دیجیتالی، فرهنگ ‌خشونت، فرهنگ ‌ترس، فرهنگ‌تداوم، فرهنگ‌ حرص و طمع. باوجود این هیچ‌کس توضیح نمی‌دهد که دقیقاً «فرهنگ چیست؟» و چه نقشی در زندگی بشری دارد؟ یا چگونه فرهنگ اصلاح می‌شود؟

دو روز پیشتر مطلع شدم عالم و دیپلمات برجسته و معروف مغرب، آقای عبدالهادی التازی مدتی قبل زندگانی را بدرود گفته است. ایشان را از نزدیک می‌شناختم و در ایام مأموریتم در این کشور در سالهای ۸۵ـ۱۳۸۲، پیوسته با وی ارتباط داشتم؛ ارتباطی که جنبه خانوادگی هم داشت.

دانشگاه آزاد اسلامی در قلمرو آموزش عالی کشور، به‌ویژه در حوزه علوم انسانی، فرهنگ و ادب و اهتمام در تهذیب اخلاق جوانان و آشنا ساختن آنان با مواریث فرهنگ اسلامی و ایرانی و ادبیات جهانی نقشی کلیدی و برنامه‌ای گسترده دارد که خاص و عام به این اصل شریف واقفند. خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی به دلیل استغراق در مکتب رندی، زبانی رمزی، عاطفی و تخیلی - دور از دسترس اوهام- دارد و معرفی این رند فراهنجار کاری آسان نیست و دانشگاه آزاد اسلامی تصمیم گرفت جامعه ایرانی و جهانی را با این زبان فاخر بیش از پیش آشنا سازد.