اخبار

طبقه پنجم دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی در سعادت‌آباد مکان دیدار و گفتگویم با فردی است که به اذعان برخی از اساتید فلسفه، حاذق‌ترین و لایق‌ترین فردی است که می‌تواند درباره الهیات فلسفی مرحوم مطهری صحبت کند. وی صاحب تالیفات و پژوهش‌های متعددی حول و حوش نظام فکری مرتضی مطهری است

آزادی یکی از اصلی‌ترین شعارهای انقلاب اسلامی و پیش‌برنده مطالبات مردمی در هنگامه مبارزه با رژیم پهلوی برای نیل به تحقق نظام اسلامی بوده است و پس از استقرار و تثبیت نظام اسلامی، آزادی در چارچوب مفهومی مردم‌سالاری دینی صورت‌بندی شد؛ هرچند عدم تبیین مناسب و همه‌جانبه مفهوم آزادی در عرصه عمومی، آن را به مفهومی مهجور بدل ساخته است. بازخوانی مفهوم آزادی در چارچوب فکری شهید مطهری و خوانش‌های جدید از آن متناسب با مقتضیات زمان نیاز جدی جمهوری اسلامی است؛ چگونه آزادی رمز بقای اسلام1 و عاملی برای پیدایش و گسترش تمدن اسلامی است2 ولی در برهه فعلی ابزاری برای پیشبرد اهداف جریان غرب‌گرا شده است.

نشست «بهشتی و امروز ما» به همت گروه تاریخ انجمن اندیشه و قلم عصر روز شنبه دهم تیرماه با سخنرانی سید علیرضا بهشتی و حجت‌الاسلام والمسلمین جواد ورعی و در غیاب حجت‌الاسلام مسیح مهاجری، مدیر مسوول روزنامه جمهوری اسلامی در خانه موزه شهید بهشتی برگزار شد. در این نشست علیرضا بهشتی، بر اهمیت كار گروهی و حزب در دیدگاه شهید بهشتی تاكید و برای احزاب و تشكل‌هایی كه آنها را به نوع اول و دوم تقسیم كرد، یازده ویژگی برشمرد و در نهایت، اعلام كرد كه دیدگاه شهید بهشتی با كدام یك از این دو نوع قرابت بیشتری دارد. حجت‌الاسلام والمسلمین ورعی نیز درباره جایگاه ولایت فقیه و ملاك‌های آن در اندیشه شهید بهشتی، سخن گفت.

مقاله حاضر در اسفند سال ۱۳۳۹ جهت ایراد به صورت گفتار و خطابه در یک برنامه عمومی آشنایی با فرهنگ اسلامی توسط استاد شهید آیت‌الله مطهری به رشته تحریر درآمده است.

ج) حق طبقه برگزیده نظریه سوم این است که حکومت، به قول افلاطون، حق طبقه برگزیده و اریستوکرات است که تعبیر به اشراف کرده‌اند. می‌خواهد بگوید که حق یک طبقه است، از باب اینکه حکومت یک فن و تخصص است.

بحث ‌ما همان بحثهای چهارگانه جلسه گذشته است به علاوه بحثهای دیگری که قابل ادغام در آنهاست: تعریف حکومت، لزوم و ضرورت حکومت، حق حاکمیت، و این مسئله که چه شخصی شایسته است که حکومت کند. یکی هم مسئلة شکل و سیستم حکومت است که با مسئلة «چه کسی شایسته است حکومت کند» نزدیک و قابل ادغامند. ششم ملاک مشروعیت حکومت.۱

آنچه از این پس طی چند شماره در دسترس خوانندگان گرامی قرار می‌گیرد، تنظیم‌شدة چهار جلسه درس استاد شهید آیت‌الله مطهری در حوزه علمیه قم برای چند تن از شاگردان خاص در نیمه اول سال ۱۳۵۷ش با موضوع «حکومت اسلامی» است. در مقدمه این اثر که به تازگی نیز وارد بازار نشر شده است، می‌خوانیم:

وجود مقدس زین‌العابدین(ع) قهرمان معنویت است، معنویت به معنی صحیح آن؛ یعنی یکی از فلسفه‌های وجودی فردی مثل علی بن الحسین این است که وقتی انسان خاندان پیغمبر را می‌نگرد، هرکدامشان را، و علی بن الحسین را که یکی از آنهاست، می‌بیند معنویت اسلام یعنی حقیقت اسلام، آن ایمان به اسلام تا چه حد در خاندان پیغمبر نفوذ داشته است

مطالعه فلسفی دین به عنوان یکی از شاخه های مهم فلسفه در دوران جدید در جهان و نیزایران جایگاه خاص خود را پیدا کرده است. گرچه فیلسوفان، متکلمان، جامعه­ شناسان و دین ­پژوهان هر یک به فراخور خود جنبه­ هایی از آن را مورد بررسی قرار داده و می­دهند امّا در عین حال مهم بعد این تحقیقات که نام فلسفه دین را بر خود حمل می­کند مطالعه دین از زاویه فلسفی است که می­تواند وجوه تمایز مشخصی از دین پژوهی. جامعه ­شناسی دین و دفاعیات کلامی باشد.

یکی از الطاف الهی به انسان عقل و قوه ی تفکر است، که در پرتو آن به علم و معرفت دست پیدا می کند و دیگر این که حس کنجکاوی و شناخت بهتر جهان و دست یابی به زندگی آسان، عامل ایجاد تمدن بشری است. در این مقاله پس از تبیین معنای علم، مشخص می شود که مراد از علم در این بحث علوم تجربی، اعم از طبیعی و انسانی، است. و بعد از آن به ذکر معنا و مفهوم تمدن و فرهنگ و تفاوت بین این دو می پردازد و به این نکته هم اذعان دارد که تمدن و فرهنگ در یکدیگر تأثیر و تأثر متقابل دارند، و فرهنگ زیربنای تمدن به شمار می آید، ولی با این حال، به تعبیر استاد مطهری، علم با فرهنگ مساوی نبوده و با آن فرق ها دارد.