اخبار

هدف این مقاله تحلیل جامع تأمّلات مرگ اندیشانه در آثار سنایی است. مرگ، یکی از اندیشه های کلان و مهمّ در آثار سنایی است و او به پدیدۀ مرگ از زاویه ها و چشم اندازهای گوناگون نگریسته و آن را به شیواترین و نغزترین بیان تصویر نموده است

شعر تعلیمی، ظرف تبیین جهان‌بینی و اندیشه‌های اجتماعی، اخلاقی، دینی، عرفانی و فلسفی است. شعر تعلیمی صوفیانه که سنایی پیشتاز و پیشوای آن است، هم جنبة اخلاقی دارد و هم جنبة سیر و سلوکی. عمدة دیوان سنایی قصاید است که بخش معتنابهش تعلیمی است. «حدیقه» یا «الهی‌نامه» سنایی را نیز باید منبع اصلی اشعار تعلیمی صوفیه دانست. قرنها پیش از آنکه مفاهیم و مضامین عرفانی و تعلیمی به ادبیات منظوم فارسی راه پیدا کند، در متون عرفانی منثور فارسی پرورده و پخته شده بود.

گونه‌های شوخ‌طبعی در شعر سنایی، اعم از هزل و هجو و فکاهه، بیش از آنکه جنبه‌ شخصی یا تفننی داشته باشد، در خدمت نقد اجتماعی و اخلاقی است و کارکرد تعلیمی دارد. همین ویژگی یعنی خدمت به اندیشه، موجب جدیت آنها و آفرینش طنز است. سنایی همان‌طور که در بیان تجربه‌های سیر و سلوک عرفانی در شعر فارسی آغازگر است، در طنزآوری در شعر نیز پیشگام است. چنان‌که طنز در شعر بزرگانی چون عطار و مولوی و سعدی و عبید و حافظ، در سایة رهاوردهای ارزشمند طنزآوری در شعر سنایی است.

سنایی بی‌شک یکی از پیشگامان غزل فارسی است که متاسفانه به مقام والای او چنان‌که باید و شاید توجه نشده است. او در غزل، ابداعات و نوآوری‌هایی داشته است که در شعر شاعران پس از او به کمال و بالندگی رسیده است. در باب سنایی غزنوی سخن بسیار زیاد است حتی در باب غزل سنایی.

شعر تعلیمی، ظرف تبیین جهان‌بینی و اندیشه‌های اجتماعی، اخلاقی، دینی، عرفانی و فلسفی است.

انسان کامل بودن لذتی است که کام هر انسان طالب به معرفت حقیقی را شیرین می کند، شور و عشق خداوندی را در دلش شعله ور می نماید و او را واصل به بی نهایت یا همان (خدا گونه شدن) می کند. از دیدگاه عرفان اسلامی که اساس آن بر آرمان گرایی و نوعی ایده آلیسم مبتنی است انسان کاملی که سالکان طریق حقیقت او را به عنوان نمونه و سرمشق و راهنما و راه شناس خود در سیر و سلوک می جویند و دست یابی به دامان رهبری و پایگاه معنوی اش را آرزو می کنند

هفتمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ حکیم سنایی غزنوی، به بررسی «تأثیر سنایی بر خاقانی» اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر محمدرضا ترکی، در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار ‌شد.

از سنایی شاعر دوران ساز و پرآوازه قرن ششم علاوه بر اشعار او آثاری به نثر باقی مانده که محدود به چند نامه است و استاد نذیر احمد آنها را جمع‌آوری کرده و نام مکاتیب سنایی را بر آنها گذاشته است.نگارنده در این مقاله به تحلیل ساختار و سبک این مکاتیب پرداخته و اهمیت آن را در سیر تکاملی نثر فارسی نشان داده است.

حدیقه ی سنایی یکی از متن های پرابهام ادبیات ایران است. ابهام های این کتاب ـ که اوّلین منظومه ی عرفانی در زبان فارسی است ـ بیشتر از نظر زبان ادبی است که در آن، از امکانات زبان گفتاری و گویشی آن سال ها استفاده شده است.

در هفتمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره سنایی، محمدرضا ترکی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران به بررسی تاثیرپذیری خاقانی از سنایی می‌پردازد.