1404/3/5 ۰۹:۳۲
کسانی هستند که نماد زیستِ به‌تمامی فرهنگی‌اند، چه در زیست روزانه و مراودات‌شان و چه آن هنگام که به خلوت می‌روند و پشت میز کار می‌نشینند. کامشاد، به‌گواه آثار و تجربه زیسته‌اش، یکی از این کسان بود و از معدود بازماندگان نسلی که تاریخی پرماجرا را زیستند؛ تاریخی که نام‌های بزرگ و چهره‌های تأثیرگذار فرهنگی از هر گوشه و کنج‌وکنارش هویداست؛ نام‌هایی که جابه‌جای «حدیث نفس» کامشاد می‌درخشند. او خود نیز یکی از همین نام‌هاست بر پیشانی فرهنگ ایران.
کامشاد در ادبیات
علی شروقی: در کارنامه ادبی حسن کامشاد، گرچه ترجمه دست بالا را دارد اما یکی از مهمترین کارهای او در این عرصه، شاید مهمترینشان، اثر تألیفی «حدیث نفس» است که زندگی‌نامه خودنوشت اوست. «حدیث نفس» گرچه خاطرات است و نقل واقعیت، جذابیت رمان را داراست و این، هم به‌خاطر دهان گرم نویسنده در نقل خاطرات خود است و هم به‌دلیل شیرینی و روانی نثر این کتاب که احاطه نویسنده بر نثر فارسی را می‌رساند و مهارت او را در سهل‌ممتنع‌نویسی و نزدیک‌کردن زبان نوشتار به گفتار، بی‌آنکه سلامت نثر در این میانه خدشه بیند و باج به عامیانگیِ مخل بدهد، از آن دست که امروزه در نثرهای سست و خنک برآمده از استیلای فضای مجازی می‌بینیم؛ نثرهایی که به‌طرزی قلابی، صمیمی و خودمانی‌اند و نشانه‌ای از بی‌سوادی و میانمایگی فراگیری که فضای مجازی را نیز، مثل فضای حقیقی، تسخیر کرده است و باعث می‌شود دلمان هرچه بیشتر برای کامشاد و امثال کامشاد تنگ شود. یادمان باشد که کامشاد استادی ادبیات فارسی را هم در کارنامه کاری خود داشت و نثر کهن و معاصر فارسی را خوب می‌شناخت. دوستی‌اش با شاهرخ مسکوب او را از همان سال‌های جوانی با ادبیات کلاسیک فارسی اُخت کرد. همچنین از اولین کسانی بود که روی نثر معاصر فارسی تحقیق کرد و پایان‌نامه دکتری‌اش را در این باره نوشت. این پایان‌نامه بعدها در کتابی با عنوان «پایه‌گذاران نثر جدید فارسی» منتشر شد. این‌ها همه مقدماتی شدند برای شکل‌گیری نثری که بعدها در «حدیث نفس» به پختگی رسید و یک اتوبیوگرافی خواندنی را در زبان فارسی به یادگار گذاشت. عنوان فرعی این کتاب، «خاطرات رسته از فراموشی»، خود حکایت از ذوق و ظرافت نویسنده دارد و طرز نگاهش به مقوله خاطره و خاطره‌نگاری که به‌دلیل سروکار داشتنش با حافظه، همواره در معرض تهدید فراموشی است. شاید هم یکی از دلایلی که خاطره‌گویی همیشه با قصه‌گویی پهلو می‌زند، مداخله فراموشی در آن باشد.
«حدیث نفس» اما جدا از روایت جذاب و ارزش‌های ادبی‌اش از وجهی دیگر نیز مهم است؛ کامشاد به‌دلیل زیستن در مهمترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران و قرار داشتن در جایگاهی نزدیک به بسیاری از شخصیت‌های تأثیرگذار فرهنگی این کشور و آشنایی و دوستی با بسیاری از اهل فرهنگ، از جمله تعدادی از برجسته‌ترین چهره‌های ادبیات معاصر ایران، نظیر ابراهیم گلستان و شاهرخ مسکوب، خود بخشی از این تاریخ بود. از همین رو شرح زندگی‌اش نه‌فقط نقل ماجراهای شخصی و خصوصی، که روایتی از بخشی از حیات فرهنگی ایران معاصر است و تصاویری از نمای نزدیک و در مواردی بدون روتوش از اهل ادبیات و دیگر ساحت‌های فرهنگ ایران به دست می‌دهد.
شیرینی و جذابیت «حدیث نفس» نه‌فقط ماحصل نقل داستان‌وار و جذاب آن، که حاصل تجربه زیسته غنی و پربار نویسنده آن هم هست. کامشاد نه یک زندگی که زندگی‌ها کرده بود. زمانی که کارمند شرکت نفت و عضو حزب توده ایران بود، به‌همراه پنج نفر از کارگران شرکت نفت، به وین فرستاده شد تا در کنگره صلح جهانی شرکت کند. در این کنگره برخی چهره‌های جهانی هنر و ادبیات قرن بیستم، از جمله پابلو نرودا، دیمیتری شوستاکوویچ، ژان پل سارتر و ناظم حکمت، نیز شرکت داشتند.
اهمیت دیگر کامشاد در عالم ادبیات، انتخاب‌های او برای ترجمه بود؛ ترجمه ادبی در کارنامه‌اش گرچه زیاد نیست اما همین تعداد کم هم، ذوق و سلیقه او را در انتخاب می‌رساند و توجهش را به ضرورت آن‌چه برای ترجمه انتخاب می‌کرد و کاربرد آن برای مخاطب فارسی‌زبان. ترجمه‌اش از کتاب «عادات و آداب روزانه بزرگان» میسن کری ما را با خود به پشت صحنه کار خلق هنری و ادبی می‌برد و هر هنرمند و نویسندهای که تازه پا در وادی آفرینش هنری و ادبی گذاشته است می‌تواند از آن بیاموزد. همچنین است کتاب «هنر داستان‌نویسی» که ترجمه اوست از منتخبی از مصاحبه با نویسندگان در نشریه «پاریس ریویو». و هم‌او بود که با ترجمه رمان «درک یک پایان» جولین بارنز، نام این نویسنده معاصر مطرح انگلیسی را در ایران بر سر زبان‌ها انداخت.
منبع: ایبنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید