نگاهی به تصحیح تمهیدات پس از نیم قرن

1397/4/23 ۱۲:۳۴

تمهیدات عصارۀ تفکرات و حاصل دوران پختگی عارفی است که نه به جرم نگارش این اثر که به جرم نگاشته های بسی محتاطانه تر از آن به دار آویخته و به قولی سوزانده شد.

تقی پورنامداریان؛ مینا حفیظی

تمهیدات عصارۀ تفکرات و حاصل دوران پختگی عارفی است که نه به جرم نگارش این اثر که به جرم نگاشته های بسی محتاطانه تر از آن به دار آویخته و به قولی سوزانده شد.

بسیاری از عبارات تمهیدات عین القضات همدانی آن چنان غیر متعارف بود و هنوز هست که نویسنده، در زندان، نگارش آن اثر را کتمان کرد و تمهیدات را در سیاهۀ آثار خویش نیاورد. حتی ، تا سالیان متمادی، کاتبان تمهیدات، در پایان کتاب، عباراتی از قبیل تمت «زبدة الحقایق» بید را می آوردند. بدین سان، تمهیدات با نام زبدة الحقایق – اثر دیگری از عین القضات – شناخته می شد حال آنکه زبدة الحقایق به زبان عربی تألیف شده و، از همان سطر اول، چنان با تمهیدات و لحن توفانی شطح آمیز آن متفاوت است که نمی توان تمهیدات را ترجمۀ آن دانست. لحن ناشی از نگاه تهورآمیز و خلاف عادت نویسنده به شریعت این اثر را استقلالی بخشیده که در دیگر آثار عین القضات تا این حد نظرگیر نیست.

شمارۀ 62 نامۀ فرهنگستان

دریافت مقاله

منبع: میراث مکتوب