تشبیه (تطور، تحلیل و نقد)

1396/7/16 ۱۴:۳۷

هنگامی که از ادبیات سخن به میان می‌آوریم، از جمله نخستین مباحثی که به ذهن خطور می‌کند، مباحث بلاغی است. برای عدّه‌ای چگونگی کاربرد زبان، نشان ادبیّت است، حال آن‌که برای گروهی دیگر سروکار داشتن با اَشکال بلاغی اولیّن نشانۀ متن ادبی است. می‌توان گفت یکی از پایه‌های بلاغت یا اصلی‌ترین رکن آن تشبیه است که بسیاری از ارکان بلاغی بر اساس آن بنا شده‌اند؛ از این‌رو بررسی و نقد جوانب این موضوع، مدخل و زمینه‌ای است برای بررسی و نقد سایر مؤلفه‌های این حوزه.

هنگامی که از ادبیات سخن به میان می‌آوریم، از جمله نخستین مباحثی که به ذهن خطور می‌کند، مباحث بلاغی است. برای عدّه‌ای چگونگی کاربرد زبان، نشان ادبیّت است، حال آن‌که برای گروهی دیگر سروکار داشتن با اَشکال بلاغی اولیّن نشانۀ متن ادبی است. می‌توان گفت یکی از پایه‌های بلاغت یا اصلی‌ترین رکن آن تشبیه است که بسیاری از ارکان بلاغی بر اساس آن بنا شده‌اند؛ از این‌رو بررسی و نقد جوانب این موضوع، مدخل و زمینه‌ای است برای بررسی و نقد سایر مؤلفه‌های این حوزه.
کتاب حاضر پس از بررسی و نقد تعریف تشبیه، در سه فصل مباحث مختلف و مرتبط با تشبیه را تحلیل و نقد کرده است: در فصل نخست، چارچوب مسائل تشبیه در کتب فارسی و عربی بررسی شده، در فصل دوم به بررسی و نقد ارکان تشبیه پرداخته، هر مؤلفه را همراه با تمام مسائل مربوط به آن بررسی کرده است و در فصل سوم مؤلف تلاش کرده‌ است موضوعاتی مطرح شود که در کتب بلاغی به آن نپرداخته‌اند. به‌نظر می‌رسد امروزه بدون توجه به چنین موضوعاتی، مباحث بلاغی و در این‌جا اختصاصاَ تشبیه، چندان کارا نخواهند بود؛ طرح چنین مباحثی می‌تواند دریچۀ تازه‌ای به موضوعاتی از این دست باشد.

رضایی جمکرانی، احمد، تشبیه (تطور، تحلیل و نقد)، تهران، مروارید، قطع: وزیری، بها: 230000 ریال، 1396.

منبع: میراث مکتوب