«تصوف»؛ خاستگاه، تاریخ و موضوعات وابسته

1396/2/3 ۱۰:۵۹

کتاب حاضر شامل مجموعه مقالاتی است که نخست ذیل مدخل «تصوف» در دائرة المعارف بزرگ اسلامی منتشر شد. در تدوین این مدخل، هدف آن بود که گزارشی از پدیدۀ دینی و فرهنگیِ گسترده و عمیق تصوف در جهان اسلام ارائه گردد که خواننده را با ابعاد گوناگون موضوع آشنا کند و خاستگاه، سیر تحول تاریخی، چگونگی حضور تصوف در سرزمینهای مختلف و رابطۀ آن با دیگر وجوه علمی و فرهنگی جوامع اسلامی را مورد بررسی قرار دهد.

دبا: کتاب حاضر شامل مجموعه مقالاتی است که نخست ذیل مدخل «تصوف» در دائرة المعارف بزرگ اسلامی منتشر شد. در تدوین این مدخل، هدف آن بود که گزارشی از پدیدۀ دینی و فرهنگیِ گسترده و عمیق تصوف در جهان اسلام ارائه گردد که خواننده را با ابعاد گوناگون موضوع آشنا کند و خاستگاه، سیر تحول تاریخی، چگونگی حضور تصوف در سرزمینهای مختلف و رابطۀ آن با دیگر وجوه علمی و فرهنگی جوامع اسلامی را مورد بررسی قرار دهد. برای تحقق این هدف ناگزیر می‌بایست طرحی در نظر گرفته می‌شد تا همۀ این موضوعات گوناگون را به شیوه‌ای به سامان و شایسته در خود جای ‌دهد. این طرح اولیه پس از مشورت با استادانی چون دکترسیدحسین نصر، دکترسیدفتح‌الله مجتبایی و دکتر نصرالله پورجوادی پرداخته و آماده شد. سپس مقالات متعدد براساس این طرح با مشارکت پژوهشگران ایرانی و غیرایرانی طی مدت بیش از دو سال به نگارش درآمد و پس از طی روند معمول آماده‌سازی و ویرایش، در جلد 15 دائرة المعارف بزرگ اسلامی به چاپ رسید.

اندکی پس از نخستین نوبت چاپ این مقالات در قالب دائرة المعارفی، اهمیت و ضرورت مراجعه به این پژوهش به عنوان متن تحقیقی و درسی در رشته‌های دانشگاهی عرفان اسلامی، و ادیان و عرفان به چشم آمد و چاپ جداگانۀ مجموعۀ مقالات در قالب کتابی مستقل، مفید و سودمند به نظر رسید؛ بنابراین، با موافقت جناب‌آقای سیدکاظم موسوی‌بجنوردی، زمینۀ آماده‌سازی آن برای چاپ به شکل کتاب فراهم گردید. افزون بر این، دو مقالۀ «خانقاه» و «تفسیرهای عرفانی» هم به این مجموعه افزوده شد.

کتاب حاضر افزون بر سعی نویسندگان مقاله‌ها، حاصل کوشش محققان متعدد در روند تغییر نظام ارجاع‌دهی و منبع‌نویسی و بازخوانی مکرر آنها است.

این کتاب شامل هشت فصل به شرح زیر است:

1. اصول و مبانی

2. مباحث تاریخی

3. تصوف در سرزمینهای گوناگون

4. خانقاه، تاریخ، کارکرد، معماری و آداب        

5. ادبیات تصوف              

6. تصوف و دیگر وجوه فرهنگی                  

7. نقد تصوف                  

8. تاریخ تحقیقات در زمینۀ تصوف

   نویسندگان مقالات این کتاب عبارتند از:غلامعلی آریا، علیرضا ابراهیم، حمیرا ارسنجانی، محمودرضا اسفندیار، غلامرضا اعوانی، علیرضا باقر، احمد پاکتچی، نصرالله پورجوادی، مسعود تاره، محسن خالقی، ثریا خدامرادی، حسین خندق‌آبادی، سیگوارد فون سیکارد، محمدجواد شمس، نوشین ‌صاحب، سعید ضرابی‌زاده، محمدرضا عدلی، مریم فلاحتی‌موحد، حمیدرضا فرزان‌یار، فاطمه لاجوردی، زیلان موریس، سیدحسین نصر، محمدکاظم یوسف‌پور        

نام کتاب: تصوف

به کوشش: فاطمه لاجوردی

ناشر: مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی)

چاپ اول: تهران 1395

شمارگان: 500 نسخه        

«تصوف»؛ خاستگاه، تاریخ و موضوعات وابسته توسط انتشارات مركز دائرة المعارف بزرگ اسلامى(مركز پژوهش هاى ايرانى و اسلامى)، در ارديبهشت ماه ١٣٩٦، در نمايشگاه بين المللى كتاب تهران عرضه خواهد شد.