گفتگو

کودتای 28 مرداد، هنوز پدیده‌ای سیاسی محسوب می‌شود و سهراب یزدانی، نویسنده کتاب «کودتاهای ایران»، معتقد است؛ شاید هرگز به این کودتا به عنوان پدیده‌ تاریخی صرف نگاه نشود. روزگاری که مصدق به عنوان قهرمان مبارزات ضد استعماری در جهان سوم محسوب می‌شد و انگلیس و آمریکا و نیروهای داخلی که هنوز هم چندان شناخته شده نیستند، کوشیدند تا با طراحی و اجرای کودتا او را از قدرت خلع کنند تا به خواسته‌های خود جامه عمل بپوشانند.

آذرتاش آذرنوش چهره ماندگار، استاد پیشکسوت و برجسته دانشکده الهیات در رشته ادبیات عرب و پژوهش‌های قرآنی دانشگاه تهران و از جمله استادان زبان و ادبیات قدیم عرب است که به ادبیات کلاسیک فارسی هم پرداخته و در آثارش به تعامل و ارتباط ادبیات عرب با ادبیات فارسی توجه ویژه داشته است، ویژگی اصلی کارها و آثار آذرنوش، فرا مرزی بودن آن‌هاست نه تنها در ایران، بلکه در خارج از کشور نیز علاقه‌مندان زبان و ادبیات عرب، مشتاق مطالعه آثار ایشان هستند.

متافیزیک آنطور که ابن‌سینا در «شفاء» در نظر گرفته، توضیح عقلانی همه هستی است. ابن‌سینا مشتق‌شدن همه چیز از هستی، ابدیت هستی و نیز نفی شناخت آنچه مجزا از منبع هستی است را در شفا توضیح داده است. ابن‌سینا برای هر علمی، موضوعی در نظر گرفته و علوم را به دو شاخه نظری و عملی تقسیم کرده است. از نظر او، علم نظری دانشی است که موضوعش مستقل از ماست، در حالی که علم عملی برای ما کاربرد دارد.

لئون داویدوویچ تروتسكی با تكیه بر نظریات ماركس، مبنی بر انقلاب دایم و ادامه انقلاب سوسیالیستی تا حاكمیت پرولتاریا در خارج از مرزهای شوروی، در مقابل لنین قرار گرفت و عنوان خائن به انقلاب را گرفت. تروتسكی پس از مرگ لنین در لیست تصفیه بزرگ مخالفان استالین قرار گرفت و در مرحله نخست از حزب اخراج و پس از آن به خارج از كشور تبعید شد.

تفسیر سیاسی قرآن از آنجایی که اندیشۀ نص‌محور است و معطوف به سیاست و اصلاح اجتماعی، پیوندی عمیق با نواندیشی دینی در ایران معاصر دارد؛ پیوندی که خاستگاه آن اعتقاد به جامعیت قرآن و نقد دوگانۀ تحجرگرایی دینی و سکولاریسم است. تفسیری که با تلاش نواندیشان دینی معطوف به سیاست و اصلاح اجتماعی است و به نظامی آزاد و عدالت‌محور در جامعه توجه دارد.

از مجموعه «سیری در تاریکی‌های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار» به تازگی مجلدات جدیدی منتشر شده است. جریان طلیعه نمایشنامه‌نویسی در ایران و سرگذشت دارالفنون از اين مجموعه به بازار كتاب ايران آمده است. در کنار این دو مجلد، جلد دوم؛ نهضت آشنایی ایرانیان با تئاتر و ادبیات نمایشی عثمانی در عصر قاجار و جلد ششم؛ آشنایی با تئاتر و تماشاخانه‌های اتریش منتشر شده و ترتیب در انتشار کتاب‌ها لحاظ نشده است.

به تازگی کتابی با عنوان مکتب کیوتو: آشنایی با فلسفۀ ژاپن (ققنوس- اسفندماه 1396) به قلم محمد اصغری منتشر شده است. این اثر به عنوان نخستین منبع فارسی در این زمینه، منحصر به  فرد است. مکتب کیوتو با جانِ ژاپنی،1 مهم ترین کتاب ترجمه شده به فارسی دربارۀ فلسفۀ ژاپن، کاملا متفاوت است.

اهالی فکر و نخبگان بواسطه دانش و آگاهی که دارند، می‌توانند برای کارگزاران در گذر از بحران‌ها بسیار مثمر ثمر باشند هرچند که اغلب به‌دلیل رویکرد انتقادی که نسبت به ساختارها دارند، کمتر از سوی بدنه سیاسی به مشارکت فراخوانده می‌شوند.

بعدازظهر یكی از روزهای گرم مردادماه، خدمت دكتر مرتضی كاخی رسیدیم و از هر دری سخنی به میان آمد. كاخی در این دیدار علاوه بر توضیح چگونگی شكل گرفتن كتاب «باغ‌بی برگی»، هم از نوع نگاهش به روند رشد ادبیات معاصر گفت و هم درمورد مقوله‌ای با نام «ادبیات شكست» اظهارنظر كرد كه محور اصلی این گفت‌وگوست. كاخی یكی از فعالان موثر در معرفی شعر معاصر ایران است كه از میان كتاب‌های او می‌توان به آثاری چون: «سر كوه بلند، روشن‌تر ازخاموشی، شیوه‌نگارش، قدرمجموعه گل، این كوزه‌گر دهر و...» اشاره كرد.

حسام‌الدین سراج موسیقی و معماری را به‌طور تخصصی دنبال می‌کند. کارشناسی ارشد معماری و دکترای پژوهش هنر دارد و در زمینه موسیقی سرپرست گروه ایرانی «بیدل»، خواننده، نوازنده سه‌تار وسنتور است. او تاکنون 29 آلبوم موسیقی منتشر کرده و جدیدترین آلبوم‌اش قرار است در سال‌جاری منتشر شود. با او می‌توان درباره موسیقی، معماری و پژوهش نظری در هنرهای مختلف به گفت‌وگو نشست. نسبت موسیقی و معماری در کار او با گریزی به کارنامه هنری این هنرمند چندوجهی موضوع صحبت ما قرار گرفت.