گفتگو

گفت و گوی حاضر، که شرحی است بر یکی از ابیات مشهور حافظ(دل می رود ز دستم صاحبدلان خدا را/دردا که راز پنهان خواهد آشکارا)، در بردارنده نکات و اطلاعات تازه‌ای در شرح بیت مذکور است. از جمله آنکه، در مصرع نخست با یکی از ظرایف کار حافظ که عبارت است از نشان دادن فضای زمانی، مکانی و وضع و حالی در خود الفاظ شعر، آشنا می‌شویم و در مصرع دوم با معانی متفاوت «راز»، «سر»، «مساله» و «معما» و در نتیجه مراد حافظ از«راز» در بیت محل بحث. همچنین، در شرح مصرع دوم استاد ملکیان به توضیح تبیین‌های مختلفی پرداخته‌اند در باب این پرسش که: «چرا عشق مکتوم ماندنی نیست؟».

جوزف روز استاد فلسفه دانشگاه وسلیان آمریکا است. علایق او در فلسفه بیشتر در حوزه فلسفه علم و نقش علم در جامعه متمرکز است. روز یکی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مترجمان و شارحان فلسفه هایدگر نیز به‌شمار می‌رود. از او تا کنون کتب و مقاله‌های گوناگونی به چاپ رسیده است که بیشتر آن‌ها در حوزه فلسفه قاره‌ای علم بوده‌اند. پریسا صادقیه مترجم فلسفه های قاره ای علم گفت‌وگوی جالبی را با جوزف روز در حوزه فلسفه علم قاره‌ای به انجام رسانده است که تمرکز آن بیشتر بر روی فلسفه علم هایدگر است. روز در این گفت و گو هم چنان درصدد دفاع از خطوط کلی فلسفه علم هایدگر است.

در واقعیت عینی و بیرون از تاریخ‌ادبیات‌های موجود اما، تاریخ و ادبیات چنان درهم‌تنیده‌اند که هریک بی‌دیگری بی‌معنا می‌نماید. خاصه وقتی از منظری متفاوت‌تر از نگاه خطی، به تاریخ نگریسته شود و در بین شاخه‌های توده‌شده بر هم در سیر زمان، به دنبال نقاط نادیده و تاریک و حاشیه‌ای گشت تا ارتباط گذشته و اکنون بازنمایی شود. کم بوده‌اند نگاه‌هایی که تاریخ و ادبیات را در نقطه پیوندشان با هم ببینند و به‌جز کارهایی پراکنده و گاه ناقص چیز زیادی تاکنون وجود نداشته است.

محمد حسین ملایری، دبیر کل کانون ایرانی پژوهشگران فلسفه و حکمت و استاد مدعو دپارتمان‌های فلسفه‌ علم دانشگاه‌های تهران و قم، از معدود اندیشمندانی است که از منظری قاره‌ای به مطالعات علم پرداخته‌است. از ملایری اثری نیز در همین باب به چاپ رسیده است تحت عنوان «فلسفه‌ علم پدیدار شناسی هرمنوتیک» که به نوعی رساله‌ دکترای او نیز محسوب می‌شود؛ ملایری این کتاب را در سال 1390 با مقدمه دکتر حسن روحانی و پرفسور پاتریک هیلان منتشر ساخت. در گفت و گویی که پیش رو دارید، برخی از محورهای اصلی اندیشه‌ ملایری در مورد فلسفه‌ علم و نسبت آن با گرایش‌های تحلیلی و قاره‌ای مورد پرسش قرار گرفته‌اند.

«هنر والا» را نمی‌پسندیم‌ ایرانیان به هنر به عنوان موضوعی فراغتی و تفریحی می‌‌نگرند مهسا رمضانی: هنر در اندیشه کلاسیک، «هنر والا» یا «هنر زیبا» فرض می‌شود در حالی که امروزه جامعه‌شناسی هنر، در کنار هنرهای زیبا، برای «هنرهای عامه‌پسند» نیز به عنوان وجهی دیگر از هنر، اعتباری خاص قائل است. جامعه‌شناسان هنر، «گالری و موزه‌ گردی» را در دسته «هنرهای زیبا» طبقه‌بندی می‌کنند و از عدم اقبال به این مراکز نتیجه می‌گیرند که این سطح از هنر (هنر والا) جایگاه محکم و گسترده‌ای در میان جامعه ندارد و از عوامل اثرگذار در شکل‌گیری چنین ذائقه هنری‌ای در جامعه بحث می‌کنند. از آنجا که رفتن به گالری و موزه‌های هنری، در جامعه ما نیز چندان مرسوم و پرمخاطب نیست دلایل این امر را با دکتر اعظم راودراد به بحث گذاشتیم

علی ورامبنی: نسبت روشنفكر با مردم و نسبتش با سياست (قدرت)، دو رابطه‌اي است كه در واقع وضع و حال روشنفكر را مشخص مي‌كند. يا حتي وراي آن، اينكه با توجه به اين وضع و حال و جايي كه ايستاده است مي‌توان شخصي را روشنفكر ناميد يا خير؟ رويكردها نسبت به هر دو رابطه متفاوت است و گاهي متناقض. بعضي معتقد هستند كه روشنفكر بايد منفك از مردم و قدرت به نقد هر دو بپردازد. عده‌اي مي‌گويند كه روشنفكر بايد زبان حال ملت در برابر دولت باشد. بعضي هم با تأسي از افلاطون و نظريه فيلسوف- شاه اعتقاد دارند كه روشنفكر بايد در لايه‌هاي سياستگذاري و تصميم‌گيري رسوخ كند. مدافعان هر كدام از اين نظريه‌ها هم، صغري و كبري‌ها و نتيجه‌گيري‌هاي خاص خود را دارند. با مصطفي ملكيان پيش از اين راجع به نسبت روشنفكر و مردم صحبت كرده بودم. وي تعريف خاص خود از روشنفكر را دارد. روشنفكر از نگاه او كسي است كه بايد داور مردم باشد

سحر آزاد:نصرت‌الله مسلمیان کم گفت‌وگو و البته در این سال‌ها کم هم نمایشگاه برگزار می‌کند، این را خودش نیز می‌گوید و در پرانتز اضافه می‌کند «به نشانه اعتراض». او یکی از همان نقاشان آرمان‌خواه اواخر دهه ٥٠ و اوایل دهه ٦٠ است که برخلاف برخی از هم‌نسل‌هایش همچنان به‌دنبال آرمان‌خواهی است. این را نه‌تنها در آثارش بلکه در روشی که برای انجام فعالیت‌هایش نیز انتخاب کرده، می‌توان دید. او یکی از نقاشان مطرح معاصر است که از چندین‌سال قبل تدریس در دانشگاه را به دلیل نبود شرایط مناسب آموزشی کنار گذاشت و این راه را در یک مؤسسه خصوصی ادامه داد. او با وجود رسانه‌های جدید هنوز به نقاشی وفادار مانده است. او که متولد ١٣٣٠ در سلماس و دارای مدرک کارشناسی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است، نه‌تنها در انتخاب تک‌تک کلماتی که قرار است در گفت‌وگو منتشر شود، بلکه در انتخاب گالری‌هایی هم که قرار است آثارش در آنها به نمایش گذاشته شوند، وسواس دارد. آخرین نمایشگاه او با عنوان «آرمان‌خواهی و نقاشی» در سال ٩٢ در گالری بوم برگزار شد. یکی از دغدغه‌هایی که او همیشه بر آن تأکید دارد هویت یا به تعبیر خودش «بحران هویت» به‌دنبال ورود مدرنیته است. همین موضوع، بهانه‌ای برای گفت‌وگوی ما شد:

آیدین آغداشلو یکی از شناخته شده ترین هنرمندان عرصه تجسمی است،این هنرمند پیشکسوت تاکنون نمایشگاه های انفرادی متعددی برگزار کرده است که نمونه آن سال گذشته در گالری« اثر» بود و تمام آثار او در این نمایشگاه به فروش رفت. آغداشلو بعد از این نمایشگاه اعلام کرد که برای یک سفر به خارج از کشور می رود،حالا این هنرمند معاصر به ایران بازگشته است تا درباره موضوع هویت و هنرمند با ما به گفت وگو بنشیند.

حسام‌الدین سراج متولد سال ١٣٣٧ اصفهان است؛ شهری که نقشی پررنگ در حفظ و ترویج موسیقی ردیف دستگاهی دارد و بزرگان زیادی را در این عرصه به هنر ایران معرفی کرده است. او آموختن نوازندگی تنبک را از ١٣ سالگی شروع کرد و پس از آن سنتور‌نوازی را نزد اساتیدی چون فرامرز پایور، رضا شفیعیان و پشنگ کامکار فراگرفت. در محضر اساتیدی از جمله محمود کریمی و محمدرضا شجریان، تلمذ آواز كرد و از سال ١٣٥٩ در کنار تحصیل رشته معماری، کار حرفه‌ای‌اش را با انتشار آلبوم نینوا آغاز کرد. در طول سه دهه گذشته، تعداد آلبوم موسیقی منتشر شده با صداي او به بيش از ٣٠ آلبوم رسيده است

40 سال کاوش در تمدن ایران از مسجد جامع اصفهان تا بیشاپور حمیدرضا محمدی: خیلی حرف است در شهری باستانی در قلب ایتالیا ‌زاده شوی و راهنمایی یک استاد، کاری کند که بخش اعظم سال‌های تحصیل و تدریس و تحقیقت، صرف کشوری دیگر به نام «ایران» شود. به این سرزمین گام بگذاری و بیش از 40 سال وقت صرف شناختنش کنی. اما «برونو جنیتو» (Bruno Genito) درست مصداق همین گفته است. این استاد 64 ساله دانشگاه شرقی ناپل ایتالیا (University of Naples L'Orientale)، در رشته هنر و باستان شناسی ایران درس خواند اما «امبرتو شراتو» (Umberto Scerrato، در منابع فارسی نام او امبرتو اسکراتو ذکر شده است.