گفتگو

عصر دهم اردیبهشت سال 86 بود که خبر ضایعه مغزی «علی اشرف درویشیان» رابه من دادند. خبری که نه تنها من بلکه انبوهی از دوستداران این نویسنده و اهالی ادبیات، فرهنگ و آزادمنشی را متأثر ونگران کرد. حالا آقای نویسنده از آن روزهای سخت گذر کرده و درآخرین دیداری که برای انجام این گفت‌و‌گو، با او داشتم؛ دیدم که به مبارکی وسربلندی روی پاهایش ایستاده و دارد قدم برمی دارد. می‌گفت«دارم بهتر می‌شوم و در این مدت چند داستان کوتاه نوشته‌ام. رمانی را نیز شروع کرده‌ام که باز حال وهوای«کرماشان»* دارد ودر آن به زندگی پهلوانان آن دیار می‌پردازم. قهرمان رمان، پهلوانی است که عاشق می‌شود و...» به گمان نگارنده، این پهلوان عاشق، خود نویسنده است که حماسه وعشق را به هم آمیخته تا حماسه‌ای عاشقانه خلق کند هر چند که خود عشق بزرگترین حماسه است.

مطمئنا پرداخت نویسندگان به موضوعات روز یکی از مسائل مهم در حوزه ادبیات است. 13 آبان و موضوع «استکبارستیزی» یکی از موضوعاتی است که شاید در ادبیات ما خیلی از آن غفلت کرده‌ایم و در داستان‌ها خیلی به آن پرداخته نشده است. به سراغ ابراهیم حسن‌بیگی، نویسنده کتاب «روایتی ساده از ماجرایی پیچیده» رفتیم تا درباره کتاب جدیدش و پرداختن به موضوع استعمار و استکبارستیزی در داستان جدیدش با او گفت‌وگو کنیم.

روشنفکری چیست؟ روشنفکر چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟ جریان‌های روشنفکری در قرن حاضر چه تأثیراتی داشته‌اند؟ روشنفکران ایرانی در کدام دوره‌ها موفق‌تر عمل کرده‌اند؟ علل تلخکامی‌های روشنفکران ایرانی در برخی دوره‌ها چه بود؟

رهبر معظم انقلاب درباره‌ جایگاه ویژه‌ زیارت اربعین فرمودند: «شروع جاذبه‌ مغناطیس حسینی، در روز اربعین است. جابربن‌عبدا... را از مدینه بلند می‌کند و به کربلا می‌کشد. این، همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی، در دل من و شماست. کسانی که معرفت به اهل‌بیت دارند، عشق و شور به کربلا همیشه در دل‌شان زنده است.

بحث از ملت و ملیت این روزها در سراسر جهان و به خصوص در خاورمیانه داغ است. علل و عوامل متفاوتی را نیز برای این امر می‌توان بازجست؛ ناكارآمدی دولت‌های ملی از برآوردن خواست‌ها و مطالبات متنوع گروه‌ها و اقشار متشكل شان، قدرت گرفتن نیروهای گریز از مركز، بحران‌های ریز و درشت در خاورمیانه كه اكنون اثراتش به سراسر جهان گسترده شده است

«گنج‌نامه» یا داستان‌های گنج‌ نمکی مجموعه سه داستان از ویلیام فاکنر یکی از برجسته‌ترین نویسندگان قرن بیستم امریکا با برگردان احمد اخوت هفته گذشته از سوی نشر افق منتشر شد. فاکنر را در ایران بیشتر با شاهکارش «خشم و هیاهو» می‌شناسند، اما فاکنر آثار طراز اول دیگری هم دارد، رمان‌هایی چون گور به‌گور، آبشالوم، آبشالوم که برخی از آنها هنوز به فارسی منتشر نشده‌اند.

َدو شاعر کره‌ای در سفر خود به ایران نکات قابل توجهی را از جریان‌های ادبی حاکم بر کره جنوبی به ویژه شعر و شاعری در این کشور روایت کردند.

اخیرا کتاب «محمود دولت‌آبادی»، نوشته امیرحسن چهل‌تن، بعد از سال‌ها در انتشارات نگاه تجدید چاپ شده است. این کتاب اولین بار در سال‌های آغازین دهه ٨٠ در نشر قصه چاپ شده بود. حدود بیست سال پیش از انتشار این کتاب، انتشار چهار جلد نخست رمان «کلیدر» محمود دولت‌آبادی، امیرحسن چهل‌تن و زنده‌یاد فریدون فریاد را بر آن داشته بود که باب گفت‌و‌گویی بلند را با نویسنده‌ای بگشایند که اقدامش به نوشتن رمانی چند جلدی، در فضای ادبی آن روز ایران، کاری خطیر به شمار می‌آمد. حاصل این گفت‌و‌گو کتابی شد با عنوان «ما نیز مردمی هستیم».

روزگاری نه چندان دور، روزنامه‌ها پایگاه روشنفکران و روزنامه‌نگاری کاری روشنفکرانه بود، اما آنچه این روزها شاهد هستیم گسست ارتباط برخی گروه‌های مرجع از جمله نخبگان فرهنگی و روشنفکران با روزنامه‌ها است،البته بسیارند صاحب‌نظرانی که با این تجربه زیسته ما، موافق نیستند و منتقد چنین قضاوتی هستند؛ همچون میهمانان ما در این میزگرد که معتقدند رابطه بین روشنفکران و رسانه‌ها نه تنها کمرنگ نشده بلکه در شرایط رسانه‌ای امروز حتی ریشه‌های محکم‌تری هم پیدا کرده است، همین اختلاف دیدگاه به چالش این میزگرد بدل شد.بر این باوریم اگر قرار باشد ارتباط سازنده و اثربخش بین روشنفکران و روزنامه‌ها شکل گیرد باید این تعامل بر چهار ستون استوار شود؛ نخست، «مخاطبان» باید این تقاضای اجتماعی را داشته باشند

موسی دیباج، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران می‌گوید: ویتگنشتاین فیلسوفی نیست که کتاب بنویسد بلکه تحلیل می‌کند. او فیلسوفی نیست که بخواهد با پرسش کردن به حقیقت نائل شود گویی در جان او هر آن چیزی که یافت می‌شود غنیمت شمرده می‌شود.