لابه لای اسناد

آنچه امروز ما را از دریچه رخدادهای تاریخ اجتماعی با تصویرهای به جای مانده از زندگی گذشته ایرانیان پیوند می‌دهد «تغییر نام روزنامچه اخبار دارالخلافه طهران به روزنامه وقایع اتفاقیه» است. انتشار روزنامه در ایران به نیمه نخست حکومت قاجار بازمی‌گردد. روزنامه‌های نخستین، بیشتر دولتی و بازتابنده اقدامات و تصمیمات دولت به شمار می‌آمدند. روزنامچه اخبار دارالخلافه طهران که بعدها وقایع اتفاقیه نامیده شد، سرآمد و قافله‌سالار این جریان به شمار می‌آید. نخستین روزنامه‌ها و جراید ایرانی، کمتر تصویری از زندگی اجتماعی مردمان زمانه خود به دست می‌دهند، از آن‌رو که بیشتر رسانه کومت و دولت به شمار می‌آمدند تا جامعه.

بخشی از خاطرات ناصرالدین شاه قاجار در پطرزبورگ و ملاقات با امپراطور روسیه(سفر اول فرنگستان): روز [پنجشنبه]۲۴ ربیع الاول: صبح در راه آهن برخاستم.........باز راندیم تا نزدیک شدیم به گارِ پطر[زبورگ].لباس پوشیده [با] جقه و آویز الماس، شمشیر الماس و غیره حاضر شدیم. کالسکه در gar گار ایستاد، امپراطوردمِ درِ کالسکه ،با ولیعهد و پسرهای دیگر امپراطور با همه خانواده سلطنت و همه جنرالها که زیاد از حد بودند ایستاده بودند. امپراطور الکساندر دوم با کمال تعظیم و تکریم، مارا پذیرفت

اولین سکه ای که در جهان اسلام به نام حضرت ولی عصر حجه ین الحسن ضرب شد، در سال 524-526 هجری در مصر توسط فاطمیان اسماعیلی مذهب ضرب شده است. پژوهشگر برجسته اسماعیلیان فرهاد دفتری ضرب این سکه را در زمان مرگ دهمین خلیفه فاطمی چنین نقل می کند: وقتی الامیر خلیفه فاطمی کشته شد، جانشینی برای خود مشخص نکرده بود.

در هفدهمین شماره سالنامه دنیا ـ که یکى از با ارزش ترین منابع تاریخ معاصر ایران است ـ در سال 1340 خورشیدى مقاله اى تحت عنوان «یادى از مجلس اول» به قلم سید حسن تقى زاده نماینده دوره اول مجلس شوراى ملى، به رشته تحریر درآمد که بسیار جالب و خواندنى است. خاطرات نقل شده از زبان تقى زاده به این دلیل ارزشمند است که ایشان خود از نقش آفرینان مهم مجلس اول و حتى از مبارزان مشروطه خواه و متحصنان سفارت انگلیس بوده است؛ همچنین مطالعه این خاطره، بر این ادعا و تصور که اکثر اسناد مشروطه و اولین دوره قانون گذارى در جریان به توپ بسته شدن مجلس شوراى ملى (2 تیر 1387)، به علت ویرانى ساختمان از بین رفت یا به علت آتش سوزى، خاکستر شد، خط بطلان مى کشد

برگی از شاهنامه فردوسی. از نسخه شاه طهماسب. صفحه 639. موضوع: بوزرجمهر حکیم در حال بازی شطرنج هندیان. مکتب تبریز. مواد مورد استفاده: آب رنگ مات. جوهر. نقره و کاغذ زراندود. ابعاد برگه: Painting: 9 5/8 x 6 7/8 in. (24.4 x 17.5 cm) Entire Page: 18 5/8 x 12 1/2 in. (47.3 x 31.8 cm).محل نگهداری موزه متروپولیتن نیویورک.

کهن ترین تصویر ولادت پیامبر اسلام (ص) در نسخه ای از جامع التواریخ - کتابخانۀ دانشگاه ادینبرو (Or.Ms 20 ).

امین اقدس (یا امینه اقدس) یکی از همسران سوگلی ناصرالدین شاه بود و از میان همسران ناصرالدین شاه تنها کسی بود که به اروپا رفت. البته سفر او به اروپا برای درمان بیماری چشم بود. او از طریق روسیه به اتریش رفت و در آنجا با کوشش نریمان خان وزیر مختار ایران به درمان چشم خود کوشید و سرانجام چشم او را عمل کردند. برای رفت و بازگشت او از ایران تا روسیه، دولت روسیه کشتی مخصوص در اختیار وی و همراهانش گذاشت و دولت اتریش نیز تشریفات اندکی برای او تدارک دید. امینه اقدس خطی خوانا داشت و شبیه خط مردان می نوشت.

یک عکس جالب و نایاب از ایرج میرزا شاعر معروف (این عکس به وسیلۀ مرحوم میرزا یحیی خان ناظم الدوله دیبا در منزل ایرج میرزا گرفته شده است).

نامۀ مرحوم استاد سید محمدعلی جمالزاده به وزیر وقت امور خارجه، جناب آقای دکتر علی اکبر ولایتی و درخواست از ایشان برای تمدید مدت مأموریت سرکنسول وقت ایران در ژنو. استاد سید محمدعلی جمالزاده (1270-1376 خورشیدی)، بی­شک یکی از تأثیرگذارترین چهره­های فرهنگی-ادبی ایران در سدۀ اخیر است. دلبستگی و وابستگی او به فرهنگ و تمدن ایرانی، به رغم سال­ها اقامت در کشورهای اروپایی چون آلمان و سوئیس، از نامه­ ها، مقالات و نگاشته­ های وی به روشنی پیداست. خامۀ روان و شیرین استاد جمالزاده، چنان دلرباست که چون به خواندن نگاشته­ای از وی می ­نشینی، هرگز سر برخاستن نخواهی داشت تا نگاشته را به پایان بری یا آن را به نقطۀ وانهادنی برسانی.

عکس دیده نشده از کمال‌الملک، نقاش مشهور ایرانی (با عصایی در دست) در جمع اطبای مشهد. این عکس را خبرگزاری نسیم منتشر کرده است.