مقاله

در میان یهودیان و مسیحیان این یك مسئله عادی است كه آثارو متون اصلی‌شان را مثل متون ادبی دانسته و به معنای دقیق كلمه مثل آنها تجزیه و تحلیل می‌كنند. این بدین معنا نیست كه آنها مبنایی الوهی ندارند، بلكه ممكن است از گرایش این روند به طبیعت گرایانه كردن این متون نگرانی‌ای به وجود آید. مسلمانان با اعتقاد به اینكه خود زبان قرآن دلیلی است بر دین اسلام، در برابر چنین روندی سرسختانه مقاومت می‌كنند و برخی نیز ترجمه‌‌ای از این متن را قرآن نمی‌نامند و ترجیح می‌دهند كه واژه «تفسیر» یا «نسخه» را در این باره به كار ببرند، زیرا به نظر آنها ترجمه قرآن به زبانی غیر عربی، بازآفرینی آن به زبان دیگر نیست. بازآفرینی قرآن ناممكن است زیرا اساسا عربی است و به این زبان است كه خداوند آن را نازل كرده است.

زنده یاد دکتر محمد معین یکی از استادان بنام زبان و ادب فارسی در دوران معاصر است؛ استادی که با تلاش بی‌دریغش یاری بسیاری به فرهنگنامه نگاری در کشورمان رساند. یکی از اقدام های ارزنده او تصحیح و بازنویسی «برهان قاطع »نوشته محمدحسین بن خلف تبریزی بود که آن را در پنج جلد منتشر کرد.

ترجمه محمد هدایتی: درست در ابتدای کتاب فرایند متمدن شدن، الیاس گزاره‎ای را مطرح می‎کند که کاملاً ساده به نظر می‎رسد: اگر فردی قادر باشد به گذشته‌ی جامعه‎اش بازگردد، با شیوه‌ی کاملاً متفاوتی از زندگی مواجه خواهد شد؛ برخی از عادات باعث انزجارش خواهند شد و برخی دیگر باعث تعجب و کنجکاوی‎اش. فرد نتیجه خواهد گرفت که این جامعه‌ی گذشته به آن شیوه و اندازه‌ی جوامع غربی امروزی «متمدن»[۱] نبوده‎اند. اگرچه مسئله کاملاً ساده به نظر می‎رسد، اما تبیین‌هایی که باید برای پرسش‎های ایجادشده ارائه شوند -پرسش‎هایی نظیر اینکه این تغییرات چگونه رخ داده‎اند و چه نیروها و رانه‎هایی پشت این حرکت بوده‌اند؟

در تاریخ معاصر ایران، رموز بازنشده‌ای در قالب رجال سیاسی هستند که دامنه نفوذ و اعتبار آنها در میان دیگر اندیشه‌ها بسیار فراگیر است. آنقدر که مانند محور یک آسیاب، هر اتفاقی از قلب آنها نشأت می‌گیرد. یا ایجاد‌کننده‌اند یا هدایت کننده، آن زمانی هم که منافع شخصی یا گروهی‌شان ایجاب می‌کند سد حصینی نسبت به کنش و واکنش‌های توده مردم و جماعت روشنفکر می‌شوند

همان‌گونه که اسلام از ایران و ایران از اسلام جدا نیست؛ همچنان اسلام‌پژوهی از ایران‌پژوهی و ایران‌پژوهی از اسلام‌پژوهی نیز جدایی‌ناپذیر‌ند و بهترین شاهد، خدمات متقابل علمی ـ ذهنی و عملی ـ عینی اسلام و ایران است. نه‌تنها در دنیای واقعی و گستره تاریخی که در فضای اندیشه‌ای و تحقیقاتی نیز، ارتباط اسلام و ایران کاملا مشهود و چشمگیر بوده و هست. فرهنگ اسلام و ایران آنچنان درهم تنیده شده که تفکیک این دو حوزه به هیچ‌روی امکان‌پذیر نیست و این امر در دنیای معاصر دوچندان شتاب گرفته تا آنجا که امروز سرنوشت تمدنی اسلام به ایران و آینده تمدنی ایران به اسلام، سخت گره خورده است.

مقدمه: از زمان حمله تازیان به ایران، همواره تلاش بی‌امان ملت در پاسداری و نگاهبانی از دو رکن اساسی استقلال و ملیت، یعنی «خط» و «زبان» در جریان بوده است. در حوزه زبان، ظهور نوابغ درخشان از فردوسی تا شهریار با اتکا به پیدایش خط ایرانی ـ اسلامی بر اساس حروف ریشه‌دار در ایران باستان که بر طبق نظریه مورخان بزرگ اسلامی از جمله مسعودی، حمزه اصفهانی و ابن‌ندیم اختراع آن به آشوزردشت نسبت داده شده و بررسی‌های تاریخی، صحت روایات آنان را تأیید نموده است و ایرانیان فرهیخته و دانشمند خط کوفی را که حضرت مولی‌الموحدین علی علیه‌السلام با آشنایی به خط و زبان پهلوی ایجاد کرد، منشأ و سرآغاز ساخته و آن را حصار حصین زبان فارسی قرار دادند.

«پیداست که برخی آدمیان بنا بر سرشت طبیعی خویش آزادند و برخی دیگر بنده (برده)، پس بندگی بر ایشان حق است و در همه حال روا.» (ارسطو، سیاست ، دفتر نخُست، 1255 الف3-1) واژه‌» فوسیس» برآمده است از «فو» به معنای «زادن و رشد نمودن» و به «سرشت طبیعی، شی طبیعی، طبیعت، رویدادهای شخصیت، گیتی، جهان فیزیکی و...» برگردان می‌شود. رویکرد ارسطو در این‌جا به طور مشخص سرشت طبیعی‌ست تا بدان‌جا که به رویدادهای شخصیت باز می‌گردد و به دیگر بیان هردو معنا را منظور گرفته است؛ چنان که در «سیاست، دفتر نخُست، 1253 ب 3:2 – 1255 ب 23:2» بحث مبسوطی در باب رابطه‌ میان خدایگان (خواجه) و بنده آورده است که اگر بخواهیم کوته‌نوشتی از آن ارائه دهیم، تنها اشاره‌ای چند به موضوعات اصلی بیان شده از سوی ارسطو کافی‌ست.

اعجاز قرآن یكی از موضوعات مهمی می باشد كه از جنبه های مختلف همچون مباحث تاریخی و كلامی و... مورد بحث قرار گرفته است. الیور لیمن در بخش اول این مقاله تلاش دارد تا ضمن بررسی مفهوم تاثیر و تاثر به طور كلی، از جنبه زیباشناسی اعجاز در قرآن را مورد بررسی قرار دهد. او در این خصوص، از نقطه نظر خود به اختلافات و مباحثات موجود در این زمینه می پردازد.

مشخصاً مسلمانان روابط پیچیده ای با اجسام فیزیکی و نگارگری های بصری دارند. من در این مقاله قصد دارم به کشف این روابط بپردازم. در این مجال فقط به توضیح هنر اسلامی به عنوان یک موضوع صرفاً هنری نمی پردازم و امیدوارم به جای آن بتوانم درمورد ذات و طبیعت تفکر مسلمانان درمورد اجسام که در برخی حوزه های اسلام ذکر شده اند توضیحی ارائه کنم.

معراج از داستان‌های مهم مذهبی و قرآنی است که همواره در طول تاریخ هنر اسلامی، توجه اکثر هنرمندان را به خود جلب کرده است. اما نحوه توجه و پرداخت هریک از هنرمندان به این موضوع در ادوار مختلف متفاوت بوده است. هدف مقاله حاضر، بررسی و تحلیل نگاره‌های مختلف مربوط به معراج پیامبر اکرم (ص) با رویکرد نقد هرمنوتیك است.