مقاله

شاهنامۀ فردوسی دربردارندۀ باورها، اعتقادات و اندیشه های مردمان ایران است و می توان هویت ایرانی را در آن بخوبی جست وجو کرد. یکی از مسایل با اهمیّت، رابطۀ زشت رویی و ویران گری در شاهنامه است.

در هجونامۀ منسوب به فردوسی سه بیتِ معروف وجود دارد که ضبط اصلیِ آن ها مطابق با کهن ترین منابع چنین است:

اشاره: بخش پیشین این نوشتار درباره نواب اربعه و مروری بر اقدامات ایشان بود؛ از قبیل: مبارزه با غُلات، و رفع شک و تردیدها درباره حضرت مهدی(ع). اینک ادامة سخن در همین خصوص:

هدف اصلی این مقاله، بررسی و تحلیل زمینه ها و علل پناهندگی خوانین خوارزم و مرو به دولت صفوی و واکاوی تأثیرات این پناهندگی ها، در روابط دولت صفوی با اوزبکان است.

ری در دوره اسلامی، برخلاف شهر همسایه اش؛ قم، از تنوع فکری و مذهبی برخوردار بوده و شیعیان (امامی، زیدی، اسماعیلی) و حنفیان، با گرایش های مختلف فکری چون معتزلی، اشعری، کلابی، جهمی و... در این شهر توانستند در عرصه های مختلف، به پیشرفت قابل توجهی دست پیدا کنند.

فرمانروایی دیرپای کاسی ها، که دولت تأثیرگذاری در صحنه آسیای غربی به شمار می رفت، با ثبات ترین امپراتوری در طول تاریخ بابل باستان بود. شواهد به دست آمده از مصر باستان، بیانگر قدرت و نفوذ بین المللی کاسی ها در دوره فرمانروایی شان بر بابل است، اما حکومت آنان به دلیل مشکلات عدیده ی داخلی و حوادثی که در صحنه آسیای غربی باستان اتفاق افتاد، دچار انحطاط و فرسودگی شد.

از هر شخصیت تاریخی که سخن گوییم، به ناچار داده های تاریخی زمان و زندگیش از الویت برخوردارند، این داده ها، اما نشانگر شخصیت و اهداف او نیستند. اهداف معمولا گاه ناپیدا و پنهان اند و از خلال شواهد می توان تصویری از آنها به دست داد.

شادروان دکتر محمد امین ریاحی، فردوسی‌شناس، شاهنامه‌پژوه و رئیس بنیاد شاهنامه در روز فردوسی به نزد معبود خود رفت. و اینک هشت سال از درگذشت آن بزرگمرد تاریخ و فرهنگ و ادب ایران می‌گذرد و ما از فیض وجود این بزرگ مرد و دانشمند نامی بی‌نصیب مانده‌ایم.

اشاره: بخش نخست این نوشتار که برگرفته از کتاب «حیات فکری ـ سیاسی امامان شیعه‌(ع)» است، به اینجا رسید که نوبختی ضمن بحث درباره فرقه دوازدهم از فرَق شیعه که همان امامیه بوده‌اند، به بخشی از مبانی این مکتب در موضوع امامت اشاره می‌کند که ذکر شد و اینک دنباله سخن:

اساس بحث ما براى بررسى نورومیتولوژى در این سلسله مقاله، همانا متن شاهنامه است.اما در همین آغاز متوجه مى شویم که براى چنین بررسى اى ناگزیر از مراجعه به متون دیگر هستیم و اگر پایه بررسى را خود متن شاهنامه به تنهایى بگذاریم چندان راه به جایى نخواهیم برد.همانطور که خواهیم دید تنها از این طریق است که مى توانیم قرائت شاهنامه را بخصوص از مفاهیم منحصر بفردى همانند کیومرث درک نماییم.