مقاله

شهر بخارا، پیش از ورود اسلام به ماوراء النهر، از جایگاه ویژه ای در امور اقتصادی، ارتباطی و فرهنگی برخوردار بود. این شهر، پس از انتخاب به عنوان پایتخت سامانیان و با توجه به سیاست های فرهنگی و اجرایی آنان، رشد قابل توجهی یافت

زندگی دارای دو پهنه شادی و غم/آسودگی و رنج است. اما همواره روی ناخوش زندگی برجسته تر است. آدمی در رویارویی با چنین موقعیت هایی دو انتخاب دارد: یکی از زندگی دست کشیدن (انتحار) و دیگری زیستن.

اندرزنامه نویسی و تعلیم در ادبیات، سنتی است که سابقه آن به ایران باستان می رسد. نقل تجارب عملی و حِکَم در قالب کلمات قصار، ضرب المثل و حکایات، در آن دوره به صورت گسترده رایج بوده است.

سیاوش و نوح(ع) در شاهنامه و تورات، همسان و هم روزگار نیستند اما هر دو از یک ویژگی مشترک برخوردارند؛ یعنی کامل و آرمانی اند، دو شاخصه قدسی و مینوی که همواره مطلوب بشر کمال طلب بوده است.

پرداخت مواجب موروثی یکی از مسائل مهم ایران عصر قاجار بود، چراکه سهم زیادی از بودجه حکومت صرف پرداخت مواجبی می شد که بخشی از آن به صورت موروثی به مواجب بگیران رسیده بود و آنها در ازای دریافت مواجب، هیچ خدمتی به دولت نمی کردند.

ساسانیان به روش های نوین آبیاری توجه بسیار مبذول داشتند زیرا کشاورزی عمده درآمد آنان را تشکیل می-داد. سرمایه گذاری عظیم دولت ساسانی در احداث شبکه-های آبیاری در اقصی نقاط کشور سبب شد تا اراضی رونق یابد و از خشکسالی تا حدود بسیاری در امان باشند

اگر قرار باشد نام چند شاعر معروف ایرانی را نام ببریم، بی گمان نام خیام هم جزو آنهاست. خیام مانند برخی دیگر از شاعران مانند: مولوی، حافظ، سعدی، این بخت را داشته که در خارج از ایران هم مورد توجه بسیاری از اصحاب علم و فرهنگ قرار گرفته و آنها او را تنها در زمره دانشمندان قلمداد نکردند، بلکه رباعیات او نیز از چشم تیز بین فرهنگیان دور نمانده است.

ناظم‌الاطباء (وفات: ۱۳۴۲ ه‍ ر ۱۹۲۳ م) واژۀ «جنگل» را فارسی معرفی کرده و در تعریف آن نوشته است: «جای پردرخت و بیشه، وسعت زیادی از زمین مشجّر و اجتماع درخت‌های زیاد در یک محل به‌طوری که بپوشاند زمین را، و زمینی که پوشیده شده باشد از درخت و نی و علف»

اگر محدودۀ ادبیات فارسی را به آثار ذوقی مولود خلاقیت‌های مردم فارسی‌زبان منحصر کنیم، چنان که بسیاری از تعاریف متوجه این هستند، می‌توانیم در یک تقسیم‌بندی کلی، ادبیات فارسی را به دو بخش مکتوب و شفاهی تقسیم کنیم: با این توضیح که عمر ادبیات شفاهی بسیار درازتر از ادبیات مکتوب یا رسمی است و می‌تواند به زمانی بازگردد که مردمانی برای اولین بار به این زبان ادای مقصود کرده و یا آنچه را در ضمیر خود داشته‌اند با زبان دل برای خود یا اطرافیان خود بیان کرده‌اند.

بررسی کنش های رخ داده در برخی دوره های تاریخی به دلیل حساسیت آن دوره و جایگاه ویژه کنش گران دارای اهمیت است؛ زیرا می تواند الگوی مفیدی برای فهم رویدادها و ژرفا یافتن درک عمومی باشد.