مقاله

در بحث نسبت میان مباحث عرفانی و خواجه نصیرالدین طوسی از جمله ادله مشهور، نامه‌نگاری‌های وی با صدرالدین قونوی، برجسته‌ترین شارح آرای ابن‌عربی و شاگرد تربیت شده توسط شیخ اکبر است.

استاد تاریخ دانشگاه تهران اعتقاد دارد به رغم رشد کمی قابل ملاحظه ای که دربرخی از شقوق علم در دوره اسلامی صورت گرفته، شرق اسلامی، قادر به رهبری یک انقلاب علمی در قرن های سوم و چهارم نشده است.

ارسطو این شاگرد بزرگ و البته عصیانگر افلاطون که حقیقت و افلاطون را با هم دوست دارد، اما حقیقت را از افلاطون بیشتر‌، دو کتاب درباره زیبایی نوشت: درباره زیبا و درباره اشیای زیبا که هر دو متأسفانه مفقود گردیده و هیچ اثری از آنها نیست؛ اما تأمل در برخی آثار موجودش نشان می‌‌دهد تأملاتی در باب زیبایی داشته است که سیر مفهوم زیبایی را از دامنه جهان تجرید یا معقول به جهان محسوس می‌کشاند.

از آثار فارابی آنچه به دست است و چاپ شده، یکی کتاب «العباره» است که کتاب «باری ارمیناس» ارسطوست که به سال ۱۹۶۰م در بیروت به چاپ رسیده است. دیگر کتاب «الفلسفتین افلاطون و ارسطو»ست که جزء اوّل به ‌نام «تحصیل‌السعاده» به سال ۱۳۴۵ق در حیدرآباد دکن و جزء دوم آن به نام «فلسفه افلاطون» به سال ۱۹۴۳۲ در لندن و جزء سوم آن «فلسفه ارسطوطالیس» در سال ۱۹۶۱ در بیروت به چاپ رسیده است.

سیمای علی امیرالمومنین در روزگار ما از دو سو مکدر شده است. نخست از سوی کسانی که ناکامی خود را در گسترش عدالت با حکومت حضرت مقایسه می‌کنند و چه بسا نتیجه می‌گیرند که در شرایط امروز موفقیت بیشتری از ایشان به دست آورده‌اند. دیگر از سوی کسانی که نه تنها دوران خلافت بلکه همه زندگی ایشان را در جنگ و جهاد و نزاع خلاصه می‌کنند و باعث این نتیجه‌گیری نادرست می‌شوند که در خلافت دیگران، جماعت مسلمانان یکپارچه‌تر و در امن و امان بیشتری بوده‌اند.

هویت ملی به‌ویژه از عصر مشروطه و دست‌کم برای جامعه و گفتمان روشنفکری معاصر ایران به یک مساله تبدیل شد. مساله‌ای که برای صادق هدایت با آن شخصیت چندگانه و متفاوت فردی و هنری که خود فرزند عصر مشروطه و در گیرودار فرهنگی چند گانه و برزخ سنت و تجدد بود می‌توانست دو وجه داشته باشد؛ یکی فردی و دیگری جمعی.

صادق هدایت در ماه سپتامبر1937م از هندوستان به تهران برگشت اما برای ما معلوم نیست که در کدام ماه سال 1936م به هند آمد و چند ماه یا چند سال در هند زندگی کرد. صادق هدایت وقتی در هند بود به چند شهر مانند بانگلور، حیدرآباد، میسور و غیره سفر کرد و هر جایی که رفت تاثیری از آن گرفت و در داستانهای خود منعکس کرد.

به تیمچه حاجب‌الدوله آتش درافتاد؛ خبر تلخی كه ۲۳ بهمن سرتیتر اخبار شد و البته حادثه غیرمنتظره‌ای هم نبود. بازار بزرگ تهران از گذشته تنها یك مركز تجاری نبوده است. در آنجا همان‌قدر كه اقتصاد اهمیت داشت، مدارس و مساجد قدیم هم پررونق بودند. بنیادهای خیریه و صندوق‌های قرض‌الحسنه هم كه پایگاه خدمات اجتماعی برای فرودستان بود ریشه در آنجا دارد.

بحث‌های دقیق و فنی لازم است تا ویژگی‌های فعالیتی فرهنگی را در کشور ما شناسایی و بررسی کند، فعالیتی که حدود چهار دهه از عمر اخیر آن می‌گذرد و دستاوردهایی شناخته‌شده، ناشناخته، بدشناخته، و نهفته و پنهان دارد.

در تاریخ 18خرداد 1399 نگارنده این سطور یادداشتی تحت عنوان «دریغا اخلاق؛ دریغا فرهنگ ایرانی» به مناسبت جنایت هولناک قتل دختری توسط پدرش در تالش در جریده شریفه اطلاعات تقدیم خوانندگان کردم