مقاله

تنها کتابی که در شرح‌حال، افکار و آثار ابن‌رشد توسط یکی از استادان فلسفه نوشته شده و حتی جایزه کتاب سال را از آن خود کرده است، چنان ناقص و غلط و بی‌راه است که خواننده هرگز نخواهد فهمید ابن‌رشد چه کسی بوده و چه کرده است. در این کتاب که «درخشش ابن‌رشد در حکمت مشاء» نام گرفته است، اثری از نکته‌های درخشان ابن‌رشد نیست و حتی در مواردی که نویسنده به نقل از دیگران، نکته‌ای را به میان آورده است، آن را مورد حمله قرار داده، بی‌آنکه خود به عمق و اهمیت آن نکته پی برده باشد

قرار شد به پیشینه روابط مصدق با پهلوی‌ها و چگونگی رضایت شاه به نخست وزیری مصدق بپردازیم. به نظر من موضوع بسیار حساس و جالبی است كه تاثیرگذار در سرنوشت مصدق و شاه بوده است. در واقع موضوعی است كه شاید وارد شدن به آن شرط احتیاط نباشد! زیرا موج بزرگی كه نهضت ملی كردن نفت ایران و بیرون راندن انگلیسی‌ها پس از دویست سال حضور اربابانه در ایران شد برای مصدق كه پرچمدار آن نهضت بود چنان اعتبار و محبوبیتی پدید آورد كه طی دوره‌ای توده‌های مردم را شیفته او كرد

قضاوت تاریخ درباره حاکمان و پادشاهان در نسبت با سیره و سیاست‌های آنها صورت می‌گیرد. «کریم‌خان زند» در دوران حکومت 30ساله خود، هم به عهد خود وفادار بود و هم عدالتخواه، هم در عمران و آبادانی کوشید و هم مسائل فرهنگی و مذهبی را پیش چشم داشت. در روزگار او، بیش از بقیه، شیراز رونق یافت و بخش اعظم بافت تاریخی امروز این شهر شامل عمارت کلاه‌فرنگی، ارگ کریم‌خانی، باغ و تکیه هفت تنان، بازار وکیل، مسجد وکیل و حمام وکیل بنا شد.

استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب حماسة حسینی در چند جا به تخفیف محتشم کاشانی و شعرای پارسی‌گوی در مقایسه با مرثیه‌گویان عرب پرداخته است و می‌فرماید: «… در آن وقت مرثیه‌گوها مثل مرثیه‌گوهای حالا نبودند، کُمیَت مرثیه‌گو بود، دِعبل خزاعی مرثیه‌گو بود، همان دعبل خزاعی که گفت: پنجاه سال است که من دار خودم را به دوش کشیده‌ام! او طوری مرثیه می‌گفت که تخت خلفای اموی و عباسی را متزلزل می‌کرد. او که محتشم نبود، شعرای ما چرخ و فلک را مسئول شهادت حسین دانسته‌اند! کمیت که این جور نبود، یک قصیده که می‌گفت، دنیا را متزلزل می‌کرد ولی با تاریخچه حسین، با نام حسین، با مرثیه حسین(ع)…»

این مقاله به بررسی رابطه عقل و ایمان در اندیشه اگزیستانسیالیستی کی یرکگور می پردازد. کی یرکگور ایمان را با واژه هایی همچون «شور»، «جهش»، و «رابطه با خدا» توصیف می کند و آن را برتر از عقل و گاهی در تضاد کامل با آن می پندارد. به نظر کی یرکگور ایمان را می تواند ما را نجات دهد، اما نمیتوان ایمان را با عقل شناخت.

نویسنده در این مقاله مفهوم تمدن را در مقاله ساموئل هانتینگتون که با عنوان «رویارویی تمدن ها» منتشر شده است را به پرسش میکشد. به نظر شایگان برای آنکه بتوان از رویارویی صحبت کرد باید وجوه مستقلی را برای تمدن هایی که به باور هانتینگتون در مقابل هم قرار خواهند گرفت قائل بود، حال آنکه یک چنین استقلال هویتی از تمدن غرب را نمیتوان در جایی سراغ گرفت. سایر تمدن ها امروز در جهان و دقیقاً برای هماهنگ ساختن خود با تمدن غرب چندان تغییر یافته اند که دیگر نمیتوان از مستقل بودن آن ها از یکدیگر صحبت کرد .

جلال آل احمد در میان روشنفکران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران متفکری منحصربه‌فرد محسوب می‌شود؛ از سویی دارای کتب متعدد است و حدود 50 اثر مکتوب از وی برجا مانده که طیف متعددی از ادبیات و کتب سیاسی و اجتماعی را شامل می‌شود و از سوی دیگر بعد از پیروزی انقلاب و تشکیل جمهوری اسلامی نیز همچنان آثار و اندیشه‌های وی مورد توجه است.

یکی از مهمترین خدماتی که در قرن هشتم هجری برای تشیع ایرانیان صورت گرفت توسط علامه حلی (ت 726 هـ) بود؛ او که خود سبب تشیع سلطان محمد خدابنده بود او را نیز در بسیاری از سفرهایش همراهی کرد تا با این همراهی بتواند بنیان تشیع را در ایرانی که اغلب شهروندانش در آن زمان عامی مذهب بودند، مستحکم گرداند. او سه کتاب «نهج الحق و کشف الصدق»، «منهاج الکرامة» و «کشف الیقین» را برای سلطان نوشت تا این سلطان تازه شیعه را در راهی که انتخاب کرده راسخ گرداند.

داستان گلریز نخشبی در شرح عشق شاهزاده عجب­ملک، فرزند پادشاه ترکستان به دختر شاه پریان نوشلب و اتفاقات و موانعی است که در راه رسیدن او به معشوقش پیش می‌آید . درون‌مایه‌های داستان «گلریز»، که ضیاءالدین نخشبی آن را به سال 750 هجری قمری در قالب نثری آمیخته به نظم آفریده است

در این مقاله سعی شده است تا اطلاعات پراکنده ­ای که در متون مهمّ تاریخی و رجالی دربارۀ ابوعلی سیرجانی یافت می­ شود، طبقه­ بندی تنقیح و تحلیل شود و یک تک‌نگاری از زندگی و فعالیّت­های فرهنگی و معنوی او به دست داده ­شود. ابوعلی، حسن بن محمد بن احمد سیرجانی کرمانی از محدّثین و صوفیان و زاهدان قرن پنجم هجری است