مقاله

خواجه ابوالحسن علی بن حسن سیرجانی از بزرگان صوفیه قرن پنجم هجری است. وی شیخ کرمان بوده و در آنجا داروخانه و اوقاف و مریدان بسیار داشته و مورد تکریم بزرگان صوفیه از قبیل ابوسعید ابوالخیر، خواجه عبدالله انصاری و هجویری قرار گرفته است. او که اهل سیر و سیاحت بوده در سیرجان درگذشته و آرامگاهش تاکنون باقی و زیارتگاه است.

نظریه منشأ زبان یکی از مهمترین مسائل زبانشناسی است که پیوسته در طول تاریخ، موجد آرا و نظریات خاصی در این خصوص بوده است و دانشمندان فلاسفه و زبانشناسان ملل مختلف با دلایل عقلی و نقلی دیدگاه های خاصی ابراز داشته اند

اگرچه کلهر در فضای اواخر قرن نوزدهم اروپا نبود تا از هر حرکت او مکتبی سر برآورد، اما در جامعه آماده برای دگرگونی و نهضت‌جوی عصر ناصری، بی‌نیازی کلهر، انتقادات مستقیمش از دربار و درباریان و ایستادگی او در مقابل عدم پذیرش دولتی‌شدن و بالاستقلال و در کنار مردم زیستن، می‌نمایاند که نه تنها هنرش تنها وسیله‌ای برای دلخوشی نیست، بلکه بارویی است در دفاع از کیان هنر ملی و هرچند از دایره سیدجمال و میرزا آقاخان و همفکران و همراهان آنها چون مرحوم نجم‌آبادی خارج نیست، بلکه با تأثیرگذاری بر حیطه شاگردان و اطرافیان خود گامی فراتر نیز برمی‌دارد.

محمدتقی بهار شاعری است که شعرهایی چون «مرغ سحر» و «ای گنبد گیتی ای دماوند» او تصویر شاعری آزادیخواه و وطن‌دوست را به ذهن متبادر می‌سازد، اما باید دید این شاعر در مدت عمر، که مقارن با رویدادهای مهم تاریخ ایران و جهان از جمله انقلاب مشروطه، جنگ جهانی اول و دوم و روی کار آمدن سلسله پهلوی بوده، چه مواضعی داشته و قلم خود را در چه جهتی به‌کار برده است.

در نوشته حاضر می‌خواهیم نخستین چاپ دیوان حافظ را که در سال 1206 ق در کلکته هند منتشر شده و برخی حافظ‌ شناسان به آن اشاره اجمالی کرده‌اند معرفی کنیم. چاپ مذکور به اهتمام ابوطالب تبریزی اصفهانی، مشهور به میرزا ابوطالب لندنی، دانشمند ایرانی مقیم هند انجام پذیرفته است.

در ادامۀ این نوشته رویکرد خاصی را برای فلسفۀ علم اجتماع پیشنهاد خواهم کرد، چون بر این باورم که این ایده‌ها کمک می‌کنند فکر و اندیشۀ خود را دربارۀ دنیای اجتماعی و استراتژی‌ای را که برای تحقیق و بررسی پدیده‌های اجتماعی به کار می‌بریم، سازمان دهیم.

امروزه در جهان فکری کشورمان شاهد این هستیم که افرادی کثیری دست به ترجمه، تبلیغ و نشر آثار و اندیشه‎های دیگران زده‎اند، البته چنین عملی خود ید طولایی در گذشتۀ تاریخی‎مان دارد.

پس از آغاز جنبش‌های آزادیخواهانه در جهان و شکل‌گیری مبارزاتی علیه استبداد و حکومت‌های دیکتاتوری، دولتمردان امریکایی برای کاهش تنش‌های حاکم بر جامعه ‌بین‌المللی و توجیه حکومت‌های مستبد، اقدام به اصلاحات اجتماعی محدودی در کشورهای تحت سیطره‌ خود و از جمله ایران کردند.

خواجوی کرمانی در سال ۶۸۹ به دنیا آمده و بخش اصلی عمرش در نیمه نخست قرن هشتم گذشته است. تقریبا می‌توان گفت دوره جوانی حافظ برابر است با دوره پیری و پختگی خواجو و از این نظر هیچ بعید نیست که خواجو الگوی شاعری حافظ بوده باشد. خواجو از آن دسته شاعرانی است که جا دارد اصالتا مورد توجه و بررسی قرار گیرد.

دانشنامه، دایره المعارف و در زبان انگلیسی «Encyclopedia» آثار مرجعی هستند که در آنها می توان اطلاعات مختصر و یا نسبتاً جامع درباره موضوعات گوناگون علوم بشری، لغات و اصطلاحات و… یافت. دانشنامهها یکی از مهمترین منابع برای مراجعه علاقه مندان و پژوهشگران به حساب می آیند.