مقاله

رساله آثار علوی ابوحاتم اسفزاری (د. ح. 506-513 ق دربردارنده برخی از دیدگاه های ارسطو (384-322 ق.م) است که در روایت عربی آثار علوی وی دیده نمی شود؛ زیرا ابن بطریق، پدیدآورنده روایت عربی این اثر، برخی جاهای کتاب را ترجمه نکرده و در ترجمه برخی جاهای دیگر نیز خطاهایی شگرف مرتکب شده است.

نخستین فصل از مقاله اول زیج جامع، رساله نجومی مهم کوشیار گیلانی، اخترشناس ایرانی که حدود 10 قرن پیش می زیست، به مبحث تقویم اختصاص دارد. در این فصل کوشیار انواع تقویم های شناخته شده در زمان خود، ویژگی های آن ها و چگونگی تبدیل آن ها به یکدیگر را بیان می کند. ویرایشی از یک ترجمه فارسی کهن این فصل، همراه با مقدمه و توضیحات در این مقاله آورده می شود.

مسئله‌ ضرورت‌ مطالعه‌ در دیگر سنتهای‌ دینی‌، فراهم‌ آمده‌ی‌ شرایط‌ ویژه‌ی‌ دنیای‌ نوینی‌ است‌ که‌ در آن‌ مرزهای‌ هر دو جهان‌ کیهانی‌ و دینی‌ فرو ریخته‌ است‌. این‌ وضع‌ دشوار که‌ فرد از طرفی‌ تمایل‌ دارد که‌ نسبت‌ به‌ دین‌ خود وفادار بماند و از طرف‌ دیگر ادیان‌ دیگر را نیز معتبر بشمارد

معارف بهاء‌ولد به اهتمام بدیع‌الزمان فروزانفر، با تمرکز بر چهار نسخة خطی برای نخستین بار در سال 1333 شمسی به‌صورت علمی و انتقادی تصحیح و منتشر شد. مصحح سعی کرده است اجزای سه­ گانة معارف را به‌صورت روایتی واحد تصحیح کند؛ اما در این تصحیح از مقابلة نسخة چاپی او با دیگر نسخه­ های کهن و گاه اخیراً شناسایی‌شده نشانی نیست.

چنان‌که از منابع کهن دریافت می­شود، تنکلوشا از جمله قدیمی­ ترین آثار مربوط به تنجیم است که بر اساس نجوم ایرانی و با عنایت به حکایات زمان اولیه تألیف خود یعنی دوره ساسانی سامان یافته است.

در تاریخ و حکایات، هر وقت از حاکمان صحبت شده، بی‌تردید از «حکم و تحکم» هم سخن به میان آمده است. تصور اینکه «حاکمی» نیز شاید بتوان یافت که نه اهل تحکم بوده باشد و نه اهل تفرعن، بیشتر شبیه رؤیاست؛ اما در گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، چنین رؤیایی تحقق یافته بود.

بیست‌وسومین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌خواجوی به «روضه‌الانوار خواجو در آینه سبک عراقی» اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر عبدالرضا مدرس‌زاده، چهارشنبه چهارم مرداد در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد. دکترمدرس‌زاده در این نشست به بازکاری روضه‌الانوار خواجو که بر وزن مخزن الاسرار نظامی است، پرداخت. ذیلاً متن کامل این سخنرانی را تقدیم می کنیم.

آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی فرزند محمدجعفر در سال 1276 قمری در روستای مهرجرد میبد از توابع یزد چشم به جهان گشود. وی تحصیلات مقدماتی خود را در اردکان یزد نزد مجدالعلماء اردکانی و دیگران به پایان رساند. سپس به یزد رفته در «مدرسه خان» ساکن گردید و سطوح را در یزد در محضر مرحوم حاج میرزا سید حسن وامق و آقا سید یحیی مجتهد یزدی تحصیل نمود.

در مقاله پیش رو دیدگاه غزالی در خصوص ساحت ارادی نفس مورد بررسی قرار می گیرد. غزالی ساحت ارادی انسان را در دو سطح حیوانی و انسانی مورد توجّه قرار می دهد. به کارگیری تعابیری چون قوّه عامله، عقل عملی، قدرت، و اراده از سوی او در اطلاق به ساحت ارادی نفس انسانی مسئله مهم حیث معرفتی یا تحریکی داشتن عقل عملی را پیش می کشد که بررسی موضوع نشان دهنده اعتقاد غزالی به تعلّق عقل عملی به ساحت معرفتی و تأکید بر نقش تحریکی آن در انجام افعال است.

طریقت قادریه از نخستین سلسله های منظم صوفیانه در جهان اسلام و منتسب به شیخ عبدالقادر گیلانی (470 561 ق./1077 1166م) است که در فاصلۀ سدۀ هشتم تا دوازدهم هجری در جغرافیای پهناوری از سودان تا میان مسلمانان چین، از هند تا دورترین سرحدات اروپایی دولت عثمانی پراکنده شد.