مقاله

قوم بلوچ و کوچ دوبار در روزگار اساطیری شاهنامه جزو لشکریان سیاوش و کیخسرو در حمله به سرزمین توران و سه بار در روزگار کسری انوشیروان حضور فعال دارند و همراه دیگر اقوام ایرانی همچون پارس، گیلان، دیلمان و مبارزان دشت سروچ به عنوان مدافعان مرزهای ایران زمین از ایشان یاد شده است.

موضوع دریاچۀ چیچست و یکی بودن آن با دریاچۀ ارومیه در میان ایران شناسان نامی، همواره مورد مناقشه و بحث بوده است. با بررسی شواهد و اسطوره های مندرج در اوستا در می یابیم که چیچست دریایی است، ژرف، پهناور و دارای آبهای خروشان و گرم. شاه اساطیر، گیخسرو، بر ساحل این دریاچه برای ایزد بانوی مشهور آبها، آناهیتا، و همچنین برای ایزد محافظ رمه و گله، درواسپ، قربانی هایی کرد تا بتواند بر افراسیاب تورانی پیروز گردد. این ایزدان نیز او را یاری دادند تا به آرزویش رسید.

در این مقاله که به مطالعۀ تطبیقی خداشناسی و کیهان شناسی کیش مانی و سایر مکاتب گنوسی می پردازد، به منظور بررسی خاستگاه اندیشۀ ثنویت و عالم نور و ظلمت در کیش مانوی ناگزیر از بحث پیرامون گنوس و فرقه های گنوسی هستیم. چرا که پژوهشگران این احتمال را می دهند که شاید مانی مفهوم دو بن را از تفکراتی چون عقاید مرقیون و بردیصان یا سایر گنوستیک ها اقتباس کرده باشد

مهر از جملۀ آثاری است که با تحقیق در آن می توان به بسیاری از مجهولات و ناشناخته های تمدن اقوام و ملل دسترسی پیدا کرد. کهن ترین مهر از نوع استامپی با قدمتی در حدود 6000 ق.م در دهکده های نوسنگی میان رودان شمالی به دست آمده است. کهن ترین نمونه های مهر در ایران دارای نقوش هندسی ساده یا مخطط تزیینی و نقوش تلفیقی از خطوط مارپیچ، صلیبی، مثلث های کوچک و دوایر تو در تو هستند.

ریشه شناسی واژگان گویش های مختلف ایرانی هم به شناخت بیشتر ویژگی های آوایی این گویش ها کمک می کند، هم به ریشه شناسی واژه های فارسی و دیگر زبان ها و گویش های ایرانی. گویش های ایرانی گنجینۀ عظیمی از داده های زبانی هستند که می تواند در زبان شناسی زبان های ایرانی استفاده شود. این مقاله به ریشه شناسی 12 واژه از گویش های مختلف ایرانی می پردازد.

از مهمترین مسایل تاریخ ایران، روابط حکومتهای محلی و ایلات و عشایر و خاندانهای مناطق مختلف کشور با دولت مرکزی است. آنچه در این نوشتار در نظر بوده، توصیف و تبیین جایگاه و کارکرد یکی از خاندانهای کرد ایرانی در عرصه حکومت محلی و تعامل با دولت مرکزی است. در این نوشتار، سعی بر این است تا برخی ابعاد و زوایای مرتبط با حکومت محلی خاندان دنبلی بررسی و تجزیه و تحلیل گردد.

عوامل دینی، شخصی و خانوادگی، جغرافیایی، شغل و حتی تفأل از جمله انگیزه هایی است کهمی تواند سبب نامگذاری شود و به ندرت می توان نام هایی یافت که از انگیزه ای تهی باشد، مثلا در فصل 25، آیه 16 تورات تصریح شده که «اینها نام های فرزندان ییشماعیل(=اسماعیل) است و این نامها بر حسب دهات و آبادی هایشان می باشد».

ابوالحسن غفاری کاشانی، مورخ ایرانی قرن دوازدهم هجری، در تثبیت اندیشه تاریخ نگاری در عصر زندیان، بسیار تأثیر گذار بوده است، این نوشتار با توجه به جایگاه تاریخ نگاری او در ایران، می کوشد که زندگی، خاستگاه اجتماعی، روش و بینش تاریخ نگارانه وی را واکاوی کند

بدون تردید ملک الشعرای بهار یکی از ماندگار ترین چهره های ادبی و سیاسی تاریخ معاصر ایران است. ادیب و سیاست مداری که در دهه های اخیر در خصوص آرا و افکار و مبارزات سیاسی اش پژوهش های زیادی صورت گرفته است. با این وجود آن چه در این پژوهش ها محلی از اعراب نیافته یا توجه اندکی به آنها شده است تناقض گویی ها و به ویژه نوسان هایی است که مرحوم بهار در رفتارها و نگرش های سیاسی خود نسبت به مسایل و رخ دادها داشته است.

با برافتادن دولت زندیان، آغا محمدخان قاجار، میرزا محمدحسین فراهانی وزیر را به طهران فراخواند و از او خواست با دولت نوپای قاجار همراهی کند. با اصرار سرسلسله قاجار او به خدمت تن در نداد و به بهانه ضعف و پیری، داماد و برادرزاده‌اش میرزا عیسی‌فراهانی مشهور به میرزا بزرگ را برای خدمت معرفی کرد که مورد اجابت خان قاجار قرار گرفت.