مقاله

معرفت عرفانی و تجارب شهودی عرفا در دایرۀ محدود الفاظ و واژگان نمی گنجد و نیازمند زبانی استعاری و رمزی است. یکی از راه های حسی کردن تصاویر، کمک گرفتن از عنصر رنگ است. در ادب عرفانی بسیاری از امور ذهنی و انتزاعی با نمادواژه های رنگ نشان داده می شود.

گرایش مسلمانان به فلسفه باعث رونق این علم شد و فلسفه توانست با راهیابی به رأس هرم اجتماعی تحولاتی را در بُعد سیاسی رقم بزند. هدف از این پژوهش بررسی چیستی فلسفه سیاسی در عالم اسلام است. از جمله وجوه گرایش مسلمین به فلسفه یکی مبارزات سیاسی بود و یکی مسئولیتی که نسبت به دین احساس می شد.

هدف این مقاله تحلیل جامع تأمّلات مرگ اندیشانه در آثار سنایی است. مرگ، یکی از اندیشه های کلان و مهمّ در آثار سنایی است و او به پدیدۀ مرگ از زاویه ها و چشم اندازهای گوناگون نگریسته و آن را به شیواترین و نغزترین بیان تصویر نموده است

پس از آنکه سلطنت ترک نژاد غزنوی بوسیله سلطان محمود در شرق ایران تأسیس شد، وی می بایست به عنوان تابع خلیفه عباسی ضمن در نظر داشتن پایگاه خلافت، برای خود اعتبار ویژه کسب می کرد. سلطان محمود به همین منظور و به عنوان غازی بت شکن راهی هندوستان شد و در ایران نیز براساس سیاست مذهبی خاص خود عمل می کرد که مبتنی بر حمایت از اهل سنت و تعقیب روافض، قرامطه و باطنیان بود

پوشش سر در هر قوم و ملتی بیانگر مراتب و جایگاه اجتماعی اشخاص در آن جوامع می باشد. همواره ارتباط مستقیمی میان پوشش سر و منزلت اجتماعی افراد جامعه در تاریخ ایران برقرار بوده است. پوشش سر در تاریخ پوشاک ایران به عنوان یکی از مباحث فرهنگی و اجتماعی جایگاه مهم ولیکن ناشناخته دارد. انسان ایرانی در طول تاریخ، هنر و خلاقیت، شخصیت، موقعیت و منزلت اجتماعی خویش را با پوششی که بر سر نهاده و گاه از خود دور ساخته ابراز کرده است.

درباره نیما و كاربزرگی كه در جهش خیره‌كننده شعر ایران كرد، حرف و حدیث آنقدر زیاد است كه نیازی به دوباره گفتن نیست. اگر این آدم را به عنوان پدر شعر نو ایران قبول داشته باشیم، دیگر نیازی به شاخ و برگ‌‌های اضافه نیست چون آنقدر كتاب و پایان‌نامه و مقاله و... در این باره نوشته شده كه به قول معروف به مرز اشباع رسیده‌ایم.

حفظ «عهد» صرفا آگاهی و اشعار به حدود نیست، بلکه انسان باید به آنچه امر و یا نهی الهی است، در رجا و خوف، معترف و در عمل خویش ملتزم باشد؛ اما آنان که کافر گشتند و خداوند به آنها می‎گوید از عذاب دردناک بچشند، زیرا کفر ورزیدند و عهد خدا را به جا نیاوردند. به‎رغم آنکه ایمان ماتقدم یا «ایمان ذر» با آنهاست، اما در حضیض دنیا ایمان نیاوردند و به میثاق و عهد بازنگشتند و عهد را فراموش کردند.

شعر تعلیمی، ظرف تبیین جهان‌بینی و اندیشه‌های اجتماعی، اخلاقی، دینی، عرفانی و فلسفی است. شعر تعلیمی صوفیانه که سنایی پیشتاز و پیشوای آن است، هم جنبة اخلاقی دارد و هم جنبة سیر و سلوکی. عمدة دیوان سنایی قصاید است که بخش معتنابهش تعلیمی است. «حدیقه» یا «الهی‌نامه» سنایی را نیز باید منبع اصلی اشعار تعلیمی صوفیه دانست. قرنها پیش از آنکه مفاهیم و مضامین عرفانی و تعلیمی به ادبیات منظوم فارسی راه پیدا کند، در متون عرفانی منثور فارسی پرورده و پخته شده بود.

عصر ناصری به عنوان نقطل عطفی در ظهور اندیشه های خردگرایانه و رسوخ افکار نوین در تاریخ معاصر ایران مطرح است و یکی از مهم ترین دستاوردهای آن گسترش فعالیت های اجتماعی و گروهی در غالب سنت های دینی – مذهبی به شمار می رود.

در پژوهش پیش روی، به طور عملی یازده نمونه از فرمان های دو تن از پادشاهان قاجاری، فتحعلی شاه قاجار و محمد شاه قاجار، مطالعه و بازخوانی شده اند؛ سپس از نظر شکلی و محتوایی مورد بررسی قرار گرفته اند و سعی شده است از یک برگ سند اطلاعاتی سند شناسانه و تاریخی مستخرج شود.