دائرة المعارف بزرگ اسلامی

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

احمد بن علی میکالی |
احمد بن عیسی | بخش علوم اَحْمَدِ بْنِ عیسى، از نخستین نورشناسان در جهان اسلام (سدۀ 3ق/ 9م). از زندگانی وی هیچ‌گونه آگاهی دردست نیست و کتاب المناظر و المرایا المحرقه، یگانه اثری است که از وی باقی مانده است. احمد بن عیسی در این کتاب، نخست دربارۀ چشم و چگونگی دیدن بحث می‌کند و چنین می‌گوید: یک نیروی نوری (قوة نوریة) از چشم بیرون می‌آید...
احمد بن عیسی بن زید | حسن انصاری اَحْمَدِ بْنِ عیسَی بْنِ زِیْد، ابوعبدالله، نوادۀ زیدبن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب (ع)، از علویان مشهور اوایل خلافت عباسی و از عالمان معروف زیدی مذهب. وی چون روزگاری متواری می‌زیست، به «مختفی» شهرت یافت.
احمد بن عیسی علوی | حسن یوسفی اشکوری اَحْمَدِ بْنِ عیسى عَلَوی (د 345ق/ 956م)، معروف به مهاجر، نیای بنی مهاجر در حضرموت. نسب وی از طریق نیای بزرگش علی عُریضی، به امام جعفر صادق (ع) می‌رسد (فخرالدین رازی، 111). نیای او محمد از مدینه به بصره کوچ کرد و در آنجا ساکن شد (امین، حسن، 4/ 31). احمد در بصره زاده شد. پدر او در این شهر نقیب علویان بود و او ...
احمد بن فریغون |
احمد بن مبارز الدین محمد |
احمد بن محمد |
احمد بن محمد بن اغلب |
احمد بن محمد بن خلف |
احمد بن محمد بن سعید همدانی |
احمد بن محمد بن طاهر |
احمد بن محمد بن عبدالصمد شیرازی | ابوالفضل خطیبی اَحْمَدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدُالصَّمَدِ شیرازی، خواجه ابونصر (د ح 434ق/ 1043م)، وزیر سلطان مسعود و مودود غزنوی.
احمد بن محمد بن عیسی | حسن انصاری اَحْمَدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عیسى، ابوجعفر احمد بن محمد بن عیسی ابن عبدالله بن سعد بن مالک بن احوص بن سائب بن مالک بن عامرِ اشعری، محدث امامی در سدۀ 3ق/ 9م. پدرش ابوعلی محمد بن عیسی به گفتۀ نجاشی (ص 338) که او را «شیخ القمیین» و «وجه الاشاعره» خوانده است، نزد امام رضا(ع) حدیث شنیده، و از امام جواد(ع) روایت می...
احمد بن محمد بن مظفر |
احمد بن محمد حیمی کوکبانی | رضوان مساح اَحْمَدِ بْنِ مُحَمَّدِ حَیْمیِ کوکَبانی (1073-1151ق/ 1663-1738م)، خطیب، ادیب، شاعر و مورخ یمنی. وی در شهر شبام (در دامنۀ کوه کوکبان در یمن) زاده شد و به همین سبب در برخی منابع کوکبانی و گاه شبامی خوانده شده است (شوکانی، 1/ 103؛ صنعانی، یوسف، 1/ 173؛ بغدادی، هدیه، 1/ 172-173؛ صنعانی، محمد، 252).
احمد بن محمد شیخ بن زیدان |
احمد بن محمد عرفان |
احمد بن محمد قزوینی |
احمد بن محمد، شیخ |
احمد بن محمود | علی میرانصاری اَحْمَدِ بْنِ مَحْمود (یا محمد)، معروف به ملازاده و معین‌الفقرا، از نویسندگان سدۀ 8 و 9ق و صاحب تاریخ ملازاده. آگاهی ما دربارۀ خانواده و زندگانی احمد اندک و منحصر به اطلاعات پراکنده‌ای است که خود او در تاریخ ملازاده به دست می‌دهد. از گفته‌های او در معرفی مزار رکن‌الدین عبدالرحیم بن احمد شارستانی جد مادری و جم...
احمد بن مدبر |
احمد بن مسروق |
احمد بن موسی بن جعفر | یدالله غلامی مایانی اَحْمَدِ بْنِ موسَی بْنِ جَعْفَر (د ح 203ق/ 818م)، از فرزندان امام موسى کاظم(ع)، معروف به «سید السادات» و «شاه چراغ». آگاهیها دربارۀ زندگی احمد بن موسى(ع) بسیار اندک است و در منابع جز به چند مقطع از زندگی او پرداخته نشده است. دربارۀ رابطۀ احمد با پدر بزرگوارش این اندازه آورده‌اند که امام کاظم(ع) او را گرامی م...
احمد بن نصر خزاعی | علی بهرامیان اَحْمَدِ بْنِ نَصْرِ خُزاعی، ابوعبدالله (مق‍ 27 شعبان 231ق/ 5 مۀ 846م)، محدث مشهور که در زمان واثق، خلیفۀ عباسی (227-232ق) برای برپایی شورشی کوشید.
احمد بن نظام الملک | نگین یاوری اَحْمَدِ بْنِ نِظامُ‌الْمُلْک، ابونصر وزیر (د 544ق/ 1149م)، از پسران خواجه نظام‌الملک طوسی، وزیر معروف سلجوقی. احمد، به قوام‌الدین صدرالاسلام، نظام‌الملک دوم و ضیاءالملک ملقب بود. وی 4 سال (500-504ق) وزارت سلطان محمد بن ملکشاه (498-511ق) و نیز بعد از 12 سال وقفه، مدت یک سال (516-517ق) وزارت خلیفۀ عباسی المستر...
احمد بن کیال |
احمد بن یحیی المرتضی |
احمد بن یوسف | سید محمد سیدی اَحْمَدِ بْنِ یوسُف (د 213ق/ 828م)، کاتب و شاعر دورۀ عباسی. وی در روستایی نزدیک کوفه زاده شد، اما تاریخ تولد او دانسته نیست (صولی، 143؛ صفدی، 8/ 279). نیای بزرگ وی صُبَیح مردی قبطی از موالی بنو عجل بود (صولی، 144؛ صفدی، همانجا). نیای وی قاسم مدتی در دستگاه خلافت اموی به کتابت مشغول بود و در آغاز حکومت عباسی، ...
احمد بن یوسف رعینی |
احمد بناکتی | ابوالفضل خطیبی یا فناكتی (مق‍ 681 ق / 1282 م)، دیوان‌سالار و وزیر مسلمان قوبیلای قاآن، فرمانروای مغولی چین. نام او در برخی ازمنابع چینی: هوئی هو (نك‍ : فرانكه، 224)، در سفرنامۀ مـاركوپولو: آكماك (ص 176) و در منـابع تركی: آخمت (نك‍ : مارسدن، 176) آمده است.
احمد بیجان | توفیق هاشم پور سبحانی اَحْمَدْ بیجان (د بعد از 870ق/ 1466م)، دانشمند، متصوف و نویسندۀ ترک. پدرش صالح یازیجی (کاتب) بود و اینکه برخی مآخذ نام پدر او را اصلاح‌الدین ذکر کرده‌اند («دائرةالمعارف دانشها...»، I/ 111)، صحیح نیست («دائرةالمعارف دیانت...»، II/ 49). سال ولادت احمد معلوم نیست (نک‍ : میدان لاروس، I/ 170) و از اینکه خود در انو...
احمد پوری | غلامعلی آریا اَحْمَدْپوری، گل‌محمد معروفی کرخی (د 9 محرم 1243ق/ 3 اوت 1827م)، از عرفای سلسلۀ چشتیه. نژادش به معروف کرخی می‌رسید و نیایش شیخ ظهیرالدین، در عصر شاه جهان، از بخارا به هندوستان رفته، و به شیخ‌الاسلامی مولتان منصوب شده بود، لیکن پدرش اللهیار در احمدپور شرقی واقع در ایالت بهاولپور مقیم شد.
احمد تبریزی | نسترن ریحانی منفرد اَحْمَدِ تَبْریزی، فرزند محمد، شاعر و مورخ ایرانی، هم‌عصر با ابوسعید بهادرخان (حک‍ 717-736ق/ 1317-1336م). از احوال او اطلاعی در دست نیست و منابع، تنها به معرفی آثار وی پرداخته‌اند:
احمد تگودار | رضا رضازاده لنگرودی اَحْمَدْتَگودار، فرزند هلاگوخان (مق‍ 683ق/ 1284م)، سومین ایلخان مغول در ایران. از آغاز زندگی و سالزاد او در آثار مورخان ایرانی هم‌روزگارش که از مهم‌ترین منابع دربارۀ سلطنت اوست، سخنی به میان نیامده است، اما از آنجا که گفته‌اند به هنگام مرگ 37 سال داشته (ابن عبدالظاهر، 271؛ قس: مقریزی، 1(3)/ 727؛ برای دیگر روا...
احمد جابر |
احمد جام | محمدجواد شمس اَحْمَدِ جام، شیخ ابونصر شهاب‌الدین احمد بن ابی‌الحسن نامقی، ملقب به ژنده‌پیل (یا زنده‌فیل) (440-536ق/ 1048-1142م)، عارف مشهور. او را از فرزندان جریر بن عبدالله بجلی، صحابی پیامبر اکرم(ص) دانسته‌اند. از این روی شیخ را احمد عربی و احمد بجلی نیز نامیده‌اند (غزنوی، 16؛ ابوالمکارم، 10-11؛ نیز نک‍ : بوزجانی، 26).
احمد جلایر | ابوالفضل خطیبی اَحْمَدِ جَلایِر، پسر شیخ اویس (مق‍ 29 ربیع‌الآخر 813ق/ 31 اوت 1410م)، چهارمین فرمانروای سلسلۀ جلایریان (ه‍ م) در عراق و آذربایجان. مورخان لقب او را مغیث‌الدین یا غیاث‌الدین آورده‌اند (مثلاً نک‍ : استرابادی، 16؛ ابن‌فرات، 9(1)/ 379، 383؛ ابن قاضی شهبه، 3/ 82)، و بر روی غالب سکه‌هایی که به نام او ضرب شده، عنوا...
احمد چرم پوش |
احمد حرب نیشابوری | محمدجواد شمس اَحْمَدِ حَرْبِ نِیْشابوری، ابوعبدالله (د 234ق/ 848م)، زاهد، محدث و فقیه. از او با عنوان پیر خراسان یاد شده است (عطار، 290). برخی او را از مردم مرو دانسته‌اند (نک‍ : خطیب، 4/ 118)، اما چون ساکن نیشابور بوده، به نیشابوری شهرت یافته است (نک‍ : خلیفه، 150؛ خطیب، همانجا).
احمد حکمت |
احمد خاتم شهدی |
احمد خضرویه بلخی | مینا حفیظی اَحْمَدِ خِضْرویۀ بَلْخی، ابوحامد (د 240ق/ 854م)، از عارفان اهل فتوت خراسان. وی در بلخ پرورش یافت (خواجه عبدالله، 82؛ جامی، 54). از تاریخ ولادت او اطلاعی در دست نیست، اما باتوجه به اینکه عمر او را هنگام وفات 95 سال ذکر کرده‌اند (ابونعیم، 10/ 42؛ قشیری، 410؛ ابن‌جوزی، صفة...، 4/ 164)، می‌توان تاریخ ولادت وی را...
احمد راسم | علی اکبر دیانت اَحْمَد راسِم (د 1351ق/ 1932م)، روزنامه‌نگار، تاریخ‌نویس و از عاملان نام‌آور نهضت ادبی در مجلۀ ثروت فنون در ترکیه.
احمد رای بریلوی، سید | محمد آصف فکرت اَحْمَدْ رایْ بَریلْوی، سَیِّد (6 صفر 1201-24 ذیقعدۀ 1246ق/ 28 نوامبر 1786-7 مۀ 1831م)، جنگجوی مسلمان هندی و بنیان‌گذار طریقت محمدیه (فرقۀ وهابیان هند).
احمد رسمی | علی اکبر دیانت اَحْمَدْ رَسْمی، ابوکمال شهاب‌الدین احمد بن ابراهیم بن احمد (1112-1197ق/ 1700-1783م)، دولتمرد و تاریخ‌نگار عثمانی. وی در شهر رِسمو از توابع جزیرۀ کرت زاده شد و از همین‌رو به کریدی (کرتی) و رسمی معروف شده است (مرادی، 1/ 73؛ جودت، 2/ 299؛ ثریا، 2/ 380). سال تولد او را 1106ق نیز نوشته‌اند (نک‍ : مرادی، همانجا).
احمد رفاعی |
احمد رومی | محمدحسن سمسار اَحْمَدِ رومی (زنده در 761ق/ 1360م)، فرزند محمود بن عبدالغفار صدیقی، از استادان نامدار خوشنویسی اقلام ستّه.
احمد رومی | محمدجواد شمس اَحْمَدِ رومی، عارف، شاعر و نویسندۀ سده‌های 7-8ق/ 13-14م. تاریخ ولادت او روشن نیست، اما به گفتۀ هامر (ص 232, 234, 237)، احمد رومی در کتاب الدقایق فی الطریق که ظاهراً در 725ق تألیف شده، خود را مردی 50 ساله خوانده است، ازاین‌رو باید در حدود سال 675ق/ 1276م متولد شده باشد.
احمد زروق |
احمد زرکوب | سید علی آل داوود اَحْمَدِ زَرْکوب، ابوالعباس احمد بن ابی‌الخیر (د 789ق/ 1387م)، ملقب به معین و مشهور به زرکوب شیرازی مؤلف شیرازنامه.

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام