مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

حسن کلبی* |
حسن مطلع و مقطع* |
حسنویه، بنی* |
حسنوند | حمیدرضا دالوند حَسَنْوَنْد، از ایلهای لر شیعه‌مذهب لرستان و از ایلات سه‌گانۀ سلسله، ساکن در الشتر، در شمال لرستان که به لکی سخن می‌گویند.
حسن مثنی | عنایت الله فاتحی نژاد حَسَنِ مُثَنّى، ابومحمد حسن بن حسن بن علی بن ابی‌طالب (د ح 86 ق / 705 م)، محدث علوی. هیچ‌یک از منابع کهن از او با لقب مثنى یاد نکرده‌اند...
حسن عسکری(ع)، امام | احمد پاکتچی حَسَنِ عَسْکَری (ع)، اِمام، ابومحمد حسن بن علی بن محمد (232-260 ق / 846-874 م)، امام یازدهم از امامان معصوم در مذهب شیعۀ اثناعشری.
حسنویه بن حسین برزکانی* |
حسنک میکال* |
حسون | بابک فرزانه ‌‌‌حَسُّون، رِزق‌الله، شاعر و روزنامه‌نگار ارمنی‌تبار (1241-1298 ق / 1825-1880 م).
حسن و قبح | احمد پاکتچی حُسْن و قُبْح، اصطلاحی در کلام اسلامی که ناظر به ارزش هنجاری اعمال است و بنا بر اختلاف مذاهب می‌تواند تنها برآمده از شرع تلقی گردد، یا فراتر از آن به‌عنوان حسن و قبح ذاتی یا عقلی معنادار باشد.
حسنلو، محوطه | علی صدرایی , صمد علیون حَسَنْلو، مُحَوَّطه، یکی از چند محوطۀ باستانی مهم ایران، در °37 عرض شمالی، و °45 و ´28 طول شرقی، واقع در دشت سرسبز سولدوز، به فاصلۀ اندکی از ساحل جنوبی دریاچۀ اورمیه.
حسین(ع)، امام | علی بلوکباشی , یدالله غلامی مایانی , علی بهرامیان , احمد پاکتچی , بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث , فرامرز حاج منوچهری , عبدالله مسعودی آرانی حُسِيْن (ع)، اِمام، فرزند علی بن ابی‌طالب (ع) و فاطمۀ زهرا (ع)، و نوۀ پيامبر اکرم (ص) (3 شعبان 4-10 محرم 61 ق / 8 ژانويۀ 625-10 اکتبر 680 م)، امام سوم شيعيان و شهيد کربلا
احمدبن یحیی الهادی |
احمد بن یوسف رعینی |
احمدبیک |
احمدپاشا | علی اکبر دیانت اَحْمَدْپاشا، معروف‌به قره[سیاه] (مق‍ 962ق/ 1555م)، سردار و صدراعظم آلبانیایی تبار عثمانی در ایام سلطان سلیمان قانونی (حک‍ 926-974ق/ 1520-1566م). از تاریخ تولد و چگونگی ورود او به دربار عثمانی اطلاعی در دست نیست، اما گفته شده که در دربار تربیت یافت و پس از پیمودن مقاماتی، بیگلربیگی روم ایلی شد و آنگاه به مرتب...
احمد بن یوسف | سید محمد سیدی اَحْمَدِ بْنِ یوسُف (د 213ق/ 828م)، کاتب و شاعر دورۀ عباسی. وی در روستایی نزدیک کوفه زاده شد، اما تاریخ تولد او دانسته نیست (صولی، 143؛ صفدی، 8/ 279). نیای بزرگ وی صُبَیح مردی قبطی از موالی بنو عجل بود (صولی، 144؛ صفدی، همانجا). نیای وی قاسم مدتی در دستگاه خلافت اموی به کتابت مشغول بود و در آغاز حکومت عباسی، ...
احمدپاشا | علی اکبر دیانت اَحْمَدْپاشا، فرزند اویس (مق‍ 930ق/ 1524م)، از امرای لشکری و کشوری دولت عثمانی در روزگار سلطان سلیم و سلیمان قانونی. وی مدتی به حکومت مصر نشست و به سبب طغیان بر ضد دولت مرکزی، از سوی مورخان عثمانی به «خائن» ملقب شد (نک‍ : اوزون چارشیلی، II/ 302). از تاریخ تولد و زادگاه او آگاهی دقیقی در دست نیست. بعضی از مورخ...
احمدپاشا بورسه لی | علی اکبر دیانت اَحْمَدْپاشا بورْسه‌لی، فرزند قاضی عسکر ولی‌الدین بن الیاس (د 902ق/ 1497م)، از صاحب‌منصبان و وزیران دولت عثمانی و از پایه‌گذاران شعر دیوانی در زبان ترکی. تاریخ ولادت او در هیچ‌یک از مآخذ معتبر مانند الشقائق النعمانیه و تذکرۀ سهی نیامده، اما فؤاد کوپرولو با استناد به تاریخ کتابت وقف‌نامۀ مسجد مرادیه و بنایی در...
احمد بیجان | توفیق هاشم پور سبحانی اَحْمَدْ بیجان (د بعد از 870ق/ 1466م)، دانشمند، متصوف و نویسندۀ ترک. پدرش صالح یازیجی (کاتب) بود و اینکه برخی مآخذ نام پدر او را اصلاح‌الدین ذکر کرده‌اند («دائرةالمعارف دانشها...»، I/ 111)، صحیح نیست («دائرةالمعارف دیانت...»، II/ 49). سال ولادت احمد معلوم نیست (نک‍ : میدان لاروس، I/ 170) و از اینکه خود در انو...
احمدپاشا جزار |
احمدپاشا | یحیی کلانتری اَحْمَدْپاشا (د 1160ق/ 1747م)، از دولتمردان و سرداران عثمانی و حکمران بغداد به روزگار سلطنت احمد سوم و محمود اول. وی در استانبول زاده شد. پدرش حسن پاشا که به سبب اقامت در محلۀ ایوب در استانبول به ایوبلی (ایوبی) شهرت داشت، از والیان مشهور بغداد و از وزیران نامدار عثمانی در این شهر بود (ثریا، 2/ 149؛ عزاوی، 5/ ...
احمدپاشا بنوال | ابوالحسن دیانت اَحْمَدْپاشا بُنْوال، یا کلود الکساندر کنت دُبنوال (1 جمادی‌الاول 1086-24 جمادی‌الاول 1160ق/ 14 ژوئیۀ 1675-23 مۀ 1747م)، نجیب‌زاده و افسر فرانسوی که به حکومت پیوست و اسلام آورد و در مقام خمپاره‌چی باشی، اصلاحاتی در ارتش این دولت انجام داد (IA).
احمد تبریزی | نسترن ریحانی منفرد اَحْمَدِ تَبْریزی، فرزند محمد، شاعر و مورخ ایرانی، هم‌عصر با ابوسعید بهادرخان (حک‍ 717-736ق/ 1317-1336م). از احوال او اطلاعی در دست نیست و منابع، تنها به معرفی آثار وی پرداخته‌اند:
احمدپاشا کوچوک | علی اکبر دیانت اَحْمَدْپاشا کوچوک (مق‍ 1046ق/ 1636م)، از امرا و نظامیان آلبانیایی‌تبار عثمانی در زمان سلطان مراد چهارم (حک‍ 1033-1049ق/ 1623-1640م). به سبب کوته اندامی به کوچوک (کوچک) معروف شد. از زادگاه، تاریخ تولد و آغاز زندگی او آگاهی در دست نیست. به عنوان سرباز در جنگ خوتین (شهری کوچک در کنار رود دنیستر) شرکت داشت. پس ا...
احمدپاشا گدیک | ابوالحسن دیانت اَحْمَدْپاشا گَدیک (مق‍ 887ق/ 1482م)، سردار و صدراعظم عثمانی به روزگار سلطان محمد فاتح، گدیک در زبان ترکی به معنی نقص، گذرگاه و نیز اصطلاحی نظامی است. احمد به سبب نقص دندانهایش (هامر پورگشتال، 3/ 111)، یا مهارت در گشودن دژها و احداث گذرگاهها (IA, I/ 198) به این لقب معروف شده است. اصل و نسب و قومیت او دقیقاً د...
احمد پوری | غلامعلی آریا اَحْمَدْپوری، گل‌محمد معروفی کرخی (د 9 محرم 1243ق/ 3 اوت 1827م)، از عرفای سلسلۀ چشتیه. نژادش به معروف کرخی می‌رسید و نیایش شیخ ظهیرالدین، در عصر شاه جهان، از بخارا به هندوستان رفته، و به شیخ‌الاسلامی مولتان منصوب شده بود، لیکن پدرش اللهیار در احمدپور شرقی واقع در ایالت بهاولپور مقیم شد.
احمدتیمور پاشا |
احمد جابر |
احمدجودت پاشا |
احمد چرم پوش |
احمد حرب نیشابوری | محمدجواد شمس اَحْمَدِ حَرْبِ نِیْشابوری، ابوعبدالله (د 234ق/ 848م)، زاهد، محدث و فقیه. از او با عنوان پیر خراسان یاد شده است (عطار، 290). برخی او را از مردم مرو دانسته‌اند (نک‍ : خطیب، 4/ 118)، اما چون ساکن نیشابور بوده، به نیشابوری شهرت یافته است (نک‍ : خلیفه، 150؛ خطیب، همانجا).
احمد تگودار | رضا رضازاده لنگرودی اَحْمَدْتَگودار، فرزند هلاگوخان (مق‍ 683ق/ 1284م)، سومین ایلخان مغول در ایران. از آغاز زندگی و سالزاد او در آثار مورخان ایرانی هم‌روزگارش که از مهم‌ترین منابع دربارۀ سلطنت اوست، سخنی به میان نیامده است، اما از آنجا که گفته‌اند به هنگام مرگ 37 سال داشته (ابن عبدالظاهر، 271؛ قس: مقریزی، 1(3)/ 727؛ برای دیگر روا...
احمد حکمت |
احمد خاتم شهدی |
احمدخان ابدالی |
احمد جام | محمدجواد شمس اَحْمَدِ جام، شیخ ابونصر شهاب‌الدین احمد بن ابی‌الحسن نامقی، ملقب به ژنده‌پیل (یا زنده‌فیل) (440-536ق/ 1048-1142م)، عارف مشهور. او را از فرزندان جریر بن عبدالله بجلی، صحابی پیامبر اکرم(ص) دانسته‌اند. از این روی شیخ را احمد عربی و احمد بجلی نیز نامیده‌اند (غزنوی، 16؛ ابوالمکارم، 10-11؛ نیز نک‍ : بوزجانی، 26).
احمدخان بن خضر |
احمد راسم | علی اکبر دیانت اَحْمَد راسِم (د 1351ق/ 1932م)، روزنامه‌نگار، تاریخ‌نویس و از عاملان نام‌آور نهضت ادبی در مجلۀ ثروت فنون در ترکیه.
احمدخان مقدم | بخش تاریخ اَحْمَدْخانِ مُقَدَّم (د 1232ق/ 1817م)، حکمران تبریز و مراغه در اواخر دورۀ زندیه و اوایل عصر قاجار. پدرش حاجی علی محمد خان که از رؤسای طایفۀ مشهور مقدم در مراغه بود، پس از قتل نادرشاه حکومت آن دیار را به دست گرفت و به روزگار کریم‌خان زند نیز در همان مقام ماند (رستم‌الحکما، 351؛ ابوالحسن، 122-123؛ بامداد، 6/ 1...
احمد جلایر | ابوالفضل خطیبی اَحْمَدِ جَلایِر، پسر شیخ اویس (مق‍ 29 ربیع‌الآخر 813ق/ 31 اوت 1410م)، چهارمین فرمانروای سلسلۀ جلایریان (ه‍ م) در عراق و آذربایجان. مورخان لقب او را مغیث‌الدین یا غیاث‌الدین آورده‌اند (مثلاً نک‍ : استرابادی، 16؛ ابن‌فرات، 9(1)/ 379، 383؛ ابن قاضی شهبه، 3/ 82)، و بر روی غالب سکه‌هایی که به نام او ضرب شده، عنوا...
احمد خضرویه بلخی | مینا حفیظی اَحْمَدِ خِضْرویۀ بَلْخی، ابوحامد (د 240ق/ 854م)، از عارفان اهل فتوت خراسان. وی در بلخ پرورش یافت (خواجه عبدالله، 82؛ جامی، 54). از تاریخ ولادت او اطلاعی در دست نیست، اما باتوجه به اینکه عمر او را هنگام وفات 95 سال ذکر کرده‌اند (ابونعیم، 10/ 42؛ قشیری، 410؛ ابن‌جوزی، صفة...، 4/ 164)، می‌توان تاریخ ولادت وی را...
بهلول | آذرتاش آذرنوش بُهْلول‌، ابو وُهَیْب‌ بهلول‌ بن‌ عمر صیرفی‌ یا صوفی‌ (د 190ق‌ / 806م‌)، مشهور به‌ دانا، عاقل‌ یا مجنون‌، نام‌ شخصیتی‌ نیمه‌ افسانه‌ای‌ كه‌ در ادبیات‌ عامیانۀ ایران‌ نیز شهرت‌ بسیار دارد
بهلول لودی | مجید سمیعی بُهْلولِ لودی‌ (د 894 ق‌ / 1489 م)‌، سلطان‌ دهلی‌ و سر سلسلۀ لودیان‌ در شبه‌ قارۀ هند. خاندان‌ لودی‌ از تیرۀ شاهوخیل‌ از قبیلۀ غلزایی‌ افغان‌ بود.
بهمن جادویه | صادق سجادی بَهْمَنِ جادویه‌، از سرداران‌ مشهور ساسانی‌ در آستانۀ ورود اسلام‌ به‌ ایران‌. آگاهیهای‌ اندك‌ دربارۀ احوال‌ او منحصر به‌ مطالبی‌ است‌ كه‌ مورخان‌ عصر اسلامی‌، تنها دربارۀ پیكارهایش‌ با مسلمانان‌ آورده‌اند. این‌ اندك‌ هم‌ خالی‌ از خلط و اشتباه‌ نیست‌.
بهمنگان | معصومه ابراهیمی بَهْمَنْگان‌، یا بَهْمَنْجَنه‌، بَهْمَنْجه‌، بَهْمَنْچَنه‌، یكی‌ از جشنهای‌ بزرگ‌ و كهن‌ ایرانی‌ پیش‌ و پس‌ از اسلام‌.
بهمن | عسکر بهرامی بَهْمَن‌، نام‌ یازدهمین‌ ماه‌ سال‌ و دومین‌ ماه‌ فصل‌ زمستان‌ در تقویم‌ كنونی‌ ایران‌ و نیز نام‌ دومین‌ روز هر ماه‌ شمسی‌ در تقویم‌ ایرانیان‌ باستان‌.
بهمن میرزا | لیلا پژوهنده آدمیت‌، فریدون‌، امیركبیر و ایران‌، تهران‌، 1355ش؛ اعتضادالسلطنه‌، علیقلی‌ میرزا، اكسیر التواریخ‌، به‌ كوشش‌ جمشید كیان‌فر، تهران‌، 1370ش‌؛ اعتمادالسلطنه‌، محمدحسن‌، تاریخ‌ منتظم‌ ناصری‌، به‌ كوشش‌ محمد اسماعیل‌ رضوانی‌، تهران‌، 1367 ش‌؛ بامداد، مهدی‌، شرح‌ حال‌ رجال‌ ایران‌، تهران‌، 1357ش‌؛ بهار، محمدتقی‌، س...
بهمن شاه | هدی سید حسین زاده بَهْمَنْ شاه‌، علاءالدین‌حسن‌ گانگو (حك‍ 748- 759ق‌ /1347- 1358م)‌، بنیان‌گذار سلسلۀ بهمنیان‌ (ه‍ م)‌ دكن‌ (748-933ق‌ /1347-1527 م)‌.
بهمنشیر | علیرضا ارژنگ بَهْمَنْشیر، یا بهمشیر، بمشیر، شاخه‌ای از رود کارون که به خلیج فارس می‌ریزید. رود کارون در خاور خرمشهر به دو شاخه تقسیم می‌گردد.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام